усходнеславянскія металічныя амулеты 11—14 ст. у выглядзе манетападобнай падвескі ці круглага складня. На вонкавым баку З. звычайна змяшчалася выява хрысціянскай сімволікі (Хрыстос, архангелы, святыя), на адваротным — кругавы надпіс (закліканне) і «змяінае гняздо». Лічылася, што З. засцерагаюць ад хвароб і немачы. Знойдзены З.: свінцовы канца 13 — пач. 14 ст. (Брэст), медны (Заслаўе) і бронзавы (Дрысвяты) з вушкам для падвешвання, бронзавы медальён-З. (Ваўкавыск), медны 12—13 ст. (Чачэрск).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
горн, ‑а, м.
Медны духавы музычны інструмент для падачы сігналаў. Горн пераліўны Дзяцей будзіць рана.Нядзведскі.Зноў горн наш іграе, На збор заклікае; Хутчэй на лінейку ідзём.Журба.
[Ням. Horn — рог.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Месяндзовы ’медны’, ’жоўтага колеру’ (Інстр. II, Булг., Жд. 1). Да масянжовы < масенж (гл.). Пачатковае ме‑ пад уплывам лексемы месяц у сувязі з колерам месяца, падобным да бронзы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трамбо́н ’духавы медны музычны інструмент’ (ТСБМ). Праз польскую ці рускую мовы з італ.trombone ’вялікая труба’, якое ад tromba ’труба’ (Фасмер, 4, 105; Голуб-Ліер, 490; ЕСУМ, 5, 647).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
КУПАРВА́СЫ,
тэхнічная назва крышталегідратаў сульфатаў некаторых цяжкіх металаў. Найб. пашыраны жалезны К. — FeSO4 7H2O (гл.Жалеза злучэнні), медны К. — CuSO4 5H2O (гл.Медзі злучэнні), нікелевы К. — NiSO4 7H2O, цынкавы К. — ZnSO4 7H2O.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
купарва́см.хім. Vitriól [vi-] n, m -s, -e;
жале́зны купарва́сÉisenvitriol n;
ме́дны купарва́с Kúpfervitriol n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
vitriol[ˈvɪtriəl]n.
1.fml ядаві́ты сарка́зм; яд;
put plenty of vitriol into a review зрабі́ць зана́дта з’е́длівыя заўва́гі
2.chem. купарва́с;
blue vitriolме́дны купарва́с
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
карне́т2
(фр. cornet, ад іт. cometto)
духавы медны музычны інструмент у выглядзе ражка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
баваўня́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Тканіна з бавоўны. Гандляры спрытна маталі на медны аршын вішнёвыя і белыя сукны. Свістаў, па-змяінаму павіваючыся ў паветры, шоўк. Паўзла шарсцянка, і весела бегала баваўнянка.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанфа́ра, ‑ы, ж.
1.Медны духавы музычны інструмент у выглядзе падоўжанай трубы без вентыляў (у 2 знач.).
2. Сігнал урачыстага характару, які падаецца гэтым інструментам і абвяшчае аб пачатку ўрачыстасцей.
•••
Трубіць у фанфарыгл. трубіць.
[Іт. fanfara.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)