Ubi leonis pellis deficit, vulpinam induendam esse
Дзе няма шкуры льва, там варта надзяваць шкуру лісы.
Где нет шкуры льва, там следует надевать шкуру лисицы.
бел. Дзе сілаю не возьмеш, трэба розумам надтачыць. Дзе не пераскочу, там падлезу. На панскі розум ёсць мужыцкая хітрасць. Не сілаю трэба браць, а уменнем.
рус. Где силой взять нельзя, там надо полукавить. Нельзя перескочить ‒ так можно подлезть. Ловят волка не гонкою, а уловкою.
фр. Ce que lion ne peut le renard le fait (Что не может лев, сделает лиса).
англ. A wise man will hit at the edge of his wit (Мудрый человек бьёт остриём ума).
нем. Kraft allein tut’s nicht (Одна сила ничего не сделает).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
łupić
łupi|ć
незак.
1. рабаваць;
bandy ~ły mieszkańców — банды рабавалі жыхароў;
2. дзерці;
~ć ze skóry — дзерці тры шкуры
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wolf1 [wʊlf] n. (pl. wolves) воўк;
cry wolf падніма́ць фальшы́вую трыво́гу
♦
keep the wolf from the door перабіва́цца, перакі́двацца; змага́цца з бе́днасцю;
a wolf in sheep’s clothing воўк у аве́чай шку́ры;
a wolf may lose his teeth, but never his nature воўк ко́жны год ліня́е, але́ но́раву не мяня́е
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
во́ўчы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ваўка, належыць ваўку. Воўчыя зубы. Воўчае логава. // Уласцівы ваўку. Воўчая хітрасць. Воўчая хада. // Зроблены са скуры ваўка. Воўчае футра.
2. перан. Звярыны, чалавеканенавісніцкі. Воўчыя законы. Воўчая мараль.
•••
Воўчае мяса гл. мяса.
Воўчы апетыт гл. апетыт.
Воўчы білет (пашпарт) гл. білет.
Воўчыя грыбы гл. грыб.
Воўчыя ягады гл. ягада.
Воўчая яма гл. яма.
Хадзіць у воўчай шкуры гл. хадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Incerta pro certis deputas
Ты прымаеш няпэўнае за пэўнае.
Ты принимаешь неопределённое за определённое.
бел. На жывым мядзведзю шкуры не купляй. 3 незабітага ліса кажуха не шыюць. Ці чуў, кум, сонца, ці бачыў гром?
рус. Собрались овцу пасти, да забыли её приобрести. Не поймав ясного сокола, рано перья щипать. Когда рожь, тогда и мера. Цыплят по осени считают. Не убив медведя, шкуры не продают. Не запрягши, не погоняй. Не берись лапти плести, не надравши лыка.
фр. Vendre la peau de l’ours avant de l’avoir tué (Продавать шкуру медведя раньше, чем его убить).
англ. Don’t boast until you see your enemy dead (He хвались, пока не увидишь своего врага мёртвым).
нем. Man soll die Bärenhaut nicht verkaufen, bevor man den Bären hat (Не следует продавать медвежью шкуру, пока не имеешь медведя). Verkaufe die Aale nicht, bevor du sie gefangen hast (Не продавай угрей, пока ты их не поймал).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
по́дрез м.
1. (железная полоса санного полоза) падрэ́з, -за м.; (у саней) шы́на, -ны ж.;
са́ни на по́дрезах са́ні на шы́нах;
2. (на коньке) падрэ́з, -за м.;
3. (надрез шкуры, кожи) падрэ́з, -за м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДЗІЧЫ́НА,
птушкі і звяры, якіх здабываюць паляваннем і мяса якіх ідзе ў ежу. Выкарыстоўваюць таксама пух. пер’е, шкуры, рогі. Дз. падзяляюць на птушыную (баравую, ці лясную, вадаплаўную, балотную, палявую і стэпавую) і 4-ногую (пераважна зайцы і капытныя). На Беларусі водзяцца: з 4-ногай Дз. лось, дзік, алень, казуля, заяц-русак; з баравой — глушэц, цецярук, рабчык, вяхір, клінтух, слонка; з вадаплаўнай — гусі, качкі, паганкі, крахалі, лысуха; з балотнай і лугавой — бакас, дупель, драч і інш. кулікі і пастушкі; з палявой і стэпавай — перапёлка, шэрая курапатка. Паляванне на рэдкія, знікаючыя і асабліва каштоўныя віды Дз. забаронена або дазваляецца па ліцэнзіях (лось, дзік, курапаткі, казулі, высакародны алень, глушэц). Для павелічэння запасаў Дз. праводзяцца мерапрыемствы па дзічынаразвядзенні.
т. 6, с. 123
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЎКАЛА́К
(ад стараслав. влък воўк + длакъ поўсць),
вобраз у старадаўніх павер’ях беларусаў і інш. слав. народаў; пярэварацень, чалавек, які чароўным спосабам ператварыўся ў воўка. Уяўлялі, што ў адрозненне ад звычайнага воўка ваўкалак больш высокага росту, з вялікай галавой, чатырма вачыма, вые не па-воўчы, а стогне і плача, як чалавек. Паводле паданняў, ваўкалакаў падзялялі на дзве групы: ваўкалакі — фантастычныя істоты, у якіх нібыта ператваралі людзей чараўнікі, і ваўкалакі, у якіх ператвараліся самі чараўнікі.
Генетычна вобраз ваўкалака звязаны з татэмізмам, абрадамі пераапранання ў шкуры татэмных жывёл, якім пакланяліся (у мінулым гуцулы нават спраўлялі свята воўка). Паступова вобраз ваўкалака страціў рэліг. значэнне і захаваўся ў фальклоры як фантастычны персанаж.
М.Ф.Піліпенка.
т. 4, с. 43
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАХТА́НГ VI
(1675—27.3.1737),
грузінскі паліт. дзеяч, пісьменнік, вучоны. Намеснік, потым цар Картлі ў 1703—12, 1719—24. У знешняй палітыцы арыентаваўся на Расію. Пад яго кіраўніцтвам створаны кодэкс феад. права Грузіі (гл. Вахтанга законы). У 1709 па яго ініцыятыве ў Тбілісі заснавана 1-я груз. друкарня (у 1712 выйшла першае друк. выданне паэмы Ш.Руставелі «Віцязь у тыгравай шкуры» з навук. каментарыямі Вахтанга). Стварыў камісію вучоных для складання гісторыі Грузіі 14—18 ст. У 1712—19 адхілены ад улады шахам Ірана. Ускладненне знешніх і ўнутр. абставін, няздольнасць процістаяць тур. агрэсіі прымусілі Вахтанга ў 1724 эмігрыраваць у Расію. Выношваў планы вызвалення Грузіі. Паэзіі Вахтанга ўласцівыя патрыят. матывы. Быў таксама лексікографам і перакладчыкам.
т. 4, с. 46
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аве́чы ове́чий; бара́ний;
а. лой — бара́ний жир;
~чая шэрсць — ове́чья шерсть;
а. сыр — ове́чий сыр;
◊ ~чая — галава́ бара́нья башка́; ело́вая голова́;
воўк у ~чай шку́ры — волк в ове́чьей шку́ре;
адалью́цца во́ўку ~чыя слёзкі — посл. отолью́тся во́лку ове́чьи слёзки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)