Verbum

анлайнавы слоўнік

beréiten

1) падрыхто́ўваць, рыхтава́ць

2) гатава́ць (страву)

3) прычыня́ць; учыня́ць

(sich)

(zu D) рыхтава́цца (да чаго-н.)

* vt

1) аб’язджа́ць (каня)

2) аб’язджа́ць ко́нна (мясцовасць)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

osadzić

зак.

1. пасяліць;

2. прызначыць; пасадзіць;

osadzić w więzieniu — пасадзіць у турму;

3. насадзіць, асадзіць;

osadzić siekierę — асадзіць сякеру;

4. спыніць, асадзіць;

osadzić konia — асадзіць (спыніць) каня

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ex verbis fatuus, pulsu cognoscitur olla

Дурня пазнаюць па словах, а гаршчок ‒ па ўдару.

Дурака узнают по словам, а горшок по удару.

бел. Відзіш карову спераду, каня ззаду, а дурня з усіх бакоў. Па латках пазнаць скупога, а па смеху дурнога. Знаць пана па халявах.

рус. Осла познаёшь по ушам, а дурака ‒ по словам. Знать сову по перьям, сороку по языку, осла по ушам, медведя по когтям, а дурака по речам. Из пустой клетки ‒ или сыч, или сова; из пустой головы ‒ пустые слова. У дурака дурацкая и речь.

фр. A fol ne faut point de sonnette (Дураку совершенно не нужен звонок).

англ. A bird is known by its note, and a man by his talk (Птицу узнают по песне, а человека ‒ по речам).

нем. Den Esel kennt man an den Ohren, an der Rede den Toren (Осла знают по ушам, по речам ‒ дурака).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

смакта́ць, смакчу́, смо́кчаш, смо́кча; смакчы́; незак., што.

1. Губамі і языком уцягваць у рот што-н. вадкае праз вузкую адтуліну ў чым-н.

С. малако.

2. Пра насякомых і некаторых жывёлін: усмоктваць у сябе што-н. вадкае пры дапамозе спецыяльных органаў.

Пчала смокча нектар з кветкі.

Авадні смокчуць кроў каня.

3. Трымаць у роце, размінаючы, размякчаючы губамі, языком і змочваючы слінай.

С. цукар.

4. Трымаючы што-н. у роце, рабіць смактальныя рухі языком і губамі.

С. соску.

С. лапу.

С. люльку (курыць).

5. перан., звычайна безас. Выклікаць тупы боль.

Смокча пад грудзямі.

◊

Смактаць кроў з каго-н. — мучыць, прыгнятаць каго-н., здзекавацца з каго-н.

|| наз. смакта́нне, -я, н.; прым. смакта́льны, -ая, -ае (да 1—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

утрыма́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што і чаго. Трымаючы, не даць упасці каму-, чаму-н.

Не ўтрымаў вясло ў руках.

2. што. Захаваць, зберагчы.

У. свае пазіцыі.

У. у памяці.

3. што. Пакінуць, не аддаць частку чаго-н. пры выплаце (афіц.).

У. дваццаць рублёў з зарплаты.

4. каго (што). Затрымаўшы, спыніць ці прымусіць застацца.

У такое надвор’е дзяцей у хаце не ўтрымаеш.

У. каня.

5. каго (што) ад чаго. Не даць зрабіць што-н.

У. ад неабдуманага ўчынку.

6. што і чаго. Не даць праявіцца чаму-н.

Слёз было не ў.

|| незак. утры́мліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. утры́мліванне, -я, н. (да 1, 2, 4 і 6 знач.) і утрыма́нне, -я, н. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

saddle

[ˈsædəl]

1) сядло́ n.

2) падсядзёлак -ка m.

3) го́рная седлаві́на

v.t.

1) сядла́ць (каня́)

2) абцяжа́рваць; быць абцяжа́раным

He is saddled with too many jobs — Ён абцяжа́раны ро́знымі заня́ткамі

•

- be in the saddle

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

аб’е́здзіць

1. beréisen vt;

аб’е́здзіць уве́сь свет die gánze Welt beréisen;

аб’е́здзіць уве́сь го́рад die gánze Stadt ábfahren*;

аб’е́здзіць усі́х сваяко́ў álle Verwándten áufsuchen;

2. (каня) éinfahren* vt, beréiten* vt; гл абкатаць

2.аб’е́здчык м

1. (работнік лясніцтва) (beríttener) Fórstwächter;

2. (коней) Beréiter m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

аб’е́здзіць сов.

1. объе́здить, изъе́здить;

а. усё навако́лле — объе́здить (изъе́здить) все окре́стности;

2. (приучить к езде — лошадь) объе́здить, нае́здить, вы́ездить;

а. маладо́га каня́ — объе́здить (нае́здить, вы́ездить) молодо́го коня́;

3. (испытать пробной ездой) обката́ть;

а. машы́ну — обката́ть маши́ну;

4. (укатать дорогу ездой) нае́здить, обката́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Жвя́каць ’шумна перажоўваць’ (ТСБМ). Рус. жвакать, дыял. пск., смал., калін., кастр. жвякаць ’есці, жаваць, жвякаць, гаварыць’, укр. жвакати ’гучна перажоўваць’, польск. żwakanie śledziony ’гук, які ствараецца селязёнкай каня’ (у Сянкевіча, магчыма, з усх.-слав.). Чэш. žvýkati, славац. žviakať, ’перажоўваць, балбатаць’, в.-луж. žwakać, н.-луж. žwakaś ’перажоўваць’, балг. жвакам ’жаваць’, макед. жвака, џвака ’жаваць, балбатаць’, серб.-харв. жва́кати ’тс’, славен., žvekáti ’тс’. Кантамінацыя гукапераймальнага дзеяслова, на што ўказвае суфікс ‑ка‑, і кораня, прадстаўленага ў жаваць: *žьv‑, які, відаць, мог спалучацца як з тэмай ‑a‑, так і з інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мане́ж ’памяшканне або месца для коннага прывода малатарні, ваўначоскі і да т. п., ’месца верхавой язды’, ’арэна цырка’, ’пераносная загародка для дзяцей, якія пачынаюць хадзіць’, ’поле, дзе абучаюцца вайскоўцы’ (ТСБМ, П. С., Хрэст. дыял., Сцяшк., Смул., Шат., Сцяц.; дзярж., ганц., ДАБМ, к. 238). Запазычана з польск. maneż, якое з франц. manège < італ. maneggio ’кіраванне коньмі’ < італ. mano < лац. manus ’рука’ (SWO, 450; Голуб-Ліер, 301). Рус. мане́ж ’тс’ таксама з франц. мовы самастойным шляхам (Фасмер, 2, 568). Сюды ж мане́жыць ’аб’яжджаць каня паводле правіл манежнай язды’, ’мучыць, таміць’ (ТСБМ, Шат.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)