тыра́н

(гр. tyrannos)

1) правіцель, улада якога заснавана на дэспатызме і гвалце;

2) перан. прыгнятальнік, мучыцель.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

фу́рыя

(лац. Furia = імя кожнай з трох багінь помсты ў старажытнарымскай міфалогіі)

перан. злосная, сварлівая жанчына.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

я́зва ж.

1. мед. Geschwür n -s, -e; Wúnde f -, -n (рана);

я́зва стра́ўніка Mágengeschwür n;

сібі́рская я́зва Mílzbrand m -(e)s;

2. перан. разм. (пра чалавека) Gíftnudel f -, Lästermaul n -s, -mäuler;

3. перан. разм. (пра адмоўныя. шкодныя з’явы) Pláge f -, Übel n -s, -, Géißel f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дзяўбці́

1. (зерне) pícken vt;

2. (біць дзюбай) (mit dem Schnábel) hácken vt;

дзяўбці́ адзі́н аднаго́ sich (gégenseitig) hácken;

3. (рабіць паглыбленне) stóßen* vt; áushöhlen vt; (heráus)stémmen vt;

4. перан., разм. (бесперапынна паўтараць) beständig wiederhólen; éinhämmern vt; sich (D) éinprägen (сабе);

5. перан. (даймаць нападкамі) mit Vórwürfen ángreifen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

буксава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак.

Круціцца, не рухаючыся з месца (пра колы аўтамабіля, паравоза і пад.). Матор раве, заднія колы буксуюць, а машына стаіць. Хомчанка. // Пра аўтамабіль і пад., у якога колы круцяцца на адным месцы. Ехаць прыйшлося доўга, машыны часта буксавалі. Новікаў. // перан. Не рухацца наперад, таптацца на адным месцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́траны, ‑ая, ‑ае.

1. З ветрам, які суправаджаецца ветрам. Ветраны дзень. Ветранае надвор’е.

2. перан. Разм. Легкадумны; пусты. [Дзіміна] здавалася Максіму Сцяпанавічу несур’ёзнай, ветранай. Карпаў. [Маша] ніколі не была такой ветранай, каб ад аднаго бегчы да другога. Шамякін.

ветраны́, ‑а́я, ‑о́е.

Які прыводзіцца ў рух ветрам. Ветраны млын.

•••

Ветраная воспа гл. воспа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зры́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

Разм.

1. Скінуць, зваліць уніз. Як з гнязда, што вецер зрынуў, Разляцеліся ўсе. Ды на фронт. Хто далей, бліжай, Біць нягоднікаў-паноў. Броўка.

2. перан. Сілай пазбавіць улады; скінуць. І чуйна ты [краіна] на варце міру Стаіш, як грозны вартавы, У бездань зрынуўшы куміра. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інсцэніро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. інсцэніраваць (у 1 знач.). Інсцэніроўка апавядання.

2. Інсцэніраваны твор, спектакль. Ставіць інсцэніроўкі. Інсцэніроўка аповесці М. Лынькова «Міколка-паравоз».

3. перан. Дзеянне паводле дзеясл. інсцэніраваць (у 2 знач.); разыгрыванне. Капітану стала ясна — забітага неслі ад дарогі, бой — звычайная імітацыя, інсцэніроўка... Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каго́рта, ‑ы, ДМ ‑рце; Р мн. кагорт; ж.

1. Атрад войска ў Старажытным Рыме, які складаў дзесятую частку легіёна.

2. перан. Група людзей, згуртаваная агульнымі ідэямі, мэтамі. Слаўная кагорта бальшавікоў. □ Міхаіл Сярмяжка належыць да той шматлікай і слаўнай кагорты будаўнікоў-вандроўнікаў, якія не заседжваюцца доўгі на адным месцы. Дадзіёмаў.

[Ад лац. cohors, cohortis.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каза́рма, ‑ы, ж.

Спецыяльнае памяшканне для размяшчэння вайсковых часцей. Гэта быў вайсковы гарадок з простымі забрукаванымі вуліцамі, трохпавярховымі каменнымі казармамі, канюшнямі, майстэрнямі, гаражамі і пасярэдзіне пляцам для вайсковых заняткаў. Каваль. // Інтэрнат для рабочых у дарэвалюцыйнай Расіі. Падышла група рабочых з бліжэйшай пуцявой казармы. Лынькоў. // перан. Пра вялікі непрыгожы змрочна будынак.

[Іт. caserma.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)