падка́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
Тое, што і падказ. Бацьку гэтыя падказкі толькі яшчэ больш распалілі. Якімовіч. На гэты раз Рыгорка адразу пачуў падказку, радасна ўскінуў галаву. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамалаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак., што.
1. Абмалаціць яшчэ раз, нанава. Перамалаціць акалот.
2. Памалаціць, абмалаціць усё, многае. Перамалаціць усе снапы.
3. перан. Разм. Пабіць, паламаць усё, многае. Град перамалаціў усе шыбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылама́цца, ‑ломіцца; зак.
1. Атрымаць трэшчыну, надламацца. Пяро прыламалася.
2. перан. Разм. Прывучыцца да чаго‑н. Пакуль прыламаўся да кельнерскіх функцый — не раз апарваўся, носячы па дзве талеркі з гарачым супам... Таўлай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самакрыты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які крытычна ставіцца да сябе, да сваёй дзейнасці, учынкаў. Як ніколі, Мароз на гэты раз быў самакрытычны. Лобан.
2. Які заключае ў сабе самакрытыку, прасякнуты самакрытыкай. Самакрытычны даклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спадні́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Памянш.-ласк. да спадніца (у 1 знач.); кароткая спадніца. Па дашчаным тратуары, раз-пораз пырскаючы смехам, выдыбаюць даўганогія дзяўчаты ў кароценькіх спаднічках. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увіну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Разм.
1. Укруціцца ў што‑н.; ухутацца. Увінуцца ў коўдру.
2. Управіцца, паспець. Другі раз ужо не ўвінуўся стары, Каб стрэліць у панскую зграю. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штоме́сячны, ‑ая, ‑ае.
Які бывае, адбываецца, праводзіцца і пад. кожны месяц. Штомесячная аплата працы. □ Падтрымаць рэпутацыю Булая цяпер магло штомесячнае перавыкананне вытворчага плана. Шыцік. // Які выходзіць, выдаецца раз у месяц. Штомесячны часопіс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штурха́ль, ‑я, м.
Разм. Тое, што і штурханец. Амаль імгненна перасіліўшы разгубленасць, ён [Віктар] непрыкметна дае мне штурхаля, падсоўвае скрынку да Зіны. Савіцкі. Адзін раз такога даў штурхаля [вотчым], што Піліпка ледзь аддыхаўся. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; незак. і зак.
1. незак., каго-што. Правяраць стан або якасць каго-, чаго-н., выпрабоўваць.
С. свае сілы.
С. голас.
2. незак., што. Каштаваць што-н., есці што-н. для вызначэння смаку.
С. суп.
3. незак. і (радзей) зак., з інф. Рабіць (зрабіць) спробу выканаць якія-н. дзеянні, здзейсніць што-н.
С. заснуць.
С. узлезці на дрэва.
4. незак. і (радзей) зак., што. Зведваць (зведаць) што-н.
Ён ужо не раз спрабаваў турму.
|| зак. паспрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ашчапе́рыцца ’ашчэрыцца’ (Бяльк.), ошчэперыцца (Куч.). Узыходзіць да праслав. ščep‑, параўн. шчапаць ’калоць, раздзяляць на дзве палавіны’, з экспрэсіўным нарашчэннем ‑ер‑, гл. ашчаперыць 1; да семантыкі параўн. серб.-харв. raščepati ’раскрыць, разявіць рот’ з raz‑čepati адпаведна да раз‑шчапіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)