грузінскі пісьменнік. Скончыў Тбіліскі ун-т (1957). Дэбют — зб. «Апавяданні» (1965). Аўтар раманаў «Грэшнік» (1968), «Госць» (1976), «Крывавыя дажджы» (1991), «Варушыць попел» (1995) і інш., у цэнтры якіх агульнанац. і агульначалавечыя праблемы, гіст. мінулае і сучаснае Грузіі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пуцала́ны
(іт. pozzolana, ад Pozzuoli = назва гары каля Неапаля)
горныя пароды вулканічнага паходжання (попел, пемза, туфы; якія ўтвараюцца пры вывяржэнні лавы, багатай крэменязёмам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Пле́на, плена, плёнка, плёначка ’тонкая шчарбінка або лускавінка на метале’ (Нас.), ’трэшчынка ляза касы, сякеры’ (ТС), параўн. рус.плена ’трэшчынка, наслоены лісточак, бліскаўка ў метале ці камені (напр., лабрадарыт)’, польск.płoń ’пелька’, plonio, чэш.дыял.plena ’шчарбінка ў жалезе’, pleń ’шчарбінка на сякеры’, славац.plena ’тс’, славен.plėna ’шчарбінка ў жалезе’, серб.-харв. шток, plena ’трухлявае месца ў дрэве’, plen(ß)vt plenav ’дрэнна каваны, са шчарбінамі’, ’рыхлы, дуплісты’, балг.плена ’трэшчына, шчыліна’. Паводле Махэка, першаснае значэнне лексемы — як у рус.плець ’зярнятка попелу (у адлітым метале)’, роднасным яму з’яўляецца літ.plėnysпопел’, лат.pienes ’белы попел на вуголлі’, а таксама ст.-грэч.σπληδός, σποδός ’попел’ (Махэк₂, 458). Фасмер (3, 278) і інш. (тамсама) супастаўляюць з лат.plova ’неглыбокая трэшчына ў метале’, якое звязваюць з лат.piene ’гаралы акаліна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
eject
[ɪˈdʒekt]
v.t.
1) выкіда́ць, выпіха́ць
The volcano ejected lava and ashes — Вулька́н выкіда́ў ля́ву й по́пел
2) выганя́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Перазолкі ’шчолак’ (хойн., Мат. Гом.). Паводле ілюстрацыі: Выкінь за хлеў перазолкі, Іван — значэнне лексемы вызначана недакладна, трэба: ’попел ад шчолаку’. Да пера- і залі́ць2 (гл.). Лексема ўтворана пры ад’ідэацыі пазолкі ’шчолак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ásche
f -, -n по́пел; прах, трухля́
in (Schutt und) ~ légen — спалі́ць датла́ (горад і да т.п.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ВУЛКАНАКЛАСТЫ́ЧНЫ МАТЭРЫЯ́Л,
эксплазіўны матэрыял, абломкавы матэрыял, які ў вадкім ці цвёрдым стане выкінуты выбухам пры вывяржэнні вулкана. Памеры ад самых дробных (вулканічны попел) да глыб (вулканічныя бомбы). Утвараецца з лаў, што вывяргаюцца, старых лаў і горных парод, што складаюць сценкі жарала вулкана і бакавых трэшчын. Гл. таксама Эксплазія.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
начыні́ць, ‑чыню, ‑чыніш, ‑чыніць; зак.
1.што. Напоўніць, набіць чым‑н. унутранасць чаго‑н. Сяргей Карпавіч выскраб з люлькі попел, начыніў яе свежым тытунём і закурыў.Мікуліч.// Нафаршыраваць. Начыніць кабачкі.
2.чаго. Прыгатаваць такім спосабам у нейкай колькасці. Начыніць каўбас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прычында́лы, ‑аў; адз.няма.
Разм. Жартаўлівая назва розных прылад, рэчаў аднаго якога‑н. прызначэння. Вінцук выкурыў люльку, выбіў попел, прачысціў дроцікам цыбук і схаваў свае курэцкія прычындалы ў кішэню.Чарнышэвіч.Надзейка адбірала ў .. [бацькі] скавараду і ўсе іншыя прычындалы .. і пачынала сама гаспадарыць.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здзьму́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак. і аднакр., што.
Дзьмухнуўшы, скінуць, знесці што‑н., ачысціць ад чаго‑н. Стары бераж[лів]а падняў з зямлі кавалак хлеба, асцярожна здзьмухнуў з яго пылінкі, пясок.Лынькоў.[Лукаш] нахіліўся да агню, узяў вугольчык, здзьмухнуў з яго попел і палажыў у люльку.Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)