Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Во́сыпка ’мука або атрубы, якімі пасыпаюць корм жывёле’ (БРС); ’высыпка на целе, прышчы’ (БРС, Шат.). Укр.о́сипка ’здробнены ячмень, які даюць баранам у час злучкі і маладым баранчыкам; плата мукой або просам пастуху’, польск.osypka ’мука, якой пасыпаюць корм жывёле’, чэш.osypka ’сып’. Ад восып (гл.) з дапамогай суф. ‑ка. Параўн. высыпка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Па́ртыя ’палітычная арганізацыя, якая выражае інтарэсы грамадскага класа або слоя; група людзей, аб’яднаных для якой-небудзь мэты, атрад; пэўная колькасць якіх-небудзь прадметаў’ (ТСБМ), па́рція ’група, брыгада’ (ТС). Праз рус.па́ртия ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 78), дзе з польск.partjaабоням.Partie < франц.partie ад лац.partīta: partīri ’дзяліць’ (гл. Фасмер, 3, 209).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́рве ’раней, спачатку’ (Бяльк.; Сл. ПЗБ). З первей (< ст.-бел.первее, первѣи) — формы параўнальнай ступені н. р. прыметніка *рыуь — *pьrvęje (Карскі 2-3, 71), або прыслоўе на ‑ё‑ ад таго ж прыметніка, якія ўзніклі, паводле Карскага (2–3, 76), пад польскім або ўкраінскім уплывам. Да Сцервы (гл.). Параўн. таксама польск.pienviej ’раней’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́рта, ‑ы, ДМ карце; Рмн. карт; ж.
1. Зменшаны чарцёж зямной паверхні або яе часткі з пераважным улікам тых або іншых спецыяльных прымет. Геаграфічная карта. Тапаграфічная карта. Лінгвістычная карта.// Чарцёж зорнага неба або паверхні планеты. Астранамічная карта. Карта Месяца.
2. Адзін з цвёрдых папяровых лісткоў, якія складаюць набор (калоду) для гульні і адрозніваюцца паміж сабой па намаляваных на іх умоўных фігурах або ачках чатырох масцей. Калода карт. Тасаваць карты. Казырная карта.//мн. (ка́рты, карт). Гульня пры дапамозе такіх лісткоў. Гуляць у карты. □ Вечарамі зімой збіраліся малінаўцы да каго-небудзь на вячоркі, бесперапынна курылі і рэзаліся ў карты — у воза або ў дурня.Чарнышэвіч.
3. Ліст паперы, бланк, які трэба запоўніць спецыяльнымі звесткамі. Санаторная карта. Тэхналагічная карта.
•••
Контурная карта — геаграфічная карта, на якую нанесены абрысы вадаёмаў і сушы без назвы іх.
Нямая карта — вучэбная геаграфічная карта без абазначэння назваў.
Сінаптычная карта — геаграфічная карта, на якую нанесены звесткі аб надвор’і, атрыманыя адначасова ў розных месцах (служыць для прадказання надвор’я).
Зблытаць картыгл. зблытаць.
(І) карты ў рукікаму — пра таго, хто мае ўсе магчымасці, умовы для чаго‑н.
Карта (стаўка) біта — пра чый‑н. пройгрыш, правал.
Раскрыць картыгл. раскрыць.
Скласці картыгл. скласці.
Ставіць на картугл. ставіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́канаць (БРС, Нас., Яруш.; КЭС, лаг.; Касп., Бяльк.). Запазычанне або структурная калька польск.wykonać. Гл. таксама канаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выкіда́нка ’стаўная аднасценная або трохсценная сетка’ (Крыв.). Утварэнне ад выкіданы пры дапамозе суф. ‑ка. Апошняе да выкідаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вымо́га ’просьба з пагрозай’ (КЭС, лаг.). Бязафікснае ўтварэнне ад вымагаць (гл.) або запазычанне з польск.wymoga ’тс’.