Прыва́л ’прыпынак у дарозе для адпачынку ў час паходу’ (ТСБМ): лежа́ць у прывал ’доўга вылежвацца’ (ТС), прыва́лка ’месца для прыпынку ў дарозе, прывал’ (Нас.), прыва́л, прыва́лак ’пагорак; высокі бераг’ (мядз., Нар. сл.; брасл., Сл. ПЗБ), прыва́лак ’нізкае месца ў канцы загона’ (брасл., ігн., Сл. ПЗБ), прыва́лак, пры́валок, пры́ве́лок ’прымурак — выступ печы, на якім можна сядзець або ставіць што-небудзь’ (Буз., ТС), ’прымастка, палаці каля печы’ (Сцяшк., Сл. рэг. лекс.), ’дошка, прыбітая ля печы’ (Жд.), прывале́нь ’прымак’ (гарад., Нар. лекс.). Да прывалі́ць ’прыперці, прыхіліць; прыкрыць, прыціснуць зверху, прыстаць, прычаліць (пра судна); прыйсці, сабрацца ў вялікай колькасці; з’явіцца, прыйсці (пра што-небудзь нечаканае або ў вялікай колькасці)’ (ТСБМ), да прасл.*privaliti, якое ад *valiti, гл. валі́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аксіёметр
(ад гр. aksios = які ўтрымлівае раўнавагу + -метр)
1) інструмент для вымярэння адхілення восі прыбора ад пачатковай плоскасці;
2) прыбор для вызначэння вугла адхілення руля ад дыяметральнай плоскасці судна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дыферэ́нт
(лац. differens, -ntis = розніца)
1) мар. вугал нахілу судна, выкліканы розніцай асадкі носа і кармы;
2) камерц. розніца ў цане на тавар пры заказе і пры атрыманні яго.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тра́са
(ням. Trasse)
1) напрамак пралягання канала, лініі сувязі, трубаправода, а таксама руху самалёта, суднаі г.д.;
2) шлях, дарога;
3) вогненны след, які пакідае за сабой трасіруючая куля.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Versénkung
f -, -en
1) апуска́нне
2) затапле́нне (судна)
3) тэатр. люк
◊ in der ~ verschwínden* — зні́кнуць (з вачэй); сысці́ са сцэ́ны
aus der ~ áuftauchen — рапто́ўна з’яві́цца, уваскрэ́снуць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
выса́джваць, вы́садзіць
1. (з вагона, аўтамашыныі г. д.) ábsetzen vt; an Land bríngen* (з судна);
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бу́ер
(гал. boeier)
1) спецыяльная лёгкая лодка на каньках з рулём і парусам для катання па лёдзе;
2) уст. невялікае аднамачтавае пласкадоннае паруснае судна для ўстаноўкі буёў і швартоўных бочак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
salvage1[ˈsælvɪdʒ]n.
1. выратава́нне карабля́, маёмасці (ад пажару);
a salvage agreement пагадне́нне аб выратава́льнай дзе́йнасці на мо́ры;
a salvage corps выратава́льная пажа́рная кама́нда;
make salvage of a ship вы́ратаваць карабе́ль
2. выратава́нне ад гі́белі су́дна;
salvage money узнагаро́да за вы́ратаваную маёмасць
3. лом, лама́чча, адкі́ды вытво́рчасці, скрап;
collect old newspapers for salvage збіра́ць стары́я газе́ты на макулату́ру
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БРЭСТ
(Brest),
горад на ПнЗ Францыі, на п-ве Брэтань. 153,1 тыс.ж. (1990). Гандл. і рыбалоўны порт у Брэсцкай бухце Атлантычнага ак., буйнейшы ваенна-марскі порт Францыі (база атамных падводных лодак). Вузел чыгунак. Аэрапорт. Судна- і машынабудаванне, галіны па абслугоўванні партовай гаспадаркі, выраб катлоў, канатаў, ветразяў; хім., тэкст., гарбарная, дрэваапр., металургічная прам-сць. Арсеналы. Ун-т. Вышэйшая марская школа. Ін-т акіяналогіі, выкарыстання акіянаў. Музеі. Помнікі архітэктуры 12—18 ст., у т. л. замак 12 ст. (пазней перабудаваны).
У старажытнасці рым. порт. З 1239 належаў герцагству Брэтань, у 1342—97 — Англіі. З далучэннем Брэтані да Францыі — ваен. порт. У 2-ю сусв. вайну герм. база падводных лодак, моцна разбураны авіяц. Бамбардзіроўкамі.