Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Базары́нка, базары́нак ’падарунак, куплены на базары’ (Нас.), базары́нкі ’тс’ (Гарэц.). Укр.базари́нка, басаври́нок, басари́нок, басари́нка, басари́мок ’хабар, падарунак’, басару́нок ’сена або трава, якую даюць карове ў час даення’. Рус.дыял.баса́ри́нка ’праца для гаспадара за арэнду зямлі’. Запазычанне з польск.basarunek ’кампенсацыя’ (< с.-в.-ням.bezzerunge ’паляпшэнне, выпраўленне’; параўн. ням.Besserung). Карловіч, Wyr. obce, 37; Корбут, PF, 4, 402, 496; Брукнер, 17; Фасмер, 1, 130. Формы з ‑з‑ другасныя (па народнаэтымалагічнаму асэнсаванню ў сувязі з база́р).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bestéchen
vt
1) падкупля́ць
sich ~ lássen* (von j-m) — браць ха́бар (з каго-н.); (durcha) спакуша́цца (чым-н.)
2) перан. падкупля́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Лупе́ж ’рабунак, грабеж’ (Гарэц., Дразд.), лупе́жыць купіць скуру, жорстка караць’, ’абдзіраць, браць хабар, вялікія працэнты’, лупе́жнік ’хабарнік, абірала’ (Нас.), смал.лупе́жить ’лупцаваць’, ст.-бел.лꙋпежь ’тс’, лупежники ’ліхвяры, хабарнікі’ (XVI ст.). Укр.лупі́ж, рус.лупёж, ст.-рус.лупежь; польск.łupież, чэш.loupež, славен.lupež, серб.-харв.лу́пеж, ц.-слав.лупежь. Прасл.lupežь ’лупленне кары, скурыў ’тое, што аблуплена, абадрана, што злушчылася’ > ’тое, што нарабавана’ (Слаўскі, 5, 335–337). Да луп2 (гл.). Аб суфіксе ‑еж гл. Сцяцко (Афікс. наз., 85).
1) ха́барніцтва n., бра́ньне ха́бару; по́дкуп -у m.
2) ха́бар -у m.; нелега́льныя прыбы́ткі
2.
v.i.
браць ха́бар(асаблі́ва на паліты́чнай паса́дзе)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Мазі́ла1 ’хто няўмела піша, малюе’, ’хто часта робіць промахі ў стральбе, гульні’ (ТСБМ, капыл., Нар. словатв.). Да ма́заць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 42), Карскі (2–3, 24–25), Слаўскі (SP, 1, 104).
Мазі́ла2, мазі́ло, мазі́лка ’кавалачак сала або тлушчу для падмазвання патэльні’ (Вешт., Касп.), (пагард.) ’мазь, замазка’ (З нар. сл., ТС), укр.мазило ’матэрыял, якім мажуць’, ’прыстасаванне, якім мажуць’, рус.наўг., цвяр.мазила ’румяна’, польск.mazidło ’мазь’, славен.mazílo ’мазь’, ’хабар’; макед., балг.мазило ’мазь’, ’змазка’. Прасл.mazidlo, якое ўтворана ад mazati > ма́заць (гл.). (Карскі 2-3, 24; Сцяцко, Афікс. наз., 42; Слаўскі, SP, 1, 113).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
łapa
łap|a
ж. лапа; рука;
dostać po ~ach — атрымаць па руках;
posmarować komu ~ę разм. падмазаць лапу, даць хабаркаму;
precz z ~ami! — рукі прэч!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
hohl
a
1) пусты́, паро́жні
2) запа́лы, увагну́ты
~e See — марскі́ зыб
◊ das ist kéine ~e Nuss wert — ≅ гэ́та не ва́рта вы́едзенага яйка́
éine ~e Hand háben — браць ха́бар
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Аргуме́нт ’довад’ (БРС). Рус., укр.аргумент, польск. (з XVI ст.) argument. Ст.-бел.аркгументъ (XVII ст. — Гіст. мовы, 1, 298; Гіст. лекс., 108), ст.-укр.аргументъ (канец XVI ст.) з лацінскай, магчыма, праз польскую, як і рускае, зафіксаванае ў мове Курбскага ў XVI ст. (Шанскі, 1, А, 137) з націскам на другім складзе. Націск на апошнім складзе ў беларускай мове ў выніку ўздзеяння рускай мовы ці формы множнага ліку польскай (argumenty) замацаваўся ўжо ў XIX ст. (Нас.); Насовіч прыводзіць і бытавое значэнне аргументы ’хабар’, што дае падставы меркаваць аб адсутнасці перапынку ва ўжыванні слова і робіць непатрэбным дапушчэнне аб паўторным запазычанні слова з рускай (Крукоўскі, Уплыў, 76; Гіст. лекс., 233), дзе сучасны націск замацаваўся ў канцы XVIII ст. (Шанскі; менш дакладна — Фасмер, 1, 84).