Verbum

саскрэ́бці, -скрабу́, -скрабе́ш, -скрабе́; -скрабём, -скрабяце́, -скрабу́ць; -скро́б, -скрэ́бла; -скрабі́; -скрэ́бены; зак., што.

1. Скрабучы, зняць або ачысціць што-н. з паверхні чаго-н.

С. кару з дрэва.

2. перан. 3 вялікімі цяжкасцямі сабраць (часцей якую-н. суму грошай; разм.).

|| незак. саскраба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і саскрэ́бваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. саскраба́нне, -я, н. і саскрэ́бванне, -я, н.

саста́віць, -ста́ўлю, -ста́віш, -ста́віць; -ста́ўлены; зак., што.

1. Паставіць побач або ў адно месца.

С. снапы ў мэндлікі.

С. сталы ў адзін рад.

2. Атрымаць што-н. цэлае, злучыўшы асобныя часткі.

С. цягнік.

С. лякарства (перамяшаўшы кампаненты).

3. Зняць што-н. зверху.

С. вазоны з акна на падлогу.

|| незак. састаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. састаўле́нне, -я, н.

сачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., со́чыцца; незак.

1. Цячы, выцякаць па кроплі або тонкім струменем з чаго-н.; выдзяляцца.

Вада сочыцца з цэбра. 3 бярозы сачыўся сок.

2. Пранікаць, пападаць унутр (пра вадкасць).

У боты сочыцца вада.

3. перан. Пранікаць куды-н. праз што-н. (пра святло, гукі і пад.).

Праз шчыліны дзвярэй сачылася святло.

семі́ты, -аў, адз. семі́т, -а, М -мі́це, м.

Група блізкіх па мовах народаў, былых або цяперашніх насельнікаў паўднёва-заходняй Азіі і паўночнай Афрыкі, да якіх адносяцца старажытныя вавіланяне, асірыйцы, фінікійцы і іншыя, а таксама сучасныя народы: арабы, яўрэі, сірыйцы, эфіопы.

|| ж. семі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. семі́цкі, -ая, -ае і семіты́чны, -ая, -ае.

сёрбаць, -аю, -аеш, -ае; незак., што і без дап.

1. Есці вадкую страву або піць, прысмоктваючы.

С. зацірку.

2. Піць невялікімі глыткамі час ад часу.

Гаворачы, госць з апетытам сёрбаў кампот.

|| зак. вы́сербаць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| аднакр. сербану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і сёрбнуць, -ну, -неш, -не; -ні (разм.).

|| наз. сёрбанне, -я, н.

сказ, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У граматыцы: сінтаксічна і інтанацыйна аформленая канструкцыя, якая выражае закончаную думку.

Безасабовы с.

Складаны с.

2. Народнае эпічнае апавяданне аб падзеях мінулага або сучаснасці.

С. пра герояў Вялікай Айчыннай вайны.

3. У літаратуразнаўстве: форма апавядання ў творы, што вядзецца ад імя літаратурнага героя. «С. пра Лысую гару».

|| прым. ска́завы, -ая, -ае.

спецыялізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак.

1. каго (што). Даць (даваць) спецыяльныя веды ў якой-н. галіне навукі і тэхнікі, навучыць (навучаць) якой-н. спецыяльнасці.

С. студэнтаў па мовазнаўстве.

2. што. Прызначыць (прызначаць) для спецыяльнага выкарыстання або для работы ў якой-н. спецыяльнай галіне.

С. прадпрыемства на вытворчасці паперы.

|| наз. спецыяліза́цыя, -і, ж.

спо́рны, -ая, -ае.

1. Пра дзейнасць, працу: хуткі і паспяховы.

Спорная праца.

2. Пра дождж: які хутка пакрывае або змочвае зямлю.

С. дождж.

3. Які пры малых затратах дае найлепшы вынік; выгадны ў гаспадарчых адносінах.

Спорныя крупы.

Спорная пшаніца.

4. Пра почырк: з вузкімі, дробнымі, блізка размешчанымі літарамі і невялікімі прамежкамі паміж словамі.

|| наз. спо́рнасць, -і, ж.

спружы́на, -ы, мн. -ы, -жы́н, ж.

1. Пругкая металічная палоска ці дрот і пад., выгнутыя пераважна спіраллю, што служыць для змяншэння сілы ўдараў, прывядзення ў рух механізмаў і інш.

С. ў гадзінніку.

Дзвярная с.

2. перан., чаго або якая. Рухаючая сіла чаго-н.

Унутраныя спружыны ўчынкаў.

|| прым. спружы́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Спружынная канапа (са спружынамі).

стэрэаты́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Копія друкарскага набору, нанесеная на металічную, гумавую або пластмасавую пласцінку; ужыв. для шматтыражных і паўторных выданняў (спец.).

Літы с.

2. перан. Нязменны, агульнапрыняты ўзор чаго-н., якога прытрымліваюцца; стандарт, шаблон, трафарэт (кніжн.).

Дзейнічаць па стэрэатыпе.

|| прым. стэрэаты́пны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Стэрэатыпная копія.

Стэрэатыпнае выданне кнігі (са стэрэатыпа).