Ко́раб ’пасудзіна, сплеценая з лубу, саломы і пад.’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Нар. лекс., КЭС, лаг., Бяльк., Нар. сл., З нар. сл.), корабам стаць ’павялічыцца, расшырыцца (пра галаву)’ (Жыв. сл.), поўны кораб, сем корабаў, як з кораба ’у вялікай колькасці’ (ТСБМ). Укр.короб, рус.короб, ст.-рус.коробъ ’тс’, славен.kraba ’каробка’, польск.kroba ’плеценая каробка’. Мы не бачым магчымасці для рэканструкцыі прасл.korbъ, паколькі няма надзейных паўднёваславянскіх адпаведнікаў. Славен.kraba — новае запазычанне з іншых славянскіх моў (Безлай, 2, 77). Таму трэба вярнуцца да этымалогіі Міклашыча (130), згодна з якой у гэтым выпадку мы маем справу з запазычаннем з лац.corbis ’карзіна’ (непасрэдна або праз с.-в.-ням.korb ’тс’). Гл. таксама Бернекер, 1, 568–569; Брукнер, 267. Фасмер (2, 331), які зыходзіць выключна з фанетычных крытэрыяў, разглядае лацінскія, германскія і нават літ.kar̃bas, лат.kar̂ba як спрадвечна роднасныя са славянскімі. Параўн. Фрэнкель, 220, дзе балтыйскія лексемы лічацца славянізмамі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
complement
[ˈkɑ:mpləmənt]1.
n.
1) дапаўне́ньне n.
2) Gram. выказа́льнае сло́ва (у выка́зьніку)
3) Geom. дапаўне́ньне (да про́стага кута́)
4) кампле́кт -у m.
The factory has a complement of workers — Фа́брыка ма́е по́ўны штат працаўніко́ў
2.
v.t.
дапаўня́ць, укамплекто́ўваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ample
[ˈæmpəl]
adj. -pler, -plest
1) вялі́кі, прасто́рны, абшы́рны
an ample closet — вялі́кая ша́фа
2) шчо́дры, неабмежава́ны
to give ample praise — разьліва́цца ў пахва́лах
3) дастатко́вы, по́ўны
an ample supply of food — дастатко́вы запа́с е́жы
ample justice — по́ўная справядлі́васьць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bezwzględny
bezwzględn|y
1. бязлітасны, няшчадны, суровы, жорсткі;
~y przełożony — суровы начальнік;
2. абсалютны; безумоўны; поўны;
~y autorytet — абсалютны аўтарытэт;
3. безумоўны; абсалютны;
~a prawda — абсалютная праўда;
zero ~e фіз. абсалютны нуль
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dzieło
dzieł|o
н.
1. праца;
brać się do ~a — брацца за працу;
kontynuować dzieło — працягваць працу;
2. твор;
~o sztuki — мастацкі твор;
~a wybrane — выбраныя творы;
~a wszystkie — поўны збор твораў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
абсалю́тны
(лац. absolutus)
1) безадносны, узяты без параўнання з чым-н. (напр. а. прырост насельніцтва);
2) неабмежаваны, поўны;
а-ая большасць — амаль усе;
а-ая велічыня — лік, узяты без знака плюс або мінус;
а. нуль — самая нізкая магчымая тэмпература (-273,16 °С);
а. слых — здольнасць дакладна вызначаць на слых любую ноту;
а. чэмпіён — спартсмен, які набраў найбольшую колькасць ачкоў у мнагабор’і.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Kost
f - е́жа, стра́ва, стол, харчава́нне
~ und Lógis [-ʒ] háben — жыць на ўсі́м гато́вым
bei j-m in ~ lében — сталава́цца ў каго́-н.
j-n in ~ néhmen* — браць каго́-н. на по́ўны пансіён
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
alive
[əˈlaɪv]
adj.
1) жывы́
Was the snake alive or dead? — Ці вужа́ка была́ жыва́я ці мёртвая?
2) по́ўны энэ́ргіі, дзе́йны, бадзёры
3) Electr. злу́чаны з крыні́цай то́ку; улу́чаны, дзе́йны
•
- alive to
- alive with
- keep alive
- the happiest man alive
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сарамлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які лёгка саромеецца, бянтэжыцца; нясмелы. Сарамлівы ад прыроды, Пятро заўсёды адчуваў сябе няёмка і быў нязграбны сярод незнаёмых.Шамякін.Алёша ніколі не танцаваў. Ён быў сарамлівы, ніколі не жартаваў з дзяўчатамі, моўчкі трымаўся ў баку ад іх.Дуброўскі.// Які выяўляе хваляванне, збянтэжанасць, нясмеласць. [Андрэй] усміхнуўся: усмешка ў яго была добрая, нібы сарамлівая.Мележ.Голас гарманіста вінаваты, сарамлівы.Бядуля.//Поўны хвалявання, збянтэжанасці, нясмеласці. Любоў гэта сапраўдная — чыстая і сарамлівая.У. Калеснік.
2. Непрыстойны. Калі Язэп апавядаў аб сваім блуканні, аб тым, як цяжка ажаніцца, а яшчэ цяжэй даказаць без метрыкі валасному старшыні, што радзіўся, Настуля трэслася ад злосці і лаяла ўсіх самымі сарамлівымі словамі...Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіратлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, як у сіраты. Сіратлівы выгляд.// Які праходзіць у адзіноце. Сіратлівая старасць.//Поўны пачуцця пакінутасці, адзіноты. Над лугам загаласіла — той самай жніўнаю песняй — жалейка. Сіратлівая, сумная песня!..Брыль.Не было каму сагрэць яго сіратлівае сэрца.Валасевіч.
2.перан. Які знаходзіцца асобна ад іншых; адзінокі. Далёка сіратлівыя Мігаюць аганькі.Танк.Увосень.. разгорнецца дзе над каляінай позні, сіратлівы малачайнік.Чорны.// Сумны, маркотны, бязрадасны. Як толькі больш прыкметна адчувалася дыханне восені, з дуба з нейкім сіратлівым, ледзь чутным шорахам зляталі адзін за другім лісты.Даніленка.Мой родны, сіратлівы дом — Бязлісты вяз з пустым гняздом, Але ўжо ловіць прагны слых Ваш лет, далёкія буслы.Вітка.Поле ляжала сумнае, сіратлівае.Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)