ваш займеннік | прыналежнае

Які належыць вам, мае адносіны да вас.

  • В. веласіпед.
  • А вашага (назоўнік) няма?
  • Як вашы (назоўнік: вашы родныя, блізкія) пажываюць?
  • Што вы прысталі да мяне з вашым Уладзімірам Андрэевічам.

Фразеалагізмы:

Па-вашаму —

  1. прыслоўе па вашай волі, па вашым жаданні.

    • Няхай будзе па-вашаму;
  2. прыслоўе Так, як робіце вы.

    • Я па-вашаму тут рабіць не збіраюся;
  3. пабочн. сл. На вашу думку.

    • Гэта я, па-вашаму, хлушу?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

грэх назоўнік | мужчынскі род

  1. У веруючых: парушэнне правіл рэлігійнай маралі.

  2. пераноснае значэнне: Заганны ўчынак.

    • Грахі мінулых дзён.
  3. у знач. выказніка: Грэшна, нядобра (размоўнае).

    • Г. так гварыць.

Фразеалагізмы:

  • Далей ад граху (размоўнае) — пра нежаданне ўцягвацца ў непрыемную гісторыю.
  • З грахом папалам (размоўнае) — з вялікімі цяжкасцямі.
  • І смех і грэх (размоўнае) — і смешна і сумна.
  • Няма чаго граху таіць (размоўнае) — трэба прызнацца.
  • Як на грэх (размоўнае) — як на зло, на няшчасце.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

згода назоўнік | жаночы род

  1. Станоўчы адказ, дазвол на што-н.

    • Даць згоду на што-н.
    • З чыёй-н. згоды.
    • Маўчанне — знак згоды (прыказка).
  2. Аднадумнасць, агульнасць пунктаў гледжання.

    • Прыйсці да згоды.
  3. Сяброўскія адносіны, аднадушнасць.

    • Жыць у згодзе.
  4. безасабовая форма: у знач. выказніка: Дамовіліся, пярэчанняў няма.

    • Ну, што, з.? Едзем разам?

У згодзе з чым (кніжнае) — тое, што і ў адпаведнасці з чым-н.

  • Дзейнічаць у згодзе з прынятым рашэннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

слых назоўнік | мужчынскі род

  1. Адно з пяці знешніх пачуццяў, якое дае магчымасць успрымаць гукі.

    • Органы слыху.
  2. Здольнасць правільна ўспрымаць і аднаўляць музычныя гукі.

    • Абсалютны с.
    • Падбіраць музыку па слыху.
  3. Вестка, гаворка пра каго-н., звычайна нічым яшчэ не падмацаваная.

    • Пра сына ні слыху.
    • Сярод людзей пра гэта пайшоў нядобры с.
    • Ні слыху ні дыху (размоўнае) — няма ніякіх вестак.

|| прыметнік: слыхавы.

  • Слыхавыя органы.
  • С. апарат (для таго, хто дрэнна чуе).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

сакрэт1 назоўнік | мужчынскі род

  1. Тайна, тое, пра што не гавораць.

    • Не выдаць с.
    • У мяне няма сакрэтаў ад бацькоў.
    • Не рабіць сакрэту.
  2. чаго. Тайны спосаб.

    • С. вытворчасці.
    • С. прыгатавання каньяку.
  3. чаго. Скрытая прычыны.

    • С. поспеху.
    • У чым с. такіх паказчыкаў?
  4. Мудрагелістая канструкцыя ў якім-н. механізме.

    • Замок з сакрэтам.
  5. Дадатковы патайны пост, які размяшчаецца вартаўнічай аховай на найбольш небяспечных подступах праціўніка.

    • Назначыць байцоў у с.

|| прыметнік: сакрэтны.

  • Вельмі сакрэтна (прыслоўе).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

некуды прыслоўе

  1. прыслоўе: Кудысьці, невядома куды.

    • Н. ж ідзе гэта старая.
  2. безасабовая форма: у знач. выказніка, з інфінітывам: Няма месца (куды б можна было адправіцца, змясціць каго-, што-н.).

    • Ехаць н.
    • Далей ісці н. (таксама пераноснае значэнне: дасягнута мяжа чаго-н.; размоўнае, звычайна неадабральнае).

Далей некуды (размоўнае) —

  1. лепш не можа быць.
    • Дасць Бог здароўе, зажывём, далей н.;
  2. горш не можа быць (неадабральнае).
    • Абрыдла мне ўсё тут, далей н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

апаска, ‑і, ДМ ‑цы, ж.

Разм. Асцярожнасць, выкліканая прадбачаннем нядобрага, непрыемнага. Хадзіць з апаскай. Гаварыць з апаскай. // Боязь, страх. Што ты глянула, з такой апаскаю? Глебка. Вялікай апаскі няма — з Журавіч немцы паўцякалі. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вуголле, ‑я, н., зб.

Вуглі, вугалі (у 2 знач.). Кузня ў вёсцы маленькая, нават меха няма, каб раздзьмуць вуголле. Навуменка.

•••

Як на вуголлі (сядзець, быць і пад.) — пра чые‑н. вельмі неспакойныя, трывожныя паводзіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

давольны, ‑ая, ‑ае; ‑лен, ‑а.

Тое, што і здаволены. І Костусь рады і давольны: цяпер гулянак свет раздольны. Колас. — Ты думаеш, я вельмі даволен тым, што зрабіў? — пытаўся Зарэцкі. — Не, ганарыцца няма чым. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запрыгоніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.

1. Гіст. Зрабіць прыгонным. Запрыгоніць сялян.

2. перан. Заняволіць, закабаліць. — Таварышы! Нам няма чаго губляць, апроч сваіх ланцугоў! .. Толькі нашы пратэсты не дазваляюць канчаткова нас запрыгоніць. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)