Рант ’вузкая палоска скуры па краях абутку’ (ТСБМ; дзятл., Сл. ПЗБ; Лексика Пол., ТС), ра́нец ’тс’ (ТС), ’вузкая палоска скуры для сшывання кажуха’ (Лексика Пол.), параўн. рус. рант, польск. rant ’палоска скуры, да якой мацуецца падэшва’. Запазычанне з ням. Rand ’кайма, рант’, ’край леса’, ’палі кнігі’, параўн. ст.-в.-ням. Rant, Ranft ’акрайчык хлеба’, англ. rand ’край, кромка’, ст.-англ. rand ’край, шчыт’, ст.-ісл. rąnd ’тс’ (Лявіцкі, 2, 93). Развіццё семантыкі ад ’край’ да ’акантоўка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

і́рха

(польск. ircha, ад с.-в.-ням. irch, ад лац. hircus = казёл)

1) вузкая палоска скуры або аўчыны, якая закладваецца ў шво кажуха, рукавіцы і інш.;

2) палоска аўчыны, якой абшываюць край адзення або абутку для ўпрыгожання; аблямоўка;

3) гіст. двухбаковая замша.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

прасве́т, -у, М -ве́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Светлая паласа або слабы прамень у неасветленай прасторы.

П. у воблаках.

Жыццё без прасвету (перан.: без надзеі на паляпшэнне).

2. Шырыня аконнага ці дзвярнога праёму (спец.).

3. На пагонах: каляровая падоўжная палоска.

Пагоны з двума прасветамі.

|| прым. прасве́тны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

strap​1 [stræp] n.

1. папру́га, рэ́мень; по́яс; шле́йка

2. до́ўгая ву́зкая паласа́, пало́ска

3. mil. паго́н

4. infml the strap лупцо́ўка папру́гаю;

be given the strap атрыма́ць лупцо́ўку

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Істу́жка, стужка ’палоска каляровай тканіны, якая скарытоўваецца для ўпрыгожання, аблямоўкі і іншых мэт’, ’доўгая вузкая палоска з якога-н. матэрыялу, якая служыць для тэхнічных і іншых патрэб’ (ТСБМ, Касп., Бяльк., Мядзв., Жд. 2, Інстр. I). Рус. смал. сту́жка, исту́жка ’істужка’, укр. стьо́жка ’тс’, польск. wstęga, wstążka ’істужка, палоска’, в.-луж. уст. stuha ’істужка, шнурок, завязка’, н.-луж. stuga ’шнурок, рэмень’, ст.-чэш. vztúha, чэш. stuka, stužka ’істужка’, славац. stuha, stužka, stuhľa ’істужка, палоска, пояс’, славен. stȏgla ’шнурок, раменьчык’. Ст.-рус. сътуга ’звязка, скрэпа’. Прасл. *sъtǫga, корань *‑tǫg‑/*‑tęg‑, гл. тугі, цягнуць, цяга (Фасмер, 3, 786; Брукнер, 635). Махэк₂ (590) прапаноўвае праформу *vъstęga, дзе vъs‑ паказвае напрамак дагары. Бел. суфіксацыя ‑к‑a; і‑ пратэтычнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пласці́на ’тонкая палоска цвёрдага матэрыялу (ТСБМ), ’плаха, палова распілаванага уздоўж бервяна’ (шальч., беласт., Сл. ПЗБ; воран., Сцяшк. Сл.; Мат. Гом.), рус. дыял. пласти́на ’палова распілаванага ў даўжыню бервяна, ад якога адрэзаны гарбылі; самая тоўстая дошка’. Беларуска-руская ізалекса. Да пласт (гл.). Сюды ж пласцінка ’тонкая палоска гліны, адрэзаная ганчаром’ (баран., ЖНС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лі́штва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Накладная планка вакол дзвярнога ці аконнага праёма.

Фігурная л.

2. Металічная накладная пласцінка з шчылінай для ключа на дзвярах, шуфлядах і пад.

3. Тое, што і плінтус.

4. Падгорнутая або нашытая палоска матэрыі для аддзелкі, падрубкі.

|| памянш. лі́штвачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. ліштвяны́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спружы́на, -ы, мн. -ы, -жы́н, ж.

1. Пругкая металічная палоска ці дрот і пад., выгнутыя пераважна спіраллю, што служыць для змяншэння сілы ўдараў, прывядзення ў рух механізмаў і інш.

С. ў гадзінніку.

Дзвярная с.

2. перан., чаго або якая. Рухаючая сіла чаго-н.

Унутраныя спружыны ўчынкаў.

|| прым. спружы́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Спружынная канапа (са спружынамі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пля́са ’кавалак’ (гродз., Сл. ПЗБ). У выніку кантамінацыі польск. płosa ’палоска’ і плястар ’кавалак мёду’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пла́нка

(польск. planka, ад ням. Planke = дошка)

невялікая падоўжаная дошчачка, палоска з дрэва, металу або тканіны (напр. ордэнская п.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)