Дэзінфе́кцыя ’дэзінфекцыя’ (БРС). Рус. дезинфе́кция, укр. дезинфе́кція. З ням. Desinfektion ’тс’ (падрабязна Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 48).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Браканье́р. Рус. браконье́р, укр. браконьє́р. Запазычанне з франц. braconnier ’тс’ (< braconner ’паляваць з сабакамі’). Падрабязна Шанскі, 1, Б, 187.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляга́цца ’(аб кані, карове) брыкацца, біцца, калоцца’ (Інстр. III; слонім., Сцяшк. Сл.). Да прасл. lęgati. Больш падрабязна гл. ля́га 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мы́тніца, мытня ’таможня’ (ТСБМ, Нас., АУ). З польск. mytnica, mytnia ’тс’. Больш падрабязна гл. Германовіч, Лекс. і грам., 3–5.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скавы́рыць ‘галасіць, раўсці’ (Касп.), параўн. старое польск. skowyrać, skowérać ‘бурчаць, бубнець’. Гукапераймальнае. Больш падрабязна гл. скавытаць; параўн. таксама папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэка́да ’дэкада’ (БРС). Рус. дека́да, укр. дека́да. Запазычанне з франц. décade ’тс’ (< лац. < грэч.). Падрабязна Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 53.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прапрацава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак.
1. Працаваць некаторы час. Пяцьдзесят год прапрацаваў бядак на фабрыцы, павялічваючы багацці яе ўладара. Пшыркоў. Больш дзесятка год прапрацавала.. [жанчына] на Калінаўшчыне і была добра знаёма і Камлюку і Струшню. М. Ткачоў.
2. што. Падрабязна вывучыць што‑н., усебакова азнаёміцца з чым‑н. Прапрацаваць творы класікаў марксізма-ленінізма. □ Часта, здаўшыся на просьбы студэнтаў, .. [Колас] адмяняў лекцыю і, узяўшы з аўдыторыі слова самастойна прапрацаваць чарговы раздзел з падручніка, чытаў новае апавяданне ці толькі што напісаны абразок з «Сымона-музыкі». Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БУГЕ́РА—ЛА́МБЕРТА—БЭ́РА ЗАКО́Н,
вызначае паступовае аслабленне паралельнага монахраматычнага пучка святла пры распаўсюджванні яго ў паглынальным асяроддзі. Выражаецца формулай
, дзе I — інтэнсіўнасць пучка святла, што прайшоў праз слой рэчыва таўшчынёй d, I0 — інтэнсіўнасць уваходнага пучка, μ — паказчык паглынання святла, які залежыць ад частаты святла, хім. прыроды і стану рэчыва. Для разбаўленага раствору паглынальнага рэчыва ў непаглынальным растваральніку μ = χC, дзе χ — паказчык паглынання святла на адзінку канцэнтрацыі C паглынальнага рэчыва ў растворы. Адкрыты ў 1729 П.Бугерам, падрабязна разгледжаны ням. вучоным І.Г.Ламбертам у 1760 і доследна правераны для раствораў ням. вучоным А.Бэрам у 1852.
т. 3, с. 305
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Генера́льны ’генеральны’ (БРС). Рус. генера́льный, укр. генера́льний ’тс’. Запазычанне з польск. generalny < лац. generalis. Падрабязна Фасмер, 1, 401; Шанскі, 1, Г, 51.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дварэ́ц ’дварэц’ (БРС). Рус. дворе́ц, укр. дыял. дворе́ць. Усх.-слав. утварэнне ад двор (гл. падрабязна ў Шанскага, 1, Д, Е, Ж, 29).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)