Ржа ’іржа’ (ТСБМ, Сцяшк.; карэліц., Нар. лекс.; ТС; віл., Сл. ПЗБ), ’іржа на лёне’ (віц., Шн. 3); ’ржавая вада (на балоце)’ (ветк., Мат. Гом.; барыс., Сл. ПЗБ), ’балота з жалезнай рудой’ (жытк., нясвіж., слаўг., стол., Яшк.), ржа, іржа́, аржа́ ’рудая вада на балоце’ (ЛА, 2), ’галаўня’ (шуміл., Сл. ПЗБ), ’ношка на лапках пчалы’ (бабр., ЛА, 1). Да іржа 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сто́лка ‘слой, пласт, складка чаго-небудзь’, у адну (дзве, тры) столкі — у адзін (два, тры) разы (ТСБМ), ‘слой, частка, пасма’ (Шат., Касп., Варл., Бяльк., Сцяшк., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ), ‘пасма (валасоў)’ (Мат. Гом.), сто́лка, ство́лка, ста́лка ‘тс’ (ЛА, 4), сто́лька, столь ‘тс’ (Сл. ПЗБ), сто́ля ‘тс’ (там жа). Да сцяліць з чаргаваннем е/о ў корані, параўн. стол, столь. Гл. яшчэ сталка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таўсту́ха 1 ’грыб сямейства павуціннікавых’ (ТСБМ), ’павуціннік страўны, Cortinarius esculentus Lebed.’ (Сярж.–Яшк.), ’чорны грузд, малачай, Lactarius necator (Fr.)’ (там жа), таўсту́хі ’грузды’ (Сцяшк., Мат. Гом.). Да тоўсты (гл.), названы паводле тоўстай ножкі ці тоўстай шапачкі.
Таўсту́ха 2 ’брыца, дробнае пустазеллле, плашчуга, пласкуша’ (стол., Расл. св.), ’гарычка, Gentiana cruciata L.’ (Касп.), таўсту́шка ’тс’ (Кіс.). Да тоўсты (гл.), параўн. пузатка ’брыца’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Труці́зна ‘атрута’ (Нас., Байк. і Некр., Жд. 3, ТС; шальч., Сл. ПЗБ), ‘шкодная для здароўя ежа, выпіўка, лякарства’ (полац., Нар. сл.); ‘ядахімікат’ (Сл. ПЗБ). труты́зна ‘атрута’ (стол., Нар. лекс.), труты́зно ‘тс’ (Клім.; кам., Жыв. НС), турці́зна ‘тс’ (стаўб., Сл. ПЗБ). Ст.-бел. трутизна ‘тс’ (1578 г.) запазычана са ст.-польск. trucizna ‘тс’ (Жураўскі, SOr, X (1), 40; Булыка, Лекс. запазыч., 130).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каштава́ць I несов.
1. (иметь цену) сто́ить;
кні́га ~ту́е тры рублі́ — кни́га сто́ит три рубля́;
ко́лькі ~ту́е? — ско́лько сто́ит?;
2. (о затратах на что-л.) обходи́ться, сто́ить;
стол мне ~ту́е ў ме́сяц сто рублёў — стол мне обхо́дится (сто́ит) в ме́сяц сто рубле́й;
3. перен. сто́ить;
гэ́та ~тава́ла мне шмат здаро́ўя — э́то сто́ило мне мно́го здоро́вья;
◊ до́рага к. — обойти́сь в копе́ечку
каштава́ць II несов. про́бовать; отве́дывать;
к. я́блык — про́бовать я́блоко
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абярну́ць сов.
1. опроки́нуть, повали́ть, переверну́ть;
а. стол — опроки́нуть (повали́ть, переверну́ть) стол;
2. преврати́ть, обрати́ть;
а. дабро́ ў зло — преврати́ть (обрати́ть) добро́ в зло;
а. ра́дасць у сму́так — преврати́ть (обрати́ть) ра́дость в грусть;
3. (у каго, што) фольк. оберну́ть, обороти́ть (кем, чем, в кого, что);
чараўні́к ~ну́ў яго́ ў во́ўка — колду́н оберну́л его во́лком (в во́лка);
4. (склонить к чему-л.) обрати́ть;
а. у сваю́ ве́ру — обрати́ть в свою́ ве́ру
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
углово́й
1. мат., техн. вуглавы́;
углово́е ускоре́ние вуглаво́е паскарэ́нне;
углово́й ра́диус вуглавы́ ра́дыус;
2. (находящийся на углу) рагавы́;
углово́й дом рагавы́ дом;
углово́й магази́н рагавы́ магазі́н;
3. (находящийся в углу) ку́тні, куткавы́;
углова́я ко́мната ку́тні (куткавы́) пако́й;
углово́й стол ку́тні (куткавы́) стол;
4. (имеющий форму угла, согнутый под углом) вуглавы́;
углово́е желе́зо вуглаво́е жале́за;
углово́е соедине́ние вуглаво́е злучэ́нне;
углово́й замо́к плот. вуглавы́ замо́к;
5. спорт. вуглавы́;
углово́й уда́р вуглавы́ ўда́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
sloppy
[ˈslɑ:pi]
adj.
1) ве́льмі мо́кры; хлюпо́тны (пра даро́гу), сло́тны (пра надво́р’е)
2) залі́ты, пазаліва́ны, захлю́паны
a sloppy table — пазаліва́ны стол
3) informal неаха́йны; нядба́йны; неакура́тны
to do sloppy work — нядба́йна працава́ць
4) шыро́кі, мешкава́ты, недапасава́ны
sloppy trousers — мешкава́тыя по́рткі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ława
ław|a
ж.
1. лава; услон; парта (у школе);
~a oskarżonych юр. лава падсудных;
~a obrońców юр. месца абароны (у судзе);
~a przysięgłych юр. склад прысяжных;
2. доўгі нізкі стол;
stół-ława — прамавугольны стол, у якім можна рэгуляваць вышыню;
3. вайск. лава; паток;
iść ~ą — ісці лаваю;
na ~ie szkolnej — за школьнай партай; у школе; у школьныя гады
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
навалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.
1. Налегчы сваім цяжарам на што-н.
Н. на стол.
2. перан. Дружна ўзяцца за якую-н. работу; з прагнасцю накінуцца на што-н.
Н. на вучобу.
Хлопцы дружна наваліліся на клёцкі.
3. Напасці, накінуцца на каго-, што-н.
Н. на пазіцыі ворага.
Наваліліся ўсе на аднаго.
4. Падаючы, насыпацца (пра многае; разм.).
Навалілася яблыкаў за ноч.
5. перан. Змарыць (пра сон, спёку і пад.).
Сон наваліўся.
6. перан. Спасцігнуць, нечакана напаткаць.
Хвароба навалілася.
7. перан. Нахлынуць, сабрацца ў вялікай колькасці.
Пад канец тыдня навалілася столькі работы.
8. Накінуцца на каго-н. з лаянкай (разм.).
Ён мог ні за што н. на чалавека.
|| незак. нава́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)