сама́н, ‑у, м.

Цэгла-сырэц, зробленая з сумесі гліны, гною і сечанай саломы. Асабліва радавала Паўла Арсеньевіча будаўніцтва: дамы калгаснікаў, новыя фермы, школы і клубы, некаторыя — упершыню ў гэтых мясцінах — з саману. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пло́сценька ’тоненькая вузенькая пласцінка гліны’ (стол., ЖНС). Утварылася ад плоскі (гл.) пры ад’ідэацыі слоў пласцінка (ці тоненька стружка).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кар’е́р​2

(фр. carrière = каменяломня)

месца адкрытай распрацоўкі карысных выкапняў, пяску, гліны і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

наляпі́ць сов., в разн. знач. налепи́ть;

н. з глі́ны ца́цак — налепи́ть из гли́ны игру́шек;

клоўн ~пі́ў сабе́ нос — кло́ун налепи́л себе́ нос

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фарфо́р, ‑у, м.

1. Штучна прыгатаваная мінеральная маса з высакаякаснай гліны белага колеру, з якой вырабляюць посуд, дэкаратыўныя рэчы, ізалятары і пад. Фарфор не з’яўляецца правадніком электрычнасці.

2. зб. Вырабы з такой масы. Выстаўка старадаўняга фарфору.

[Ад перс. фегфур.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ляпе́ка ’муляр, пячкур’ (Бяльк.), раг. ляпей, шчуч. ляпняк, смарг. ляплёнік ’тс’, ’ганчар’ (Сл. ПЗБ). Да ляпі́ць ’рабіць, будаваць з гліны’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

lepić

незак.

1. клеіць; прыклейваць;

2. ляпіць; вылепліваць;

lepić z gliny — ляпіць з гліны

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

дэлю́вій

(лац. deluvium)

адклады на схілах гор прадуктаў выветрывання горных парод (гліны, пяску і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

абпалі́ць, ‑палю, ‑паліш, ‑паліць; зак., каго-што.

1. Прымусіць абгарэць, абвугліцца. У стары дуб ударыла маланка, быццам вострым нажом зрэзала верхавіну, абпаліла магутны ствол. Васілеўская.

2. Апрацаваць выраб з гліны і пад. уздзеяннем агню. Абпаліць керамічныя вырабы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Валю́шка ’кавалак гліны’ (Жд.). Валюшка < *валюша ’тое, што валяюць, валяецца’, якое да валяць ’паварочваць з боку на бок’; параўн. рус. катыш ’кавалак скачанага хлеба’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)