Verbum

золатапрамысло́васць, -і, ж.

Галіна горнай прамысловасці, якая занята здабычай золата.

|| прым. золатапрамысло́вы, -ая, -ае.

золатапрамысло́вец, -ло́ўца, мн. -ло́ўцы, -ло́ўцаў, м.

1. Работнік золатапрамысловасці.

2. Уладальнік залатых прыіскаў.

золаташука́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек, які займаецца адшукваннем і распрацоўкай залатых радовішчаў, россыпаў.

|| прым. золаташука́льніцкі, -ая, -ае.

зо́лкі, -ая, -ае.

Сыры, пранізліва халодны (пра надвор’е, вецер, дождж).

З. вецер.

|| наз. зо́лкасць, -і, ж.

золь, -і, ж.

Сырое, пранізлівае халоднае надвор’е.

зо́на, -ы, мн. -ы, зон, ж.

Поле, паласа, прастора паміж якімі-н. межамі, дзвюма лініямі ці ўздоўж якой-н. лініі, а таксама наогул пэўная тэрыторыя, вобласць, што характарызуецца якой-н. агульнай прыметай.

Пагранічная з.

Прыгарадная з.

Бяз’ядзерная з.

З. тундры.

З. адпачынку.

|| прым. зо́нны, -я, -ае і зана́льны, -ая, -ае.

Зонны тарыф.

Занальная доследная станцыя.

зонд, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Назва розных інструментаў і прыбораў у выглядзе стрыжня, трубкі, якія ўжыв. для даследавання ўнутранай поласці арганізма, глебы і пад.

2. Паветраны шар з самапісным прыборам для метэаралагічных назіранняў.

зо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Нябеснае цела, якое можна бачыць простым вокам у форме ззяючай кропкі на начным небе.

Палярная з.

З. першай велічыні (таксама перан.: пра выдатнага дзеяча мастацтва, навукі). Узыходзячая з. (таксама перан. пра чалавека: новая славутасць). Зорак з неба не хапае (перан.: пра звычайнага, нічым не прыметнага чалавека). Верыць у сваю зорку (перан.: у свой лёс).

2. перан. Пра дзеяча мастацтва, навукі, спартсмена.

3. Фігура, а таксама прадмет з трохвугольнымі выступамі па акружнасці.

Пяціканцовая з.

Марская з. (жывёліна).

|| прым. зо́рны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Зорная карта.

Зорная ноч (з добра бачнымі зоркамі).

◊

Зорная часіна для каго — момант найвышэйшага ўздыму, напружання і выпрабавання сіл, вялікі поспех, трыумф.

зо́ркі, -ая, -ае.

1. Які мае востры зрок, добра бачыць далёкія і дробныя прадметы.

Зоркае вока.

2. перан. Праніклівы, пільны.

Быць зоркім і пільным на варце.

|| наз. зо́ркасць, -і, ж.

з-пад і (перад збегам зычных) з-па́да, прыназ. з Р.

1. Абазначае накіраванасць дзеяння з якога-н. месца, што знаходзіцца пад чым-н.

Выбрацца з-пад снегу.

2. Абазначае накіраванасць дзеяння, паяўлення з якога-н. месца, што знаходзіцца каля чаго-н.

Прыехалі з-пад Баранавіч.

3. Указвае на вызваленне ад якога-н. становішча, стану і пад.

Выйсці з-пад агню.

Уцячы з-пад варты.

4. Указвае на былое прызначэнне прадмета як ёмішча для чаго-н.

Бутэлька з-пад малака.