абвалі́ць, -валю́, -ва́ліш, -ва́ліць; -ва́лены; зак.
1. што. Абуры́ць, абрушыць што-н.
А. старыя сцены.
А. падмыты вадою бераг.
2. каго-што. Паваліць каго-, што-н.
А. дрэва.
3. каго. Адолець у барацьбе.
Спрытна схапіў яго, абваліў на падлогу.
|| незак. абва́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абва́льванне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сасна́, -ы́, мн. со́сны і (з ліч. 2, 3, 4) сасны́, со́сен і -сна́ў, ж.
Хваёвае вечназялёнае дрэва з доўгімі іголкамі і акруглымі шышкамі.
◊
Заблудзіць у трох соснах — не змагчы разабрацца ў чым-н. простым.
|| памянш.-ласк. сасо́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым. сасно́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
радасло́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да радаслоўя (у 1 знач); генеалагічны. Радаслоўная кніга. Радаслоўныя запісы.
2. у знач. наз. радасло́ўная, ‑ай, ж. Пералік пакаленняў аднаго роду, які ўстанаўлівае паходжанне і ступень роднасці. Цяпер, калі я вам расказаў у двух словах радаслоўную Мухтара аж да шостага калена, вы мусіце зразумець, кім ён павінен быў стаць. Васілёнак. Толькі аднойчы Ягор Захаравіч прыадчыніў акенца ў сваю радаслоўную: — Бацька мой бунтаўшчыком быў. Карамазаў.
•••
Радаслоўнае дрэва гл. дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Астры́жань ’стрыжань’ (Нас.). А‑ мае пратэтычны характар перад спалучэннем зычных у стрыжань (гл.). Адсюль і астрыжо́нак ’асяродак у хвоі, нарыве’ (Янк. Мат., Сцяшк., Др.-Падб.); для націску трэба ўлічыць стрыжэ́нь галоўны корань дрэва’ (Сцяшк.). Параўн. зафіксаванае Насовічам астры́жанак ’стрыжань дрэва, які застаецца пасля ашчыпання лучыны’ (остриженокъ) ці ’маладое сукаватае дрэва ці бервяно’ (астриженокъ). Магчыма, аднак, і іншае паясненне некаторых значэнняў слова астрыжанак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зацяні́ць, ‑цяню, ‑ценіш, ‑ценіць; зак., каго-што.
Засланіць, загарадзіць ад святла, пакрыўшы ценем. Дрэва зацяніла кветкі. □ Сасна дасягнула такой вышыні, што суседнія дрэвы ўжо не маглі перарасці і зацяніць яе. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зано́рысты, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. З паглыбленнямі, з касымі слаямі (пра дрэва, драўніну).
2. Зрэзаны (пра бераг).
3. перан. Наравісты, упарты (пра чалавека, жывёлу). Занорысты чалавек. // Які выяўляе наравістасць. Занорысты характар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камлю́к, ‑а, м.
Разм. Ніжняя частка ствала дрэва; камель. На тым месцы, дзе во толькі шумела дрэўца, тырчаў тонкі камлюк. Лупсякоў. Адны тонкія камлюкі асінніку, бярэзніку, ды гнілое, збуцвелае ламачча. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крывава́ты, ‑ая, ‑ае.
Злёгку пакрыўлены, крывы. Крываватае дрэва. □ Сухарэўскі падняўся на крываватыя ногі, доўга стаяў, пазіраючы з-пад рукі на шырокія палеткі жыта. Асіпенка. Пазок быў глыбокі і крываваты — дужкай. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лясі́на, ‑ы, ж.
Разм. Адно дрэва. Селянін добра ведае і характар і прыдатнасць у гаспадарцы кожнай лясіны. Навуменка. // зб. Ссечаныя дрэвы як лесаматэрыял. Сплаў лясіны карабельнай Пачыналі на рацэ. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
магно́лія, ‑і, ж.
Субтрапічнае дрэва або куст з вялікімі пахучымі белымі ці ружовымі кветкамі. Моцны пах магнолій крыху дурманіў галаву. Рамановіч. І гараць сваім гарачым полымем Белыя магноліі ля хат. Калачынскі.
[Фр. magnolia ці magnolier ад уласнага імя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)