Знявага ’абраза’. Укр.знева́га ’тс’. Рус.дыял.изнева́ганіжнегар., урал. ’насілле, няволя, прыціск’, урал. ’непрыемнасць’, польск.zniewaga ’знявага’. Параўн. чэш.znevážiti, славац.znevažiť ’пазбавіць важнасці’, рус.смал.знева́жить ’зняважыць, абразіць’. Аддзеяслоўны бязафіксны назоўнік ад знева́жаць (з ‑не‑ < jьz‑ne‑) з коранем vag‑ (гл. вага); параўн. антанімічную пару паважа́ць — пава́га. Значэнне аб’ядноўвае польск., бел., укр. мовы; крыніцай могуць быць як укр., бел. (паколькі існуе рус. іншазначная паралель; параўн. і знямога без польск. паралелі), так і польск. (наяўнасць ст.-польск.znieważca ’хто не паважае багоў’, чэш., славац.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прылі́к, прылі́ка ў выразе: для (дзеля) прыліку (прылікі) ’для выгляду, для стварэння патрэбнага ўражання; дзеля прыстойнасці’ (Мядзв., ТСБМ, ТС). Узыходзіць да прасл.*prilikъ, *prilika < *prilikovati (параўн. ц.-слав.приликовати ’быць падобным’, серб.-харв.(ис)приликовати, славен.prilikovati), якое ад *likъ (БЕР, 5, 718). Параўн. рус.дыял.прили́к ’прыстойнасць, прыстойны выгляд’, ’пашана, павага’, ст.-рус.прилика ’прыклад’ (Сразн.), славен.prilika ’выпадак’, серб.-харв.прилика ’зручны выпадак; спрыяльныя абставіны’, балг.прилѝка ’суадноснасць з умовамі; памяркоўнасць ва ўчынках; зручны выпадак’, ’падобнасць’, прѝлика ’прыстойнасць, падобнасць’, ’выпадак, магчымасць’. Гл. таксама лі́к2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шанава́нне, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. шанаваць.
2. Глыбокая павага. [Рыгор:] — Пакінь, пакінь, Зося. Гэта не любоў, не шанаванне, калі чалавек занявольваецца, калі падсякаюцца яго хаценні, мардуюцца жаданні...Гартны.
3. Аказанне, выражэнне ўдзячнасці, гонару, увагі і пад. Пастаяць [жанкі] з вянкамі ў скрусе, На чырвоную звязду Лепшых кветак Беларусі З шанаваннем пакладуць.Астрэйка.[Бобрык:] — А за тое, што вы мне на старасці такое шанаванне зрабілі, яшчэ раз — шчырае дзякуй!Дуброўскі.
•••
Маё (наша) шанаванне — вітанне пры сустрэчы з кім‑н. — Маё шанаванне, — пакланіўся.. [Шчуроўскі] з годнасцю і нават грацыяй.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
estyma
estym|a
ж.уст. гонар; павага; пашана;
mieć kogo/co w ~ie, mieć dla kogo/czego ~ę — глыбока шанаваць каго/што
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
го́нарм
1. (павага, слава) Éhre f -, Hóchachtung f -;
гэ́та ро́біць яму́ го́нар das ehrt ihn, das geréicht ihm zur Éhre;
у го́наркаго-н zu Éhren von (D);
2. (фанабэрыстасць) Hóchmut m -(e)s;
збі́ць го́нарj-m den Hóchmut áustreiben*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ánsehen
n -s
1) вы́гляд, зне́шнасць
dem ~ nach — на вы́гляд
2) пава́га, паша́на
óhne ~ der Persón — не зважа́ючы на асо́бу
im hóhen ~ stéhen* — мець вялі́кі аўтарытэ́т
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
poważanie
poważani|e
н.павага, паважанне; пашана;
cieszyć się ~em — карыстацца павагай;
”łączę wyrazy ~a (zostaję się z ~em)” — "з павагай" (формула ветлівага заканчэння ліста)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
паша́наж
1.Éhre f -; (павага) Áchtung f -; Hóchachtung f (высокая);
быць у паша́не hóchgeschätzt [ángesehen] sein;
2. (ушанаванне) Éhrenbezeigung f -, -en, Éhrenerweisung f -, -en, Éhrung f -, -en;
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
го́нар, ‑у, м.
1. Грамадская або маральная годнасць, тое, што выклікае ўсеагульную павагу. Выдатная праца — справа гонару кожнага грамадзяніна. □ Пераступіць граніцу са сцягам вызвалення ў руках, ці ж гэта не радасць, не гонар?Пальчэўскі.Але нідзе, Нідзе, мой дружа верны, Не спляміў я Наш гонар баявы.Кірэенка.
2.Павага, слава. Гонар пераможцам. □ — Як відаць, вы [Максім] багаты чалавек, — адказала гаспадыня, — такая акуратнасць робіць вам гонар.Машара.
3. Перавялічанае ўяўленне пра сваю годнасць; фанабэрыстасць, пыха. «О, чортаў шляхціц! — падумаў Якаў. — Столькі ў цябе гонару, што невядома, з якога боку прыступіцца...».Чарнышэвіч.
•••
Дошка гонаругл. дошка.
Збіць гонаргл. збіць.
Мець гонаргл. мець.
Робіць гонаргл. рабіць.
У гонаркаго (высок.) — у знак павагі да каго‑н., ушанавання памяці аб кім‑н.
[Ад лац. honor.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
respect1[rɪˈspekt]n.
1. (for)пава́га; паша́на;
She won the respect of everyone. Яна заслужыла ўсеагульную павагу.
2.pl.respects прывіта́нне, шанава́нне;
Give my respects to your wife. Перадай ад мяне прывітанне сваёй жонцы.
♦
in respect of/with respect tofml што даты́чыцца, што да…;
pay one’s respect to smb. выка́зваць каму́-н. сваю́ паша́ну;
without respect to не прыма́ць пад ува́гу, не прыма́ючы пад ува́гу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)