Ро́слы ’чалавек высокага росту’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’які хутка расце’ (Шат.), ’які прарастае (аб зярнятах)’, ’пахрошчаны’ (Янк. 3., Юрч. Вытв., Нас.; свісл., Сл. рэг. лекс.), ’прарослы ў снапах’ (Шат.), ’мажны’ (Байк. і Некр.). Укр.валын.ро́слий, міргар.ро́славий ’рослы’; рус.арханг., перм.ро́слый ’прарослы’, ’парослы лесам’, ’дарослы’, варон.ро́сливый ’прарослы’, валаг.росля́к ’рослы чалавек’. Усходнеславянскае — былы дзеепрыметнік на ‑l‑ ад прасл.*orsti > расці́ (гл.) — *ors‑l‑ъ(jь). Сюды ж росласць ’мажнасць’ (Байк. і Некр.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
former
[ˈfɔrmər]
adj.
1) папярэ́дні
2) пе́ршы з двух
the former… the latter — пе́ршы… другі́ (апо́шні).
3) ране́йшы; былы́; міну́лы, да́ўні; калі́шні
in former times — даўне́й, ране́й
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БО́ЛІНА,
былы маёнтак у Віцебскай вобл. Існаваў у 15 — пач. 20 ст. на беразе р. Больнік паміж в. Кастрыца Лепельскага і Дзярэўня Чашніцкага р-наў на Пд ад аўтадарогі Лепель—Орша. Вядомы з пач. 1440-х г. як сяло Лукомскага княства. Належаў Лукомскім, П’яноўскім, Жабам і інш. Апошняй уладальніцай Боліна ў пач. 20 ст. была К.Дзевалтоўская-Гінтаўт. Пасля 1917 маёнтак спыніў існаванне. Рэшткі Боліна знішчаны ў 1970-я г. ў час меліярацыйных работ.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
падрыўны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да падрыву, узрывання. Падрыўныя работы. □ [Віктар] вывучаў падрыўную справу, авалодваў усімі відамі зброі, пазнаваў тайны разведкі ў тылу ворага.Шчарбатаў.// Які робіць падрывы, узрывы. Іван Груздовіч, былы настаўнік і камандзір падрыўной групы партызанскага атрада, загінуў смерцю героя вясной сорак трэцяга года.Шамякін.
2.перан. Накіраваны на падрыў чаго‑н.; шкодніцкі. Падрыўная дзейнасць імперыялістычных разведак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жулёмак ’некалькі жмень ільну’ (беш., Нар. сл., 94). Параўн. рус.дыял.цвяр., наўг., перм., сіб.жу́литься ’сцісквацца’. Параўн. славен.žúželj, žuželj ’нешта скручанае разам’. Корань у жулёмак можа тлумачыцца паводле значэння ’сціснутыя сцяблы льну’, як і жменя: *žul‑ьm‑ъkъ. Слав.*žul‑ прадстаўляе і.-е.*geul‑ (Покарны, 1, 396–397) ’згінаць, скручваць’; параўн. арм.kalum ’бяру, хватаю’, ст.-інд.gōla‑h ’шар’. Элемент ‑ьm‑ адлюстроўвае былы суфікс (параўн. ‑мо: пражмо́ ’пражанае калоссе’, мульмо́ ’мазоль’, вязьмо ’перавясла’, Сцяцко, Афікс. наз., 54).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акрэ́слены, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад акрэсліць.
2.узнач.прым. Які склаўся, трывала ўсталяваўся; выразны. Дзед Талаш ізноў адзін і ў паходзе. Ідзе ён ляснымі нетрамі, цёмнымі пушчамі, ідзе з акрэсленаю мэтаю.Колас.За дваццаць год, якія правёў былы паўстанец 1863 г. далёка ад радзімы, яго грамадзянскія ідэалы не толькі не развеяліся, а набылі больш акрэслены і мэтанакіраваны характар.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсе́сці, ‑сяду, ‑сядзеш, ‑сядзе; зак.
Сесці побач з кім‑, чым‑н., каля каго‑, чаго‑н. Да Івана Васільевіча, на вызваленае Падай месца, падсеў былы таварыш па рабоце.Шамякін.Вярнуўшыся ў купэ, Рыта зноў падсела да акна і аддалася ўспамінам аб сваіх нядаўніх універсітэцкіх сябрах.Васілевіч.// Сесці да каго‑н. на воз, у машыну і пад., каб пад’ехаць. [Насці] трэба было цяпер даганяць калёсы, бо ні да каго другога не падсядзеш пад’ехаць: усе наперадзе.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
першапачатко́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Самы першы, пачатковы, зыходны. Першапачатковы план падарожжа. Аднавіць першапачатковы тэкст. □ Першапачатковы спалох праходзіў, вярталася .. [Таццяніна] звычайная ўпэўненасць і рашучасць.Шамякін.// Які быў раней, былы. Першапачатковы выгляд. Страціць першапачатковую форму. □ [Настаўніку] вельмі падабаліся такія гутаркі з гэтымі простымі людзьмі, якія яшчэ так мала адышліся ад часоў першапачатковай людской культуры.Колас.
2. Які з’яўляецца пачаткам, першай ступенню чаго‑н. Першапачатковы перыяд хваробы. Першапачатковая апрацоўка льну. Першапачатковы ўлік.
3. Самы просты, элементарны. Развіццё першапачатковых навыкаў чытання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяць, тну, тнеш, тне; тнём, тняце; пр. цяў, цяла, ‑ло; заг. тні; зак.каго-што і без дап.
1. Ударыць, даць чым‑н. Каманду пастроілі і загадалі: «Марш!» Калі ж яна не скранулася з месца, былы гандляр яйкамі з бабскім віскам кінуўся на першага ў крайняй двойцы і з маху цяў яму прыкладам у грудзі.Брыль.
2. Балюча ўкусіць. Сабака моцна цяў за нагу. □ Блыха тне чалавека, ды і схаваецца ў кажушнай воўне.Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
union[ˈju:niən]n.
1. саю́з; задзіно́чанне, аб’ядна́нне; у́нія;
the former Soviet Unionбылы́ Саве́цкі Саю́з;
students’ union студэ́нцкі клуб;
the UnionА́нгла-шатла́ндская у́нія (1707 г.); А́нгла-ірла́ндская у́нія (1801 г.)
2. прафсаю́з
3.dated шлю́бны саю́з
4.fml адзі́нства, зго́да;
in perfect union у по́ўнай зго́дзе
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)