страха́, ‑і́, ДМ страсе́; мн. стрэ́хі (зліч.2,3,4 страхі́), стрэх; ж.
1. Верхняя, звычайна саламяная, частка будынка, якая пакрывае яго і засцерагае ад атмасферных з’яў. Сіняе неба ветліва атульвала старыя стрэхі смагінскіх будынкаў.Гартны.Над маўклівым млыном, над сціхшай вадой, над стрэхамі дзвюх лазовіцкіх хат, над дрэвамі, кустамі і лугамі абапал Быстранкі — над усім узвышалася ціхае зорнае неба.Брыль.Бусел, стораж хаціны, склаў гняздо на страсе.Дубоўка.З-за высокай разгацістай елкі выглядае страха хлява і калодзежны журавель.С. Александровіч.// Ніжні, звісаючы край гэтай часткі будынка. Праціснуўшыся, [Аня] зачыніла хлеў, хвіліну пастаяла ў ценю пад страхою.Мележ.Я зайшоў на двор крайняй хаты і стаў пад страху.В. Вольскі.//увобразнымужыв.А лес, як добры той знаёмы. Стаіць збялелы, нерухомы Абапал рэчачкі сцяною, Над ёю сплёўшыся страхою.Колас.Часам месяц, бяздомны бадзяга, Забярэцца на стрэхі дзіравыя хмар.Танк.На шчасце наша, на шляху Сустрэлі статак хвой і пад зялёную страху Прыселі грамадой.Астрэйка.
2. Пра дом, жыллё, прытулак. [Насця:] — Што можа быць горш, калі ў дзіцяці няма страхі над галавой.Чорны.Неўзабаве, з-пад матчынай гэтай страхі, Паляціць і яна [Кацярына] на шляхі, на шляхі.Куляшоў.Прышлы хлопец прытуліў на пачатак сваю галаву пад страхою старога Апанаса.Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kawał
м.
1. кавалак, кусок;
kawał chleba — луста хлеба;
2. анекдот, показка, досціп, жарт;
dobry kawał — дасціпны анекдот (жарт);
tłusty kawał — непрыстойны анекдот;
zrobić co dla ~u — зрабіць што дзеля жарту;
wziąć kogo na kawał — узяць каго на шармака; пакінуць каго дурнем;
kawał czasu! — колькі часу!;
kawał chłopa — дужы хлопец; цэлы сажань у плячах;
kawał drogi — добры кавалак дарогі;
to ci kawał! — вось дык нумар (штука)!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dabéi
adv
1) пры гэ́тым [тым, ім, ёй, іх]
das Gúte ~ ist, dass… — до́бра пры гэ́тым то́е, што…
es ist nichts ~ — гэ́та не ма́е значэ́ння; вы́рашана!, няха́й так і бу́дзе
ich bin ~ — я зго́дзен
~ sein etw. zu tun* — збіра́цца што-н. рабі́ць
2) да таго́ ж, ра́зам з тым
er ist klug und ~ sehr gútmütig — ён разу́мны і ра́зам з тым ве́льмі до́бры
3) каля́ (пры чым-н.); пры гэ́тым
er war ~ — ён быў [прысу́тнічаў] пры гэ́тым
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Náse
f -, -n
1) нос
sich (D) die ~ schnáuzen [pútzen, schnéuzen] — вы́смаркацца
die ~ rümpfen [zíehen*] — змо́ршчыць нос, скрыві́ць нездаво́леную мі́ну
an der ~ herúmführen — вадзі́ць за нос
séine ~ in álles hinéinstecken — усю́ды со́ваць свой нос
ich hábe die ~ voll — мне надаку́чыла
2) нюх, чуццё
éine gúte [féine] ~ háben — мець до́бры [то́нкі] нюх
3) тэх. вы́ступ, шып
◊ er sieht nicht wéiter, als séine ~ reicht — ён не ба́чыць дале́й, як кане́ц но́са свайго́
die ~ hoch [in die Höhe] trágen* — мець му́хі ў но́се; дзе́рці хо́хлікі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
solid
[ˈsɑ:ləd]1.
adj.
1) цьвярды́, цьвёрды
Water becomes solid when it freezes — Вада́ пры замярза́ньні цьвярдзе́е
2) мо́цны, трыва́лы
a man of solid build — чалаве́к салі́днай будо́вы
3) суцэ́льны
The cloth is a solid blue — Ткані́на аднаго́ сі́няга ко́леру
events branded on one’s memory — падзе́і ўрэ́заліся ў па́мяць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
old
[oʊld]1.
adj.
1) стары́; старэ́нькі
old people — стары́я
old man — стары́ -о́га m.
old woman — стара́я f.
an old house — стары́ дом
old clothes — стара́я во́пратка, ла́хі pl.
to grow old — старэ́ць
2) (пры пыта́ньні пра век асо́бы)
How old is he? — Ко́лькі яму́ гадо́ў?
