Тампа́к ’сплаў медзі і цынку залацістага колеру’ (ТСБМ), тамба́к ’тс’ (Нас., Байк. і Некр., Ласт.), тамбако́вы ’тампакавы, бронзавы’ (Байк. і Некр.). Укр.томба́к ’сплаў медзі і цынку’, рус.томпа́к ’тс’, польск., чэш., славац.tombak ’тс’. Запазычана праз польскую або рускую мову з заходнееўрапейскіх моў, дзе ням.Tómbak, франц., англ.tombac ’тс’ < малайск.tambaga (těmbaga) ’медзь’ < ст.-інд.tãmrakaḥ ’тс’ (ЕСУМ, 5, 595; Фасмер, 4, 76; Голуб-Ліер, 484; Махэк₂, 647).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мета́л
(ням. Metall < лац. metallum, ад гр. metallon)
рэчыва, якому ўласцівы бляск, коўкасць, добрая цеплаправоднасць і электраправоднасць;
каляровыя металы — медзь, алюміній, цынк, волава і інш.;
чорныя металы — жалеза, сталь, чыгун.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
miedziany
miedzian|y
медны, мядзяны;
blacha ~a — ліставая медзь;
ruda ~a — медная руда;
człowiek o ~ym czole — бессаромны (несумленны) чалавек
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
miedź
mied|ź
ж.
1.медзь;
siarczan ~zi хім. медны купарвас;
2. вырабы з медзі;
3.уст. медныя грошы; медзякі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
copper
[ˈkɑ:pər]1.
n.
1) медзьf.
2) ме́дная або́ бро́нзавая манэ́та
3) ме́дны кацёл
4) чырво́на-руды́ ко́лер
2.
v.t.
пакрыва́ць ме́дзьдзю
3.
adj.
1) ме́дны, мядзя́ны
2) чырво́на-рудо́га ко́леру
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
burnish
[ˈbɜ:rnɪʃ]1.
v.t.
палірава́ць (мэ́блю); чы́сьціць, глянцава́ць
to burnish copper — чы́сьціць медзь
2.
v.i.
блішчэ́ць, рабі́цца гла́дкім, бліску́чым
3.
n.
1) паліро́ўка f., палірава́ньне n.
2) гля́нец -цу, бляск -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ВАЛЬФРА́МАВЫЯ РУ́ДЫ,
прыродныя мінеральныя ўтварэнні, сыравіна для атрымання вальфраму. Гал. мінералы: вальфраміт (74—76% WO3), шэеліт (80% WO3), гюбнерыт. Мінім. колькасць WO3 у рудзе 0,4—0,5%. Асн. прымесі: малібдэн, волава, берылій, золата, медзь, свінец, цынк і інш. Радовішчы вальфрамавых руд эндагенныя (пегматытавыя, скарнавыя, грэйзенавыя, гідратэрмальныя) і экзагенныя (дэлювіяльныя і алювіяльныя россыпы). Буйныя радовішчы ў Расіі, ЗША, Паўд. Карэі, КНР, Аўстраліі, Балівіі, Канадзе, Турцыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУЛАВА́ЙО
(Bulawayo),
горад на ПдЗ Зімбабве. Адм. ц. правінцыі Паўн. Матабеленд. Засн. ў 1893. 620,9 тыс.ж. (1993). Вузел чыгунак і аўтамаб. дарог. Міжнар. аэрапорт. Гандл., прамысл. і турыстычны цэнтр. Машынабуд., хім., гарбарна-абутковая, харч. (у т. л. цукровая), шынная, мэблевая, тэкст., дрэваапр., асфальтавая, цэм., с.-г. абсталявання, папяровая прам-сць. Цэнтр горназдабыўнога раёна (храміты, азбест, каменны вугаль, золата, волава, медзь, нікель). Музеі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Мядні́ца1 ’салодкая раса на лісцях дрэў і на траве, якую бяруць пчолы’ (віл., З нар. сл. і Сл. ПЗБ). У выніку намінацыі з мядовая расіца.
Мядні́ца2 ’медны або эмаліраваны таз ці міска’, мыдні́ца, мыдны́ця ’тс’ (ТСБМ, Нас., Сл. Брэс., Шат., Касп., Сл. ПЗБ; гродз., КЭС; маладз., карэліц., Янк. Мат.), ст.-бел.медница ’тс’ (Скурат, БЛ, 8, 12) запазычана са ст.-польск.miednica ’тс’. Да медзь (гл.). Ст.-рус.мѣдница, мѣдяница ’медная пасудзіна’ (XI ст.) існавала самастойна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паасо́бны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які існуе, дзейнічае самастойна побач з іншымі. На самай віднай сцяне.. былі змешчаны групавыя і паасобныя фатаграфіі.Паслядовіч.Не толькі шматлікія хоры [оперы], але і паасобныя выканаўцы мелі поспех.Рамановіч.// Адзінкавы, рэдкі; некаторы. Залпы і паасобныя стрэлы ўсё мацнелі, гусцелі і ўрэшце зліліся ў суцэльны гул.Мележ.Паасобныя лісткі трымцелі і свяціліся, як медзь.Лынькоў.
2. Ізаляваны ад іншых, падобных, не звязаны з іншымі. [Сцёпка:] — Жывём мы ў агульным памяшканні ў паасобных пакойчыках.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)