сці́пла прысл, сці́плы
1. beschéiden;
2. (просты, без прэтэнзій на раскошу) éinfach, ánspruchslos;
жыць сці́пла in beschéidenen Verhältnissen lében;
3. (нязначны, невялікі) ärmlich, dürftig, karg;
сці́плы заро́бак kärglicher Verdíenst
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
раскашава́цца, ‑шуюся, ‑шуешся, ‑шуецца; заг. раскашуйся; незак.
Разм.
1. Жыць у раскошы, мець усяго ў дастатку. [Шэмет:] — Я ведаю, што табе цяжка. У цябе дзяцей поўная хата. А хто, скажы, некалі раскашаваўся, калі трэба было хату ставіць? Лобан. Ведама, і сябе не крыўдзіць [Мікалай Мікалаевіч]. Хто там важыў, колькі жыта ўрадзіла; .. хто лічыў, колькі свіней закалолі. От і раскашуецца. Грахоўскі. // Дазваляць сабе што‑н. лішняе, звыш патрэбы. — Ну, добра, дзядзька Клеманс... Толькі там не надта раскашуйся! — Не бойся, я лішняга [лесу] не ссяку. Чарнышэвіч.
2. і (рэдка) зак. Жыць (пачаць жыць) або размяшчацца (размясціцца) дзе‑н. вельмі свабодна, на вялікай плошчы. «Цесната. Не вельмі яны тут раскашуюцца», — падумала Яніна, але ўраз жа ўспомніла пра чаканую новую кватэру. Марціновіч. Да Мінска Міхед раскашаваўся адзін, а ў Мінску ў купэ зайшлі мужчына з дзвюма жанчынамі, з выгляду калгаснікі. Сабаленка. // Расці (парасці) буйна, на прыволлі. Там [на пустыры] нават трава людская не расце. Адзін, сівец з быльнягом толькі раскашуюцца ўлетку. Якімовіч. Было ціха і спакойна, густа пахла .. тарфяным пылам, крапівой, якая раскашавалася пад платамі. Кудравец. Рэдка пасеюць — раскашуецца, забуяе; густа — таксама не разгубіцца, уверх пачне расці. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інтэрна́т, -а, М -на́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Памяшканне для пражывання навучэнцаў пры навучальнай установе.
І. ліцэя.
Студэнцкі і.
2. Памяшканне для пражывання асоб, якія працуюць на пэўным прадпрыемстве і не маюць уласнага жылля.
Жыць у заводскім інтэрнаце.
3. Стацыянарная ўстанова спецыяльнага ўтрымання хворых, інвалідаў, састарэлых і інш.
Псіханеўралагічны і.
4. Школа, у якой вучні жывуць і знаходзяцца на частковым дзяржаўным забеспячэнні.
Вучыцца ў інтэрнаце.
○
Школа-інтэрнат — навучальная ўстанова, дзе дзеці жывуць і вучацца.
|| прым. інтэрна́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Жызнь ’жыццё’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. жизнь, укр. уст. жизнь (Грынч.), балг. уст. жизн, жи́зън (Речник на редки, остарели и диалектни думи…), ст.-серб. жизнь (Данічыч) ’тс’. Ст.-слав. жизнь ’тс’. Ст.-рус. жизнь ’тс’. Ст.-бел. (Скарына) жизнь ’тс’. Ст.-рус. са ст.-слав., дзе ад жи‑ (гл. жыць) з суфіксам ‑знь (як болѣзнь). Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 292; Мейе, Études, 456; Вінаградаў, Лексикология и лексикография (Избр. труды), 1977, 15.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыбу́ркацца экспр. ’прыйсці’ (ТС); сюды ж, відаць, зафіксаванае там жа з блізкай семантыкай прыбу́рыцца ’знайсці прытулак’. Няясна. Магчыма, звязана з коранем бур‑, які рэалізаваны ў рус. іркуц. прибуро́вить ’прыйсці, прыехаць; прыбыць’, іркуц., свярдл. прибуро́виться ’прыйсці, прыцягнуцца, прывалачыся’ (СРНГ), параўн. і буровіць ’круціцца; несці бязглуздзіцу’ (ТС), што вельмі прыпамінае серб. бо̀равити ’жыць, пражываць’, балг. бора́вя ’рабіць нешта’, якія ўзводзяцца да *byti (гл. быць) (ЭССЯ, 2, 195–197). Параўн. і славен. priburiti ’нечакана з’явіцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
degradation
[,degrəˈdeɪʃən]
n.
1) паніжэ́ньне, прыніжэ́ньне n. (мара́льнае)
to live in degradation — жыць у прыніжэ́ньні
2) асла́бленьне n. (здаро́ўя); дэграда́цыя f.; заняпа́д -у m. (культу́ры)
3) Geol. дэграда́цыя f. (гле́бы)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
horde
[hɔrd]
1.
n.
1) нато́ўп -у m.; згра́я f., рой -ю m.
2) арда́ f. (вандро́ўнае во́йска або́ пле́мя)
2.
v.i.
зьбіра́цца ў ку́чы, у згра́і; жыць гу́ртам, згра́яй
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
mühsam, mühselig
1.
a ця́жкі, карпатлі́вы, напру́жаны
2.
adv з вялі́кай ця́жкасцю
sein ~es Dásein frísten — ледзь жыць [трыма́цца], гібе́ць, марне́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
неадсту́пны, ‑ая, ‑ае.
Які не адступае ад каго‑н., чаго‑н., упарта дамагаецца чаго‑н.; настойлівы. Неадступны спадарожнік. Неадступная пагоня. □ Цэлую раніцу хадзіў Рыгор па вёсцы сярдзіты і неадступны, пакуль выправіў у лес сабатажнікаў. Крапіва. // Неадчэпны, пастаянны. Усё засланялася адным неадступным цяжкім пытаннем: «А як жыць далей? Што рабіць?» Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсу́седзі, ‑яў; адз. падсусед, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Беззямельныя сяляне ў Вялікім княстве Літоўскім у 16 — першай палавіне 17 ст., якія жылі на чужых дварах у вёсках і гарадах.
2. Разм. Кватаранты, жыльцы. [Барысевіч:] — Маці пусціла да нас жыць пагарэльцаў. У хаце жыло тады ў падсуседзях восем чужых сем’яў. Залескі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)