Verbum

◎ Пе́рвіца ’сена першага ўкосу’ (пух., зэльв., Сл. ПЗБ; гродз., Скарбы), рус. арх. первица ’што-небудзь першае, новае’. Да * нервы (гл.).

◎ Пля́шніца ’жанчына лёгкіх паводзінаў’ (Скарбы). Магчыма, звязана паходжаннем з плюхаў (гл.) або з пляша, пляшка (гл.), г. зн. ’аматарка выпіць’.

Прытаро́мны (прыторо́мный), прыторо́нный ’стромкі, круты (бераг)’ (лун., Шатал.; ЛА, 2), сюды ж перан. прытаро́мны ’страшны, жудасны’, прытаро́мна, прыстаро́мно ’жудасна, жахліва, страшна’ (Скарбы). Няясна. Магчыма, з *прытаропны, параўн. таро́пно ’страшна’ (Скарбы), гл.; параўн. рус. о́торопь ’жах’. Магчыма, адпавядае стараж.-рус. притранъ ’страшны, жахлівы’ (адносна апошняга гл. ESJSt, 12, 719: pritranьnъ), што звязваецца з церці (гл.). Гл. таксама Даніловіч, Бел. дыял. фраз., 200–201.

Стрыказа́ ‘конік, які скача і стракоча крыламі’ (Скарбы; віц., Жыв. НС). Да стры́каць, гл. страказа; параўн. стрыку́н ‘тс’ (віц., Жыв. НС).

Таўшчы́р ’вельмі тоўстае нешта’ (Скарбы), тэ́ўшчар ’тоўсты’ (Сцяц. Сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад тоўшч (гл.), магчыма, пад уплывам таўшчэрны, гл. наступнае слова.

Перагаво́ршчык ’перакладчык’ (Сл. ПЗБ., Мат. Гом., ТС, Скарбы). Ад перагаво́рваць, параўн. тураў. перэговора́ць ’пераказваць’. Аб суф. ‑шчык гл. Сцяцко, Афікс. наз., 75.

◎ Пляшня́ ’прылада ў выглядзе рычага для даставання з зямлі вялікіх камянёў’ (Скарбы). Відаць, з тпяяння < плённы, плятня < плячо (гл.), параўн. плячо каромысла.

Стро́матыч ‘проста на галаву (упасці)’ (бельск., КЭС), страмо́тыч ‘старчма, старчаком’ (Скарбы, Сцяц. Сл.). З стромы (гл. наступнае слова) і ‑тыч < тыкаць (гл.).

Сцягу́н ’трыпутнік’ (стаўб., Нар. скарбы). Да сцягнуць, параўн. сцягун, бо як лістком прыкладзеш да раны, то быстра сцягваецца і загойваецца (там жа).

Сло́нца ₁, сло́нцэ ‘сонца’ (Нас., Шымк. Собр., Шн., 1, Касп., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ, ТС, Скарбы, Нар. Гом., Нар. словатв.), сло́нцо ‘тс’ (Сл. Брэс., Ян.), сюды ж сло́нко ‘тс’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк., Скарбы), ст.-бел. слонце, слонцэ ‘тс’ (Ст.-бел. лексікон). З польск. słońce ‘тс’; гл. Карскі, 1, 259; Кюнэ, Poln., 98; Арашонкава, Бел.-польск. ізал., 10.

Сло́нца ₂ ‘сланечнік’ (Шат.). З польск. słońce ‘тс’.