кама́ндаваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; незак.

1. Вымаўляць словы каманды, аддаваць каманду. — Да зброі! — ціха камандуе .. [Рыжы]. Колас.

2. Быць камандзірам чаго‑н. Камандаваць боем. Камандаваць парадам. □ Калі капітан апускаўся ўніз, тады камандаваў яго памочнік. Лынькоў. Кірыла быў унтэр-афіцэрам і камандаваў сапёрным узводам. Паслядовіч. За час адыходу ад заходняй граніцы [Саўчанка] не мог не заўважыць шматлікіх выпадкаў, калі радавы баец або сержант камандаваў батальёнам або ротай. Лупсякоў.

3. перан.; кім-чым, над кім-чым і без дап. Разм. Аддаваць распараджэнне, загадваць. Дзве жанчыны адцягвалі к сцяне лішнюю мэблю, і ўсім гэтым камандавала Валя. Чорны. — Алёша, — камандавала Юлька. — Зараз жа, хоць з-пад зямлі, дастань мне чырвонай фарбы. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

order​2 [ˈɔ:də] v.

1. зага́дваць, распараджа́цца;

She was ordered out of the room. Ёй загадалі выйсці з пакоя.

2. зака́зваць;

order dinner зака́зваць абе́д

3. fml прыво́дзіць у пара́дак;

order one’s thoughts прыво́дзіць у пара́дак свае́ ду́мкі

order about/around [ˌɔ:dəəˈbaʊt/ˌɔ:dəəˈraʊnd] phr. v. кама́ндаваць, распараджа́цца;

He is always ordering people around. Ён увесь час усімі камандуе.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

gebíeten

*

1.

vt зага́дваць

j-m Rúhe ~ — закліка́ць каго́-н. да спако́ю

die Úmstände ~ es — гэ́тага патрабу́юць абста́ві- ны [акалі́чнасці]

2.

vi (über A) кірава́ць, распараджа́цца (чым-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ула́дны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Схільны навязваць сваю волю, загадваць, падначальваць сабе. Быстры, уладны і настойлівы, .. [Ермакоў] заўсёды кіраваў іншымі і прызвычаіўся, каб яго паважалі і слухаліся. Мележ. Мужчына ішоў з сабакам, моцны і шыракаплечы, уладны і пераможны і сам падобны на Геракла. Караткевіч. // Які выражае ўладу, волю, рашучасць; уладарны. [Жанчына] акінула Анатоля з галавы да ног уладным позіркам.. і лагодна ўсміхнулася. Ваданосаў. — Стой! Не варушыся! — пачуў .. [Карніцкі] уладны і моцны шэпт, як толькі выбраўся на супрацьлеглы бераг. Паслядовіч.

2. (звычайна з адмоўем «не»). Які мае права, уладу што‑н. рабіць. Агонь у камінку гарэў ласкава і роўна, над ім не ўладны быў асенні вецер, што зласліва шастаў за акном... М. Стральцоў.

3. перан. Неадольны, усемагутны. Уздыхне зямля шчасліва — і з пачуццём асалоды, Уся аддасца ўладнай сіле рук працоўных чалавека. Буйло.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

direct

[dəˈrekt]

1.

v.t.

1) кірава́ць

2) зага́дваць, кама́ндаваць

3) накіро́ўваць, пака́зваць даро́гу, дава́ць інфарма́цыю

4) скіро́ўваць

5) адрасава́ць

2.

adj.

1) про́сты

a direct route — про́сты шлях

2) про́сты

direct object — про́стае дапаўне́ньне

3) шчы́ры, про́сты

4) непасрэ́дны, беспасярэ́дні

direct influence — беспасярэ́дні ўплы́ў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

повелева́ть несов., книжн. (кем-, чем-л. управлять) кірава́ць; (командовать) кама́ндаваць; (приказывать) зага́дваць; (заставлять) прымуша́ць (каго); патрабава́ць (ад каго); (обязывать) абавя́зваць (каго); (говорить) гавары́ць, каза́ць (каму);

моя со́весть повелева́ет мне сде́лать э́то маё сумле́нне абавя́звае мяне́ зрабі́ць гэ́та;

так повелева́ет мне долг так ка́жа (гаво́рыць) мне абавя́зак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

guide

[gaɪd]

1.

v.t.