He is ten years old — Яму́ дзе́сяць гадо́ў
3) закаране́лы
to be old in wrongdoing — быць закаране́лым злачы́нцам
4) да́ўні; былы́
an old friend — да́ўні ся́бра
an old student — былы́ ву́чань
Old Belarusian — старабелару́ская мо́ва
good old fellow — (ласка́льны зваро́т) до́бры чалаве́ча
2.
n.
стары́я часы́
the heroes of old — геро́і стары́х часо́ў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
smak, ~u
м.
1. смак;
bez ~u — без смаку;
przyprawić co do ~u — прыправіць чым па смаку;
2. смак; апетыт;
jeść co ze ~iem — есці што са смакам (з апетытам);
przypaść do ~u — спадабацца; прыйсці да спадобы;
nie w smak mu to poszło — гэта яму не спадабалася; не прыйшлося да смаку;
3. ~i мн. прыправа; смакавыя рэчывы;
4. густ;
dobry smak — добры густ;
ubierać się ze ~iem — апранацца з густам (густоўна)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
прае́хаць, ‑еду, ‑едзеш, ‑едзе; зак.
1. Перамясціцца ў якім‑н. напрамку (на кані, аўтамашыне і інш.). Сурвіла горадам праехаў паволі, каб не трэсла па бруку.Чорны.Падпольшчыкі праехалі па шашы, пасля, кіламетры праз два, збочылі.Новікаў.// Перамясціцца па якім‑н. шляху (аб транспарце). Праедзе грузавік, даверху нагружаны бульбай, прамчыць матацыкл. І наступае цішыня.Навуменка.Падвода крыху праехала ў бок лесу і спынілася.Курто.// Прабыць некаторы час у дарозе. Праехаць пяць гадзін.//Разм. Адправіцца куды‑н. на чым‑н.; паехаць. [Дырэктар:] «Канікулы, няхай хлопцы праедуць у горад, ды і прывучыць іх трэба да самастойнасці, каб ведалі, як і што».Нядзведскі.[Мароз:] — Думаю, Васільевіч, праехаць па калгасах, ярыну паглядзець, як узышла.Лобан.
2.што і без дап. Едучы, мінуць, пакінуць убаку, ззаду. Праехалі яшчэ дзве-тры вёскі. Усюды панавала стоеная цішыня.Навуменка.[Машыністы] праехалі міма вакзала, міма таварнай канторы, мінулі гідраўлічную калонку...Васілёнак.// Едучы, пераадолець якую‑н. адлегласць. — Можа нам па дарозе? — Мне ў Варавец, — сказаў Залуцкі. — Тады якраз палавіну дарогі праедзеш.Чыгрынаў.// Едучы, пераадолець што‑н. Праехаць балота. □ — Добры шафёр усюды праедзе, — запэўніў Алік.Кулакоўскі.//што. Едучы, прапусціць патрэбны прыпынак, пункт, не спыніцца, дзе трэба, у час язды. Нехта праехаў сваю станцыю. Праспаў, прахапіўся на наступнай.Лужанін.
3. Праехацца, пракаціцца. У час летніх канікул юнак гадзінамі прападаў каля трактарыстаў, і для яго было вялікай радасцю праехаць у кабіне машыны.Шымук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1.(1і2ас.неўжыв.). Раскрыцца, разгарнуцца (пра пупышкі, кветкі, лісты). На тонкіх рабенькіх бярозках абапал гасцінца вось-вось павінны распусціцца клейкія зубчастыя лісточкі.Брыль.На верхавіне сцябла парасонам сабраліся пучкі, гатовыя распусціцца ў кветкі.Маўр.// Пакрыцца лістамі, кветкамі, коцікамі (пра расліны). А Толік сам сабе дзівіўся: Чаму так хутка распусціліся тыя бярозы? Некалькі ж дзён назад пад вясновым ветрыкам трымцелі толькі пупышкі.Даніленка.//Разм. Разгарнуцца (пра што‑н. згорнутае, складзенае). Спачатку .. [пакунак] ляцеў шпарка ўніз, потым распусціўся белым парасонам, пад якім, нібы на качэлях, загойдаўся чалавек.Якімовіч.
3.Разм. Пачаць весці сябе непрыстойна; даць волю сваім пачуццям, настроям. Бабы старыя плёткі па сялу пусцілі, што распусцілася ў горадзе Ніна, гуляць з усімі стала, а цяпер ад таго хварэе.Галавач.// Стаць распушчаныя, раздураным, недысцыплінаваным. [Супрон:] — Я хацеў сказаць, Макар Сымонавіч, што вы гэткі добры чалавек, дык трэба было, каб сын да нейкай работы прылаўчаўся. Куды ж гэта, распусціцца, разбазырыць.Ермаловіч.[Мар’я:] — Вось я скажу настаўніку, дык ён за цябе возьмецца. Распусціўся за лета, як пуга...Васілевіч.
4.(1і2ас.неўжыв.). Перайсці ў вадкі або напаўвадкі стан. Воск распусціўся.// Разысціся ў якой‑н. вадкасці. Соль распусцілася ў вадзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)