ваш займеннік | прыналежнае
Які належыць вам, мае адносіны да вас.
- В. веласіпед.
- А вашага (назоўнік) няма?
- Як вашы (назоўнік: вашы родныя, блізкія) пажываюць?
- Што вы прысталі да мяне з вашым Уладзімірам Андрэевічам.
Фразеалагізмы:
Па-вашаму —
-
прыслоўе па вашай волі, па вашым жаданні.
-
прыслоўе Так, як робіце вы.
- Я па-вашаму тут рабіць не збіраюся;
-
пабочн. сл. На вашу думку.
- Гэта я, па-вашаму, хлушу?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)
грэх назоўнік | мужчынскі род
-
У веруючых: парушэнне правіл рэлігійнай маралі.
-
пераноснае значэнне: Заганны ўчынак.
-
у знач. выказніка: Грэшна, нядобра (размоўнае).
Фразеалагізмы:
- Далей ад граху (размоўнае) — пра нежаданне ўцягвацца ў непрыемную гісторыю.
- З грахом папалам (размоўнае) — з вялікімі цяжкасцямі.
- І смех і грэх (размоўнае) — і смешна і сумна.
- Няма чаго граху таіць (размоўнае) — трэба прызнацца.
- Як на грэх (размоўнае) — як на зло, на няшчасце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)
згода назоўнік | жаночы род
-
Станоўчы адказ, дазвол на што-н.
- Даць згоду на што-н.
- З чыёй-н. згоды.
- Маўчанне — знак згоды (прыказка).
-
Аднадумнасць, агульнасць пунктаў гледжання.
-
Сяброўскія адносіны, аднадушнасць.
-
безасабовая форма: у знач. выказніка: Дамовіліся, пярэчанняў няма.
- Ну, што, з.? Едзем разам?
У згодзе з чым (кніжнае) — тое, што і ў адпаведнасці з чым-н.
- Дзейнічаць у згодзе з прынятым рашэннем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)
слых назоўнік | мужчынскі род
-
Адно з пяці знешніх пачуццяў, якое дае магчымасць успрымаць гукі.
-
Здольнасць правільна ўспрымаць і аднаўляць музычныя гукі.
- Абсалютны с.
- Падбіраць музыку па слыху.
-
Вестка, гаворка пра каго-н., звычайна нічым яшчэ не падмацаваная.
- Пра сына ні слыху.
- Сярод людзей пра гэта пайшоў нядобры с.
- Ні слыху ні дыху (размоўнае) — няма ніякіх вестак.
|| прыметнік: слыхавы.
- Слыхавыя органы.
- С. апарат (для таго, хто дрэнна чуе).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)
сакрэт1 назоўнік | мужчынскі род
-
Тайна, тое, пра што не гавораць.
- Не выдаць с.
- У мяне няма сакрэтаў ад бацькоў.
- Не рабіць сакрэту.
-
чаго. Тайны спосаб.
- С. вытворчасці.
- С. прыгатавання каньяку.
-
чаго. Скрытая прычыны.
- С. поспеху.
- У чым с. такіх паказчыкаў?
-
Мудрагелістая канструкцыя ў якім-н. механізме.
-
Дадатковы патайны пост, які размяшчаецца вартаўнічай аховай на найбольш небяспечных подступах праціўніка.
|| прыметнік: сакрэтны.
- Вельмі сакрэтна (прыслоўе).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)
некуды прыслоўе
-
прыслоўе: Кудысьці, невядома куды.
-
безасабовая форма: у знач. выказніка, з інфінітывам: Няма месца (куды б можна было адправіцца, змясціць
каго-, што-н.).
- Ехаць н.
- Далей ісці н. (таксама пераноснае значэнне: дасягнута мяжа чаго-н.; размоўнае, звычайна неадабральнае).
Далей некуды (размоўнае) —
- лепш не можа быць.
- Дасць Бог здароўе, зажывём, далей н.;
- горш не можа быць (неадабральнае).
- Абрыдла мне ўсё тут, далей н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)
апаска, ‑і, ДМ ‑цы, ж.
Разм. Асцярожнасць, выкліканая прадбачаннем нядобрага, непрыемнага. Хадзіць з апаскай. Гаварыць з апаскай. // Боязь, страх. Што ты глянула, з такой апаскаю? Глебка. Вялікай апаскі няма — з Журавіч немцы паўцякалі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вуголле, ‑я, н., зб.
Вуглі, вугалі (у 2 знач.). Кузня ў вёсцы маленькая, нават меха няма, каб раздзьмуць вуголле. Навуменка.
•••
Як на вуголлі (сядзець, быць і пад.) — пра чые‑н. вельмі неспакойныя, трывожныя паводзіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
давольны, ‑ая, ‑ае; ‑лен, ‑а.
Тое, што і здаволены. І Костусь рады і давольны: цяпер гулянак свет раздольны. Колас. — Ты думаеш, я вельмі даволен тым, што зрабіў? — пытаўся Зарэцкі. — Не, ганарыцца няма чым. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запрыгоніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
1. Гіст. Зрабіць прыгонным. Запрыгоніць сялян.
2. перан. Заняволіць, закабаліць. — Таварышы! Нам няма чаго губляць, апроч сваіх ланцугоў! .. Толькі нашы пратэсты не дазваляюць канчаткова нас запрыгоніць. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)