1) кірава́ць; ве́сьці, быць правадніко́м

2) накіро́ўваць, кірава́ць (канём)

3) кантралява́ць, рэгулява́ць; зага́дваць кім-чым

2.

n.

1) важа́к, павады́р -а́ m., павады́рка f., правадні́к -а́ m., экскурсаво́д -а m.& f.

2) даве́днік -а m. (асабл. для падаро́жжаў, туры́зму)

3) паказа́льнік даро́гаў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Патрэ́ба, патрэ́б, патрэ́ба ’неабходнасць чаго-н., патрэбнасць’ (ТСБМ, Мал., Яруш., Гарэц., Нас., Шат., Сцяшк., ТС, Сл. ПЗБ), ’пільнае пажаданне’ (КЭС, лаг.), ’просьба’ (Сл. ПЗБ), патрабава́ць ’прасіць, дамагацца, прымушаць, загадваць, мець патрэбу’ (ТСБМ, Гарэц., Шат., Касп.; КЭС, лаг.), патрабава́нне ’патрэбнасць’, ’нястача, неабходнасць’, патрэбішча ’тс’; патрэбнік, патрэбніца ’неабходны чалавек’, ’праснак, спечаны на патэльні’ (Нас.). Укр. потре́ба ’неабходнасць’, ’справа, бітва’, рус. потре́бный ’патрэбны’, потре́ба, потре́б ’патрэба’, потребовать, ст.-рус. потрѣба, потреба ’неабходнасць’, ’служэнне’, ’ахвяраванне’, трѣбъ ’патрэбны’, польск. potrzeba ’неабходнасць, патрэба’, ’патрабаванні’, ’бітва’, ’справа’, н.-луж. potrjeba ’неабходнасць’, potrěbnosć ’патрэба’, в.-луж. potrjeba, potrěbnosć ’тс’, potrjebować ’патрабаваць’, чэш. potřeba, potřebovati, potřebný, славац. potreba, potrebný, potrebovať ’тс’, славен. potréba, potrebováti, potrében, potrébnost, серб.-харв. по̏треба, по̀требовати, по̏требан, по̏требност ’тс’, макед. потреба ’неабходнасць’, ’патрэба’, потребен ’неабходны, патрэбны’, балг. потре́ба, потре́бен, потребност. Слова potrěba ўтворана з выразу trěbě byti ’быць патрэбным’, які быў дапоўнены прыназоўнікам po, таму што trěbě разумелася як М. скл., а М. скл. ужываўся толькі з прыназоўнікам. З ро trěbě рэканструяваўся Н. скл. potreba. Ад гэтага назоўніка — potrěbovati, potrěbьnъ і інш. (Махэк₂, 656). Гл. таксама трэба. Пра патрэбна гл. Плотнікаў (Бюлетин, 1976, 72).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

tell [tel] v. (told)

1. гавары́ць, каза́ць; раска́зваць, апавяда́ць;

tell smb. a lie хлу́сіць каму́-н.

2. зага́дваць, распараджа́цца

3. адро́зніваць, распазнава́ць

4. (on/upon) адбіва́цца (на)

♦

tell me another! infml яшчэ́ што ска́жаш! (я не веру);

tell tales (about smth./on smb.) BrE разво́дзіць плёткі (аб чым-н./кім-н.);

to tell the truth infml пра́ўду ка́жучы;

you can never tell/there’s no telling/who can tell? хто ве́дае?

tell off [ˌtelˈɒf] phr. v. infml адчыта́ць, прабра́ць; абла́яць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

administer

[ədˈmɪnɪstər]

1.

v.t.

1) ве́сьці (спра́вы), кірава́ць, зага́дваць, адміністрава́ць

to administer one’s household — ве́сьці сваю́ ха́тнюю гаспада́рку

2) дава́ць, выдава́ць, раздава́ць

The doctor administered an anesthetic to the patient — До́ктар даў пацые́нту абязбо́львальны сро́дак

3) кантралява́ць, стабілізава́ць цэ́ны або́ зарабо́ткі

2.

v.i. Law

выко́нваць абавя́зкі адміністра́тара або апякуна́

•

- administer an oath

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)