прагна́ць, -ганю́, -го́ніш, -го́ніць; -гна́ў, -гна́ла; -гані; -гна́ны; зак.

1. каго-што. Прымусіць пайсці адкуль-н., выдаліць (груба, прымусова, сілай).

П. з хаты.

П. са службы.

П. змрочныя думкі (перан.).

2. каго-што. Прымусіць рухацца, ісці.

П. палонных праз горад. П. плыты па рацэ.

3. што. Ажыццявіць прагон (у 3 знач.; спец.).

П. п’есу перад прэм’ерай.

4. што і без дап. Хутка праехаць, прабегчы (разм.).

П. па шасэ пяць кіламетраў.

5. што. Хуткім рухам або напрамкам руху чаго-н. утварыць што-н.

П. пракос.

П. разору.

6. перан., што. Задаволіўшы, спыніць, наталіць (разм.).

П. смагу.

|| незак. праганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1—3, 5 і 6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прагна́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. праганю́ праго́нім
2-я ас. праго́ніш праго́ніце
3-я ас. праго́ніць праго́няць
Прошлы час
м. прагна́ў прагна́лі
ж. прагна́ла
н. прагна́ла
Загадны лад
2-я ас. прагані́ прагані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час прагна́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прагна́ць сов.

1. в разн. знач. прогна́ть;

п. саба́ку — прогна́ть соба́ку;

п. са слу́жбы — прогна́ть со слу́жбы;

п. па шашы́ два кіламе́тры — прогна́ть по шоссе́ два киломе́тра;

п. прако́с — прогна́ть проко́с;

п. праз строй — ист. прогна́ть сквозь строй;

2. разг. запи́ть;

п. бу́льбу малако́м — запи́ть карто́шку молоко́м;

3. (жажду) утоли́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прагна́ць, ‑ганю, ‑гоніш, ‑гоніць; зак.

1. каго-што. Прымусіць пайсці адкуль‑н. [Лабановіч] помніць спатканне з незнаёмаю жанчынаю, што ішла да яго, а ён прагнаў яе. Колас. Стары таксама падняўся.., без патрэбы паправіў на стале бялюткі абрус, прагнаў з лавы ката. Васілевіч. // Вызваліць прымусова ад выканання якіх‑н. абавязкаў. [Антаніна Пятроўна:] З завода цябе прагналі, і тут я вінавата. Крапіва. // Прымусіць адступіць (ворага, непрыяцеля). Калі ж прагонім чужаземца, Калі пакінем мы лясы, Случчанка гладзіць зноў красёнцы Ткаць залатыя паясы. Астрэйка.

2. каго-што. Гонячы, прымусіць рухацца ў якім‑н. напрамку праз што‑н., побач з чым‑н. і пад. Па цэнтральнай вуліцы прагналі некалькі чалавек палонных немцаў. Гурскі. — Я табе памагу прагнаць [кароў] паўз грэчку, — сказаў Скуратовіч. Чорны. // Накіроўваючы куды‑н., правесці. Прагнаць плыты.

3. перан.; што. Прымусіць знікнуць; рассеяць, спыніць, пазбавіцца чаго‑н. Думкі зусім прагналі сон. [Якаў] адчыніў свіран і сеў на парозе. Чарнышэвіч. Пачуўся недзе далёка-далёка плач трубы пастуха. Гэты знаёмы і блізкі сэрцу гук прагнаў усе змрочныя думкі. Чарот.

4. што і без дап. Вельмі хутка праехаць, прабегчы якую‑н. адлегласць.

5. што. Хутка рухаючыся або накіроўваючы рух чаго‑н., утварыць пракос, разору і пад. Прагнаць пракос. Прагнаць разору.

6. перан.; што. Разм. Напіцца; наталіць. [Нор] піў і ўсё ніяк не мог прагнаць смагу. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагна́ць (ver)jágen vt; fórtjagen vt, wégjagen vt (прэч); (ver)tréiben* vt;

прагна́ць са слу́жбы aus dem Dienst jágen;

прагна́ць нуду́ die Láng(e)weile vertréiben*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

праганя́ць гл. прагнаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

drive away

прагна́ць, адагна́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

адправа́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго-што (разм.).

Прымусіць пайсці адкуль-н.; выправадзіць, прагнаць.

|| незак. адправа́джваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прогна́ть сов., в разн. знач. прагна́ць, мног. папраганя́ць; (промчаться — ещё) прамча́цца; (пробить — ещё) прабі́ць, мног. папрабіва́ць;

прогна́ть и́з дому прагна́ць з до́му;

прогна́ть ску́ку прагна́ць нуду́;

прогна́ть гвоздь сквозь сте́ну прагна́ць (прабі́ць) цвік праз сцяну́;

◊

прогна́ть сквозь строй ист. прагна́ць праз строй.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

папе́рці, -пру́, -прэ́ш, -прэ́; -про́м, -праце́, -пру́ць; -пёр, -пе́рла; -пры́; зак. (разм.).

1. Пачаць перці.

2. каго (што). Выгнаць, груба прагнаць.

Лайдака паперлі з работы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)