я́лавець, ‑ее; незак.

1. Быць у стане ялавасці.

2. Ляжаць аблогай, не апрацоўвацца. Надакучыла ялавець — рук чалавечых запрагла зямля. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пла́зам ’плоскім, шырокім бокам уніз’, ляжаць плазам ’ляжаць пластом’ (ТСБМ), карэліц. ’пластом’ (Сцяшк. МГ). З польск. płazem ’плоскім бокам’, якое з płaz > плаз (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

leżakować

незак. ляжаць на шэзлонгу (на лежаку)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

pokotem

упокат, покатам;

leżeć pokotem — ляжаць покатам

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

аста́нкі, ‑аў; адз. няма.

Цела нябожчыка; прах. Радзіма — гэта і той курганок зямлі, дзе ляжаць астанкі бацькоў, дзядоў і прадзедаў. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

башта́н, ‑а, м.

Абл. Тое, што і бахча. На баштан заедзеш — кавуны во якія ляжаць, як тое сонца, калі ўсходзіць. Шамякін.

[Ад перс. bōštan — сад.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арна́мент, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Узор, жывапіснае графічнае ўпрыгожанне, у аснове якога ляжаць геаметрычныя, раслінныя і жывёльныя матывы, што паўтараюцца ў пэўным парадку.

Беларускі а.

2. У музыцы: упрыгожанне мелодый, напр. трэль.

|| прым. арна́ментны, -ая, -ае і арнамента́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адрэ́зак, -зка, мн. -зкі, -зкаў, м.

1. Невялікі адрэзаны кавалак чаго-н., адцінак.

А. дошкі.

2. Частка чаго-н., што вымяраецца ў прасторы або часе.

А. шляху.

○

Адрэзак прамой — мноства (частка прамой), якое складаецца з двух розных пунктаў і ўсіх пунктаў, якія ляжаць паміж імі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

філасо́фія, -і, ж.

1. Навука аб найбольш агульных законах развіцця грамадства, прыроды і мыслення.

2. чаго. Метадалагічныя прынцыпы, што ляжаць у аснове якой-н. навукі.

Ф. гісторыі.

3. Абстрактныя, пустыя разважанні (разм.).

Навошта ты развёў тут цэлую філасофію?

|| прым. філасо́фскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скачы́ха, ‑і, ДМ ‑чысе, ж.

Абл. Блыха. [Шыманскі і Кулік] леглі на сена і бяздумна ляжалі, але доўга ляжаць не давялося, апанавала скачыхі. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)