спаражні́цца, -ражню́ся, -ро́жнішся, -ро́жніцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць парожнім, пустым.
Пасуда спаражнілася.
2. Выдаліць з арганізма рэшткі ператраўленай ежы (разм.).
3. Пазбавіцца ад цяжарнасці шляхам выдалення плода (разм.).
|| незак. спаражня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
стаўчы́ся, 1 і 2 ас. не ўжыв., стаўчэ́цца; стаўку́цца; сто́ўкся, стаўкла́ся, -ло́ся; зак.
1. Стаць дробным, мяккім у выніку таўчэння; змяшацца.
Бульба добра стаўклася.
2. Ачысціцца ад шалупіння.
3. Сабрацца, стоўпіцца ў гурт (разм.).
Каровы стаўкліся ў кучу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абмярцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Страціць адчувальнасць, стаць нежывым (пра клеткі, тканкі, часткі цела).
2. перан. Стаць нячулым пад уплывам чаго‑н.; змярцвець, анямець; акамянець. Твар Паліводскага.. то чырванеў, то зелянеў, то бялеў, то зноў чырванеў. Нарэшце ён як бы абмярцвеў, і вочы быццам ашклянелі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прымкну́ць ’закрыць, зачыніць няпоўнасцю; прысунуцца блізка, шчыльна да чаго-небудзь; стаць прыхільнікам, удзельнікам у якой-небудзь справе’ (ТСБМ), ’замкнуць ненадоўга’, прымкну́ты ’тс’ (брасл., драг., Сл. ПЗБ), прымукну́ць, прымыкну́ць ’замкнуць ненадзейна’, прыму́кваць ’прымацоўваць’ (ТС); сюды ж з развіццём значэння ’далучыцца’ зваротнае прымкну́цца ’ўзяцца шчыра (за работу)’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Да рэдкага мкнуць ’пацягнуць, ударыць дубцом’, ’кінуцца бегчы’, мкну́цца ’крануцца з месца; ударыцца; паткнуцца’ (Нас.), гл. мкаць. Усходнеславянскае ўтварэнне, параўн. рус. примкну́ть ’далучыцца’, дыял. примкну́ться ’далучыцца’, ’налегчы (на вёслы)’, укр. примкну́ти ’прычыніць, зачыніць няпоўнасцю; стаць прыхільнікам, паслядоўнікам чаго-, каго-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спрут ‘гібель’: на спруты ‘на чорта’ (беласт., Дзядзька Квас, Роздум на калёсах, Беласток, 1995, 57), спру́та ‘смерць; халера’ (Сцяц. Сл.), ‘пагібель’ (кам., ЖНС). Адваротны дэрыват ад спруці́цца ‘памерці’ (ТС), ‘стаць пруткім’ (Стан.). Гл. прут, апруцянець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збядне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць бедным. Бяднейшы часамі пабагацее, а багаты збяднее, калі надыдзе якое ліха. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
земляме́р, ‑а, м.
Землеўпарадчык, каморнік. Сажнем, лентаю мерым Мы палі, сенажаць. Так магу землямерам Неўзабаве я стаць. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запарушы́цца, ‑рушыцца; зак.
1. Стаць пашкоджаным чым‑н., трапіўшым упутр. Вочы запарушыліся мякінай.
2. Зацерушыцца. Запарушыўся двор ігліцсю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашкляне́ць, ‑ее.
Стаць падобным на шкло; застыць (пра вочы). І раптам Сярожкавы вочы ажно ашклянелі ад здзіўлення. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вульгарызава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.
1. Стаць (станавіцца) вульгарным (у 2 знач.).
2. толькі незак. Зал. да вульгарызаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)