Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
саляны́II (які мае адносіны да солі) Salz-;
саляна́я капа́льня Sálzbergwerk n -(e)s, -e;
саляно́е во́зера Sálzsee m -s, -n;
саляны́я распрацо́ўкі Sálzgewinnung f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
для, прыназ. з Р.
1. Выражае аб’ектныя адносіны:
а) ужыв. пры абазначэнні асобы ці прадмета, у адносінах да якіх мае значэнне тая ці іншая з’ява, падзея і пад.
Для яго гэта лёгкая справа.
Для свайго часу гэта было дасягненнем;
б) ужыв. пры абазначэнні неадпаведнасці, несуразмернасці якой-н. з’явы, падзеі.
Ён занадта вопытны для сваіх гадоў.
Вельмі непрыдатнае адзенне для хатняй работы;
в) ужыв. пры абазначэнні асобы ці прадмета, якім што-н. робіцца, прызначаецца.
Жыць для дачкі.
2. Выражае мэтавыя адносіны, указвае на прызначэнне або мэту чаго-н.
Падручнікі для дзяцей.
Вядро для вады.
Усё для перамогі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ветравы́ (прым.) ’які мае адносіны да ветру’; ’прызначаны для аховы ад ветру’; ’такі, у якім вецер з’яўляецца рухаючай сілай’ (КТС, БРС). Укр.ві́трів ’які належыць да ветру’, вітровий ’які мае адносіны да ветру’, рус.смал.ветровой ’ветравы дух, які суправаджаецца ветрам’, ве́тровый, ветро́вый ’схільны да ўздзеяння ветру’, пск.ветрово́й ’ветраны (млын)’, рус.ветрово́й, ветро́вый (парень) ’легкадумны’, польск.wiatrowy ’звязаны з ветрам’; ’выкліканы ветрам’; ’такі, у якім рухаючая сіла — вецер’, н.-луж.wětšowy, wětšowaty, в.-луж.wětrowy ’ветравы, ветраны’, чэш.vštrový, славац.vetrový ’звязаны з ветрам’. Паўночнаславянскае ўтварэнне ад větr‑ і суф. ‑ovъ. У паўднёваславянскіх мовах (як і ў н.-луж.) да гэтага суфікса дадаюцца іншыя: славен.vẹtrǫ́ven, vetrovít, серб.-харв.ветро̀вит, ве̏трован, макед.ветровит, балг.ветровен, ветровит.
2.перан., ад каго-чаго. Парваць сувязі, адносіны з кім-н.; адмовіцца ад чаго-н.
А. ад здрадніка.
◊
Бог адвярнуўсяад каго (разм.) — пра бесперапынныя няўдачы.
|| незак.адваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
се́льскі, -ая, -ае.
1.гл. сяло.
2. Які мае адносіны да жыцця і дзейнасці вёскі, вясковы.
С. клуб.
Сельская мясцовасць.
○
Сельская гаспадарка — галіна народнай гаспадаркі, якая займаецца вырошчваннем сельскагаспадарчых культур і развядзеннем жывёл для атрымання прадукцыі раслінаводства і жывёлагадоўлі, а таксама першасная перапрацоўка гэтай прадукцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наве́рх, прысл.
1. На верхнюю частку чаго-н., у напрамку да верху чаго-н.
Падняцца н.
Смала выступіла н.
2.прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры абазначэнні прадмета, асобы, на верхнюю частку якіх ці паверх якіх накіравана дзеянне.
Накінуць плашч н. сукенкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наво́ддаль.
1.прысл. На некаторай адлегласці; не вельмі далёка.
Н. стаяла каплічка.
2.прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве прадмета, асобы, месца ці прасторавай мяжы, на пэўнай аддегласці ад якіх адбываецца дзеянне, рух або размяшчаецца хто-, што-н.
Млын стаяў н. вёскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напру́жаны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца ў стане напружання.
Напружаныя мускулы.
2. Які патрабуе затраты вялікіх сіл, увагі.
Напружаная праца.
Н. час.
3.перан. Складаны, цяжкі, які патрабуе ўрэгулявання.
Напружаныя міжнародныя адносіны.
4.перан. Які выражае напружанне, ненатуральны.
Н. шэпт.
|| наз.напру́жанасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)