хемасі́нтэз, ‑у, м.
Спец. Працэс утварэння некаторымі мікраарганізмамі арганічных рэчываў з неарганічных (вуглекіслаты і вады) за кошт хімічнай энергіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырванагру́ды, ‑ая, ‑ае.
З чырвонымі грудзьмі (звычайна пра птушак). Чырванагрудыя дзятлы парамі, адзін за другім, праляталі над дарогай. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экспатрыя́цыя, ‑і, ж.
Дабравольнае ці прымусовае высяленне каго‑н. за межы радзімы, якое звязана звычайна з пазбаўленнем праў грамадзянства.
[Ад лац. ex — з і patria — радзіма.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
entlóhnen
vt
1) узнагаро́джваць (за працу); распла́чвацца (з кім-н.)
2) дава́ць разлі́к (каму-н.), звальня́я́ць (каго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
=erei
суф. назоўнікаў ж.р. утварае назвы дзеянняў і стану, часцей за ўсё з ацэнкай пагарды, насмешкі: Spieleréi балаўство́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
samt
1.
prp (D) ра́зам (з)
das Schloss ~ dem Schlüssel — замо́к ра́зам з ключо́м
2.
adv
~ und sónders — усе́ ра́зам, усе́ за аднаго́, усе́ без выключэ́ння
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
наўздаго́н, прысл. і прыназ.
1. прысл. Услед за тым, хто (што) аддаляецца, адыходзіць. Апошні вагон вухнуў ветрам у твар Андрэю і ўцёк наўздагон. Пестрак. Бяжыш ты насустрач кулям з страшэнным бязгучным крыкам І тупат пяхотных дывізій спяшыць за табой наўздагон. Панчанка.
2. прыназ. з Д. Спалучэнне з прыназоўнікам «наўздагон» вырашае прасторавыя адносіны: ужываецца пры абазначэнні асобы ці прадмета, якія аддаляюцца і ўслед за якімі хто‑, што‑н. пасылаецца. Генадзь падняўся і шпарка пашыбаваў прэч. — Куды ж ты? — кідае наўздагон яму Мікола. Васілёнак. Косця выскачыў на ганак і доўга глядзеў .. [Наташы] наўздагон, аж пакуль яна не схавалася за хатамі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зла́зіць
I сов. (туда и обратно) сла́зить, сла́зать;
з. у склеп — сла́зить (сла́зать) в по́греб
II несов.
1. в разн. знач. слеза́ть; (с коня — ещё) спе́шиваться;
2. (о краске) слеза́ть, сходи́ть; см. зле́зці;
◊ злазь з да́ху, не псуй го́нтаў — посл. не бери́сь не за своё де́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ноч, -ы, мн. но́чы, начэ́й, нача́м, нача́мі, нача́х, ж.
Частка сутак з вечара да раніцы.
Не спаць начамі.
Зорная н.
○
Палярная ноч — частка года за Палярным кругам, калі сонца не падымаецца над гарызонтам.
◊
Ноч у ноч — кожную ноч.
Рабінавая ноч — цёмная летняя ноч з громам, маланкай, праліўным дажджом або толькі з бесперапыннымі зарніцамі.
|| ласк. но́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж., но́чанька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж. і но́чачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. начны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ołtarz
м. алтар;
pójść z kim do ~a — пайсці з кім да алтара; ажаніцца з кім; выйсці замуж за каго;
wynosić kogo na ~e — абагаўляць, узносіць, праслаўляць каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)