неабжы́ты, ‑ая, ‑ае.
Такі, у якім яшчэ мала жылі; нежылы. Пакойчык у старшыні быў маленькі і зусім неабжыты. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непераўзыйдзены, ‑ая, ‑ае.
Такі, што нельга пераўзысці, перавысіць. [Карэспандэнт:] — Дазвольце, дарагі юбіляр, павіншаваць Вас, вялікага, непераўзыдзенага майстра кароткага апавядання... Прокша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няко́рмлены, ‑ая, ‑ае.
Такі, якога не кармілі; галодны. У хляве ў Акцызніка адзываліся запёртыя нанач, мусіць някормленыя, свінні. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няхо́джаны, ‑ая, ‑ае.
Такі, па якім не хадзілі, не ходзяць. Зарослая зялёным мохам, няходжаная сцяжынка вяла ў гушчар. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паніхі́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да паніхіды. Паніхідныя спевы. // перан. Такі, які бывае ў час паніхіды. Паніхідны настрой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перакале́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Перамерзнуць, перазябнуць. [Сцяпан Віктаравіч:] — У самую халадэчу, вяртаючыся з вёскі, я здорава такі перакалеў. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
святы́, -а́я, -о́е.
1. Надзелены боскай сілай, вышэйшай дасканаласцю і чыстатой.
Святая Тройца.
Святая вада.
2. у знач. наз. святы́, -о́га, мн. -ы́я, -ы́х, м., свята́я, -о́й, мн. -ы́я, -ы́х, ж. У хрысціян: чалавек, які ўсё жыццё прысвяціў служэнню богу і рэлігіі, а пасля смерці прызнаны царквой нябесным заступнікам веруючых.
Абразы са святымі.
3. перан. Бездакорны ў сваім жыцці, паводзінах, высокамаральны.
Не такі ён с., як здаецца (не такі бязгрэшны).
4. Прасякнуты высокімі пачуццямі, узвышаны, чысты, высакародны (высок.).
Святая любоў да Радзімы.
5. Сапраўдны, запаветны, выключны па сваёй важнасці, велічны.
С. абавязак дзяцей — паважаць бацькоў.
◊
Святая святых (высок.) — пра нешта самае дарагое, велічнае.
|| наз. свя́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ébenso
adv
1) такса́ма
2) такі́ са́мы; такі́ ж, така́я ж, тако́е ж, такі́я ж
~ viel — сто́лькі ж, гэту́лькі ж
~ wénig — такса́ма не; такса́ма ма́ла
ich kann dir ~ wénig hélfen — я такса́ма не магу́ табе́ дапамагчы́ (як і іншыя)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
де част., прост. бо; ні́бы; маўля́ў;
он-де тако́й ма́стер ён бо (ні́бы) такі́ ма́йстар;
скажи́те ему́, го́сти-де ждут скажы́це яму́, го́сці, маўля́ў, чака́юць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
няўва́жлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, якому не ўласціва неабходная ўвага; рассеяны. Няўважлівы вучань. □ Як і заўсёды, першай размову пачынае Тася. Але сёння яна на дзіва разгубленая і няўважлівая да заняткаў. Гарбук. // Які робіцца без увагі. Няўважлівае чытанне.
2. Які не выказвае ўвагі да каго‑, чаго‑н.; няветлівы. [Мікола] папракаў сябе, што быў такі няўважлівы да жонкі. Новікаў. — Тут госці, а ты за газету ўхапіўся. Нясі настойку. — І то праўда. Ах, няўважлівы. Ткачоў.
3. Такі, што не можа быць прыняты да ўвагі. Няўважлівыя прычыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)