Ска́ба ‘рабро’ (
Скаба́ 1 ‘выгнуты металічны прут для злучэння чаго-небудзь, клямар’, ‘скобля’ (
Скаба́ 2 ‘скапа, тушка Pandion haliaetus L.’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ска́ба ‘рабро’ (
Скаба́ 1 ‘выгнуты металічны прут для злучэння чаго-небудзь, клямар’, ‘скобля’ (
Скаба́ 2 ‘скапа, тушка Pandion haliaetus L.’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
face
1) твар -у
2) вы́раз тва́ру
3) грыма́са
4) во́нкавы вы́гляд
5) пярэ́дняя ча́стка; до́бры, пра́вы бок (ткані́ны); паве́рхня
6) фаса́д -а
v.
1) стая́ць тва́рам, стая́ць пе́рад кім-чым
2) зварача́цца, быць зьве́рнутым у які́-н. бок; выхо́дзіць
3) адва́жна сустрака́ць, супрацьстая́ць (во́рагу, ця́жкасьцям)
4) абліцо́ўваць (дом цэ́глай)
5) палірава́ць, абто́чваць (ка́мень)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
душа́
1. Séele
добрая душа́ éine gúte Séele;
высакаро́дная душа́ ein édler Charákter [kɑ-];
2.
на душу́ насе́льніцтва pro Kopf der Bevölkerung;
вытво́рчасць на душу́ насе́льніцтва
◊ душа́-чалаве́к éine Séele von éinem Ménschen, ein séelen(s)guter Ménsch;
у яго́ душа́ наро́схрыст [шчы́рая душа́] er ist ein óffenherziger Mensch; er hat [trägt] das Herz auf der Zúnge;
душа́ ў пя́тках апыну́лася es wurde mir Angst und Bánge; der Schrécken ist mir in die Knóchen gefáhren; das Herz ist mir in die Hóse(n) gefállen (
у мяне́ душа́ не ляжы́ць да яго́ er ist mir nicht sympáthisch; ich habe nichts für ihn übrig;
у мяне́ да гэ́тага душа́ не ляжы́ць das liegt mir nicht;
жыць душа́ ў душу́ ein Herz und éine Séele sein;
адве́сці душу́ sich (
душа́ апа́ла das Herz fiel ihm in die Hóse(n);
колькі душа́ жада́е nach Hérzenslust;
вы́ліць каму-н душу́
ра́давацца ўсёй душо́й sich hérzlich fréuen;
душо́й і це́лам mit Leib und Séele;
зале́зці ў душу́ каму
у глыбіні́ душы́ im Grúnde des Hérzens;
да глыбіні́ душы́ bis ins ínnerste;
лёгка [ця́жка] на душы́ leicht (schwer) zu Múte;
як Бог на душу́ пало́жыць wie es éinem geráde éinfällt;
стая́ць над душо́й у каго
гэ́та мне па душы́ das ist (ganz) nach méinem Hérzen [Geschmáck];
спява́ць [ігра́ць] з душо́й mit Gefühl síngen* [spíelen]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
душа́
глубоко́ запа́сть в душу глыбо́ка запа́сці ў душу́;
ще́драя душа́ шчо́драя душа́;
рабо́тать с душо́й працава́ць з душо́й;
на́ душу населе́ния на душу́ насе́льніцтва;
◊
от всей души́ ад усёй (ад шчы́рай) душы́;
отвести́ ду́шу адве́сці душу́;
вы́мотать всю ду́шу вы́матаць усе́ духі́;
душа́ не на ме́сте душа́ не на ме́сцы;
мёртвая душа́ мёртвая душа́;
стоя́ть над душо́й стая́ць над душо́й;
ему́ не по душе́ э́то яму́ гэ́та не даспадо́бы;
души не ча́ять (в ком) душы́ не чуць (у кім);
ско́лько душе́ уго́дно ко́лькі хо́чаш, ко́лькі душа́ хо́ча (жада́е);
душа́ нараспа́шку душа́ наро́схрыст, шчы́рая душа́;
по душа́м шчы́ра, адкры́та;
за ми́лую ду́шу з ахво́тай;
все́ми си́лами души́ усі́мі сі́ламі душы́;
жить душа́ в ду́шу жыць душа́ ў душу́;
душа́-челове́к душа́-чалаве́к;
прода́жная душа́ прада́жная душа́;
отда́ть бо́гу ду́шу адда́ць бо́гу душу́, душо́й загаве́ць;
криви́ть душой
всей душо́й усёй душо́й;
душа́ не принима́ет душа́ не прыма́е;
с души́ воро́тит з душы́ ве́рне;
душо́й и те́лом душо́й і це́лам;
загляну́ть в ду́шу у душу́ загляну́ць;
влезть в ду́шу у душу́ зале́зці;
до глубины́ души да глыбіні́ душы́;
душа́ ушла́ в пя́тки душа́ ў пя́ты пайшла́; аж душа́ зайшла́ся;
не име́ть ни копе́йки за душо́й не мець капе́йкі за душо́й;
ничего́ за душо́й нет нічо́га за душо́й няма́;
