Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
conducive
[kənˈdu:sɪv]
adj.
1) кары́сны, спрыя́льны
to be conducive to good health — быць кары́сным для здаро́ўя
2) які́ вядзе́ да не́чага
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Знячэ́ўку ’нечакана, мімаволі’ (ТСБМ), знячы́вілі ’стрымгалоў, мімаволі’ (Нас., Байк. і Некр.). Параўн. укр.зніче́вʼя, знече́вʼя ’ад нечага рабіць, нечакана, без прычыны’. Форма знячэўку — спалучэнне прыназоўніка з з р. скл. назоўніка *нячцэвак. Паводле Шубы (Прыслоўе, 112), у форме знячэўкі адлюстроўваецца дээтымалагізацыя канчатка; магчыма і іначай: паралельная форма назоўніка ж. р. *нячэўка. Гэты назоўнік памянш. да нячы́віль (гл.). Гл. яшчэ знецікі. Мяркулава, Этимология, 1977, 91.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыжану́ць ’прыгнаць’ (Ян.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад незафіксаванага *жану́ць/*жэну́ць/*жыну́ць, форма якога звязана з прасл.*ženǫ (1 ас. адз. л. цяп. час) ад *gъnati (гл. ЭССЯ, 7, 196–197). Падаецца, аднак, што з улікам ст.-бел.приженути ’прыгнаць; спешна прыехаць’, а таксама рус.наўг.прижа́нуть ’наблізіць усутыч’, прижену́ть ’падсунуць да нечага’ з вельмі блізкай семантыкай, з’яўляецца магчымасць для рэканструкцыі інфінітыўнага карэляту *ženǫti.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спатрэ́біцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.
Стаць патрэбным, неабходным. Як ведаў, што шатровачка на блінцы спатрэбіцца.Грахоўскі.Зяць, відаць, дапытваўся, навошта ён так тэрмінова спатрэбіўся.Шамякін.[Дуся], відаць, чакала, ці не спатрэбіцца ў чым-небудзь яе паслуга.Ракітны.Настойлівасць .. [Тураўца] тут вельмі спатрэбілася.Мележ./убезас.ужыв.Аднойчы ўвосень Антонаваму бацьку спатрэбілася паехаць нечага на станцыю.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́лоесущ. мало́е, -ло́га ср.;
без ма́лого без не́чага, (почти) ама́ль, траха́, (чуть не) чуць не, ледзь не;
без ма́лого килогра́мм без не́чага (ама́ль) кілагра́м, траха́ не кілагра́м;
са́мое ма́лоевводн. сл. са́ма менш, са́ма ме́ней;
◊
дово́льствоваться ма́лым задавальня́цца малы́м;
за ма́лым де́ло (ста́ло), за ма́лым остано́вка за малы́м спра́ва (ста́ла), за малы́м затры́мка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пасту́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пастукаць у дзверы, акно і пад., даючы знаць аб сваім прыходзе, просячы ўпусціць куды‑н. Міхаіл Сцяпанавіч Гаранскі нечага чакаў: усё яму здавалася — вось-вось нехта павінен прыйсці і пастукацца ў дзверы.Сабаленка.Вырашылі пастукацца ў акно, спытацца, што за сяло наперадзе.Пестрак.Віктар Гараеў нясмела пастукаўся ў дзверы да Рыгора Яўхімавіча.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спадзява́нне, ‑я, н.
Чаканне нечага, што павінна адбыцца, здзейсніцца, надзея на што‑н. У гэтай усмешцы былі і просьба, і раскаянне, і спадзяванне на нешта добрае і вялікае.Гамолка.Знікалі ўсе .. добрыя намеры і спадзяванні [Рыгора] пабудаваць сям’ю.Краўчанка.// Пра чалавека, на якога спадзяюцца, ускладаюць свае надзеі. І засталася б у маім жыцці Ты лепшай марай, лепшым спадзяваннем.Макаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тру́ша ‘няўдалы чалавек’ (воран., Сл. рэг. лекс.). Няясна. Магчыма, утворана пры дапамозе суф. ‑ша ад дзеяслова, блізкага да літ.trū́kti ‘не хапаць (некаму нечага)’, ‘трэскацца, разрывацца’.