Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
разагна́ць
1. aus¦einánder tréiben*, aus¦einánder jágen; ver tréiben*vt; verjágen vt (прагнаць);
2. (тугу, смутакі г. д.) verjágen vt, vertréiben*vt, verschéuchen vt;
3.разм. (надаць большую хуткасць) Vóllgas gében*;
разагна́ць рухаві́к den Mótor auf Hóchtouren [-tu:-] bríngen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
wyświecić
зак.
1. зацерці; занасіць да лоску (пра адзенне);
2.гіст. выгнаць; прагнаць з ганьбай;
wyświecić kogo ze wsi — выгнаць каго з вёскі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Празарыць, параўн. у песні: “Чаму, чаму, бабуленько, курчат ні чуваці? // Не чуваці дзедку, і чуці ні будзет, / Выпусціла на падвуор’е, прозарылі людзі”. (Федар.; навагр., Шн.). Значэнне няяснае: пакралі, ураклі? З іншай ступенню чаргавання прозы- рыць ’прагнаць энергічна, не даючы апамятацца’ (Янк. 2, Мат. Гом.), ’праматаць, праіграць (грошы, дабро)’ (ТС). Паралелі ў рус.провариться ’прагна, карыслігш глядзець некаторы час; паквапіўшыся, прамахнуцца ад прагнасці ў продажы, абмене’, што да зариться ’прыходзіць у азарт у гульні’, ’разарацца’, зарить ’разараць; забіваць’, ’глядзець, выглядваць’. Відаць, усе гэтыя розныя значэнні можна аб’яднаць адзіным семантычным кампанентам, прадстаўленым ў рус.зоркий ’прагны, юрлівы; гнеўны, сварлівы’, якое Фасмер (2, 80) не аддзязяе і ад зарить ’глядзець, не адрываючыся’ < прасл.*zbr‑/*zor‑ (гл. зорыць, зыр). Роднаснымі лічацца ст.-інд.haryati ’ён кахае, прагне’, ст.-в.-ням.gern ’прагны’, гоц.gairns, авест.žara‑ ’цэль, імкненне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пры́гаршчы, ‑аў; адз.няма.
1. Абедзве далоні з прыгнутымі пальцамі, складзеныя так, каб імі можна было што‑н. набраць, зачэрпаць, трымаць і пад. Падставіць прыгаршчы. □ Чалавек супакоіўся, дастаў папяросу і, хаваючы запалку ў прыгаршчы, прыкурыў.Крапіва.Памыўшыся, .. [Іван] набраў у прыгаршчы вады і здалёк размашыста пырснуў на .. [Джулію].Быкаў.
2. Колькасць чаго‑н., якая ўмяшчаецца або можа ўмясціцца ў складзеныя такім чынам далоні. Хто квас ім [салдатам] падносіў, Хто прыгаршчы ягад, — Прагнаць неадступную Летнюю смагу.Танк.[Волька] выграбла ямку на ўзгорку, узяла ў анучку з прыгаршчы зямлі і пайшла адтуль напрасткі ў МТС да агранома.Кулакоўскі.Васіль Хамутоўскі схапіў з-пад лавы торбачку і... рукі яго бяссільна апусціліся. Мукі заставалася прыгаршчаў двое, не больш.Курто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Хутка, паспешна накіравацца куды‑н. Грышка што было духу папер цераз поле ў бярэзнік.Чарот.Ззаду на .. [паравоз] паперлі вагоны.Новікаў.
2.каго. Груб.Прагнаць, выгнаць. Я моцна зазлаваў і папер беднае дзіця: — Кідай дровы! Панашу іх сам. А ну марш дадому!Карпюк.// Пагнаць, адправіць куды‑н. — Дзівак чалавек, — усміхнуўся пасыльны. — Садзіся во ў брычку, паедзем, а то заўтра пехатой папруць.Асіпенка.
3.каго-што. Панесці, павалачы (звычайна што‑н. цяжкае). Для большай пачцівасці Стуканок пакінуў сваю аблавушку на ганку, а торбу з рыбай папер у хату.Рылько.Ускінуў .. Ільюк [цяля], як барака, на плечы.. і папер дадому.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Выперадзіць, рухаючыся хутчэй. Якраз у гэтым месцы калону абагналі грузавікі, напакаваныя вайсковай маёмасцю.Чорны.// Вырасці большым, вышэйшым за каго‑, што‑н. на працягу аднаго і таго ж часу. [Мятлічка] ростам абагнала ўсіх.Грамовіч.//перан. Дасягнуць большых поспехаў у параўнанні з кім‑, чым‑н. Абагнаць таварыша ў вучобе.
2. Сагнаць каго‑н. адкуль‑н. (звычайна пра насякомых, птушак). Абагнаць мух.
3. З дапамогай плуга-акучніка абгарнуць зямлёю радкі бульбы, буракоў і пад. Праязджаючы на сваё поле, [Мікуць] кожны дзень бачыў, як наўздзіў расла ў градусах калгасная бульба. Абагналі яе добра з гэтага боку.Чорны.
4. Зняць, садраць. Абагнаць кару.
5.Прагнаць каго‑н. вакол чаго‑н.
•••
Абагнаць (раннюю) расу — устаць вельмі рана, на золку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Знесці, ссунуць з месца што‑н. [Сёмка:] — Зрабі ты найлепшую грэблю, а выльецца вясною вада і сапрэ яе.Колас.
2.перан.Прагнаць з пасады, службы. [Вальдамар:] — Ну, ад жонкі адаб’ешся... Але цяпер не сапрэш Купчына з брыгадзірства.Мыслівец.
3. Украсці. Круціўся хітрым лісам ён [Мікіхвер], Хапаў — І гэта факт! Сапрэ. — і тут жа спісана — І, калі ласка, акт!«Вожык».
спе́рці2, сапрэ; безас.зак.
Разм.(звычайнаўпр. сперла). Сціснуць, здушыць. У Андрэя сперла ў грудзях, здрадніцкі горкі камяк падпёр пад горла.Асіпенка.Ад хвалявання і крыўды ў Змітрака нешта сперла ў горле.Ваданосаў.Лёнька загрузаў па пахі ў снезе, але бег і бег, пакуль у грудзях не сперла дых.Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Marsch
I
m -es, Märsche
1) пахо́д, перахо́д, марш
sich in ~ sétzen — ру́шыцца ў пахо́д
2) спарт. хадзьба́
3) муз. марш
◊ j-m den ~ blásen* — разм.прагна́ць каго́-н. з трэ́скам
II
f -, -en урадлі́вая нізі́на (каля ракі, каля мора)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
bruk, ~u
м. брук;
szlifować (obijać) ~i — бадзяцца без справы;
pieniądze leżą na ~u — грошы на дарозе валяюцца;
wyrzucić kogo na bruk — выкінуць каго на вуліцу; прагнаць; звольніць;
pójść na bruk — пайсці на вуліцу (на панэль); стаць прастытуткай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)