брать (взять) грех на́ душу браць (узяць) грэх на душу́;
вложи́ть ду́шу во что́-л. улажы́ць душу́ ў што-не́будзь;
душа́ не лежи́т к кому́-, чему́-л. душа́ не ляжы́ць (не го́рнецца) да каго́-, чаго́-не́будзь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
душа́
◊ д.-чалаве́к — душа́-челове́к;
д.-хло́пец — руба́ха-па́рень;
душо́й загаве́ць — отда́ть бо́гу ду́шу;
чу́е д. — чу́ет се́рдце;
д. мле́е — се́рдце замира́ет;
д. наро́схрыст — душа́ нараспа́шку;
ко́лькі д. хо́ча (жада́е) — ско́лько душе́ уго́дно;
усёй душо́й — всей душо́й;
прада́жная д. — прода́жная душа́;
чарні́льная д. — черни́льная душа́;
чо́ртава д. — чёртова душа́;
адзі́н душо́ю — один одинёшенек;
адве́сці душу́ — отвести́ ду́шу;
цёпла на душы́ — тепло́ на душе́;
го́рка на душы́ — го́рько на душе́;
накіпе́ла на душы́ — накипе́ло на душе́;
д. не прыма́е — душа́ не принима́ет;
з душы́ ве́рне — с души́ воро́тит;
душо́й і це́лам — душо́й и те́лом;
загляну́ць у душу́ — загляну́ть в ду́шу;
ле́зці ў душу́ — лезть в ду́шу;
ад (з) глыбіні́ душы́ — от глубины́ души́;
да глыбіні́ душы́ — до глубины́ души́;
у глыбіні́ душы́ — в глубине́ души́;
ад усёй душы́ — от всей души́;
д. не на ме́сцы — душа́ не на ме́сте;
стая́ць над душо́й — стоя́ть над душо́й;
усі́мі фі́брамі душы́ — все́ми фи́брами души́;
жыць д. ў душу́ — жить душа́ в ду́шу;
адда́ць бо́гу душу́ — отда́ть бо́гу ду́шу;
д. ў пя́тках апыну́лася — душа́ ушла́ в пя́тки;
не мець капе́йкі пры душы́ (за душо́й) — не име́ть копе́йки за душо́й;
як бог на душу́ пало́жыць — как бог на́ душу поло́жит;
нічо́га за душо́й няма́ — ничего́ за душо́й нет;
браць грэх на душу́ — брать грех на́ душу;
бо́гу душо́ю не вінава́ты (не ві́нен) — как пе́ред бо́гом чист;
ко́лькі д. хо́ча (жада́е) — ско́лько душе́ уго́дно;
улажы́ць душу́ — (у што) вложи́ть ду́шу (во что);
д. не ляжы́ць (не го́рнецца) — (да каго, чаго) душа́ не лежи́т (к кому, чему);
жыць як д. жада́е — жить в своё удово́льствие;
для душы́ — для души́;
д. балі́ць — душа́ боли́т;
з адкры́тай душо́й — с откры́той душо́й;
за мі́лую душу́ — за ми́лую ду́шу;
зае́чая (зайчы́ная) д. — за́ячья душа́;
мёртвыя ду́шы — мёртвые ду́ши;
наплява́ць у душу́ — наплева́ть в ду́шу;
па душы́ — (каму) по душе́ (кому);
у душы́ — в душе́;
па душу́ — (чыю) по ду́шу чью;
з лёгкай душо́й — с лёгким се́рдцем;
з дараго́й душо́й — всей душо́й, с ра́достью, раду́шно; от всей души́;
адкры́ць душу́ — откры́ть ду́шу;
браць (узяць) за душу́ (сэ́рца) — брать (взять) за́ душу (се́рдце);
вы́няць душу́ — вы́нуть ду́шу;
вы́вернуць душу́ — вы́вернуть ду́шу;
вы́трасці душу́ — вы́трясти ду́шу;
хварэ́ць душо́й — боле́ть душо́й;
(хоць) д. вон — (хоть) дух вон;
цягну́ць за душу́ — тяну́ть за́ душу;
запа́сці ў душу́ — запа́сть в ду́шу;
ле́гчы на душу́ — лечь на́ душу;
надрыва́ць душу́ — надрыва́ть ду́шу;
д. перавярну́лася — душа́ переверну́лась;
крык душы́ — крик души́;
вы́матаць (усю) душу́ — вы́мотать (всю) ду́шу;
трыма́цца як чорт за душу́ — держа́ться как чёрт за́ душу;
адпусці́ць душу́ на пакая́нне — отпусти́ть ду́шу на покая́ние;
ні адно́й жыво́й душы́ — ни одно́й живо́й души́;
д. гары́ць — душа́ гори́т;
душы́ не чуць — души́ не ча́ять;
прада́ць чо́рту душу́ — прода́ть чёрту ду́шу;
як ма́слам па душы́ — как ма́слом по душе́;
ледзь-ледзь д. трыма́ецца — е́ле-е́ле душа́ в те́ле;
чужа́я д. — цёмны лес —
ра́да б д. ў рай, ды грахі́ не пуска́юць — рад бы в рай, да грехи́ не пуска́ют
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)