Прада́ць ’аддаць за пэўную плату’, ’здрадзіць’ (ТСБМ), прода́ць ’тс’ (ТС). Рус. прода́ть, укр. прада́ти, ст.-рус. продати, польск. sprzedać, але старое przedajny ’прадажны’, чэш. prodati, славац. predat, серб.-харв. про́дати, славен. prodáti, балг. прода́м ’прадаць’. Відаць, ужо прасл. *prodati (Трубачоў, Проспект, 721). З *pro‑ (гл. пра-) і *dati ’даць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Majoribus reddi
Адпраўляцца да продкаў.
Отправляться к предкам.
бел. Трапіць да Бога ў рай. Трапіць да Абрама на піва. Выправіцца на той свет. Даць дуба. Выпрастаць ногі к парогу.
рус. Отправиться к праотцам/на тот свет. Отдать Богу душу. Уйти в лучший мир. Отдать концы. Дать дуба. Сыграть в ящик.
фр. Rejoindre ses aïeux (Отправиться к праотцам).
англ. To join the majority (Присоединиться к большинству).
нем. Die Seele aus hauchen (Испустить дух). Aus der Welt gehen (Уйти из мира). Ins Gras beißen (Кусать траву). In die andere, bessere Welt übergehen (Перейти в другой, лучший мир). In den Tod sinken (Сойти в могилу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
пакармі́ць, ‑кармлю, ‑корміш, ‑корміць; зак., каго.
1. Даць есці; накарміць. У сераду раніцай.. [Андрэй] зайшоў у хлеў з вязкай канюшыны — трэба было пакарміць коней перад дарогай. Чарнышэвіч. [Тварыцкая] увайшла ў хату, пакарміла дзяўчынку, паклала спаць. Чорны.
2. Карміць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панаво́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
1. Навесці, прывесці ў вялікай колькасці. Панаводзіць дзяцей у хату.
2. Накіраваць у бок каго‑н. многа чаго‑н. [Паліцыянты] падумалі, што хлопец збіраецца даць дзёру, і панаводзілі на яго пісталеты. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамаро́зіць, ‑рожу, ‑розіш, ‑розіць; зак., каго-што.
1. Даць замерзнуць наскрозь, поўнасцю замарозіць. Прамарозіць рыбу. // звычайна безас. Скаваць марозам на вялікую глыбіню. Зямлю прамарозіла на паўметра.
2. Разм. Пратрымаць на марозе, холадзе некаторы час. Прамарозіць людзей на вуліцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крэдытава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., каго-што.
1. Даць (даваць) каму‑н. у доўг, адпусціць (адпускаць) што‑н. у крэдыт. Крэдытаваць пакупнікоў. Крэдытаваць вялікай сумай.
2. Адпусціць (адпускаць) каму‑н. крэдыты (у 3 знач.). Крэдытаваць будаўніцтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рысава́льшчык, ‑а, м.
Той, хто займаецца рысаваннем, хто робіць малюнкі для чаго‑н. Аднаму астрожнаму рысавальшчыку сябры далі тэму: нарысаваць звычайнага чорнага жука, даць яму ў лапку ручку з пяром. Колас. Рысавальшчыкам Мінін быў горшым, чым гравёрам. Шматаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узгрэ́ць, ‑грэю, ‑грэеш, ‑грэе; зак., каго.
Разм. Даць спагнанне за якую‑н. правіннасць; моцна набіць. Узгрэць за свавольства. □ [Сушкевіч] добра-такі ўзгрэў мяне, не надта выбіраючы выразы. Радкевіч. [Кудравец:] — Ну, вы [хлопцы] мяне ўзгрэлі на сходзе, дык я гэта памятаю. Кучар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.
Разм. Даць, зрабіць што‑н. як сябру; удружыць. Іван Сарока .. сядзеў каля падаконніка і шавецкім нажом — нож узычыў яму шавец Лазар Мардуховіч, — .. рэзаў скарынкі хлеба на дробненькія кавалачкі, каб пакарміць галубоў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змагчы, здолець; патрапіць (разм.); падняць (перан.) □ даць рады
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)