стро́іцца 1, строюся, строішся, строіцца; заг. стройся; незак.
1. Станавіцца ў строй (у 1 знач.). Дзяжурны па роце, лейтэнант Гогаберыдзе, загадаў строіцца. Мележ. Правялі кароткі мітынг і пачалі строіцца ў калоны. Чарнышэвіч.
2. Зал. да строіць 1.
стро́іцца 2, строюся, строішся, строіцца; заг. стройся; незак.
Разм.
1. Збірацца, імкнуцца што‑н. рабіць. [Гушка:] — Цяпер .. [Сурвіла] тут, дзе я жыву, пашу сабе агароджваць строіцца. Чорны. Строіліся ўжо снедаць, і Агата сказала Рыгору, каб ён выйшаў і паклікаў Ліпачку. Сабаленка.
2. Прыбірацца, выстройвацца. За занавескай скрыпнуў ложак, мякка затупалі па падлозе ногі.., і па добрым часе, — чалавек, відаць, строіўся, каб не абы-як паказацца па людзях — адтуль выйшаў дзед Іван Астравік. Палтаран.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
robić się
robi|ć się
незак.
1. рабіцца;
2. рабіцца; станавіцца;
robić się ciemno — становіцца (робіцца) цёмна;
robić się mi się niedobrze — мяне нудзіць; мне млосна; мяне цягне на ваніты;
już się ~! разм. зараз!; гатова!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
béugen
1.
vt
1) згіна́ць, нахіля́ць
die Knie ~ — схіля́ць кале́ні, станаві́цца на кале́ні
2) грам. скланя́ць
3) прыгнята́ць; паруша́ць; злама́ць
j-s Stolz ~ — злама́ць чый-н. го́нар
2.
(sich)
1) гну́цца
2) (vor D) схіля́цца (перад кім-н.)
3) (unter A) падпарадко́ўвацца (каму-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
отка́зывать несов.
1. адмаўля́ць;
отка́зывать в про́сьбе адмаўля́ць у про́сьбе;
отка́зывать себе́ в чём-л. адмаўля́ць сабе́ ў чым-не́будзь;
2. (завещать) уст. адпі́сваць;
3. (увольнять) уст. звальня́ць;
отка́зывать от ме́ста звальня́ць з ме́сца (з паса́ды);
4. (о механизме) перастава́ць дзе́йнічаць; станаві́цца, псава́цца;
мото́р отка́зывает мато́р стано́віцца (псуе́цца);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Імгла́ ’дробны дождж, імжа’, ’туман, смуга’ (ТСБМ, Бяльк., Сцяшк. МГ, Яруш., Інстр. I), імла́ (Кліх., Сцяшк. МГ, Мат. Гродз.); параўн. зах.-бранск., смал. имгла́ ’тс’. Рус. мгла, укр. мла, імла́, польск. mgła, в.-луж., н.-луж. mła, палаб. ḿåglă, чэш. mlha, уст. і дыял. mhla, славац. hmla, славен. megla, серб.-харв. ма̀гла, балг. мъгла́, макед. магла, ст.-слав., ст.-рус. мьгла — усе са значэннем ’туман, смуга’. Прасл. *mьgla ўзыходзіць да і.-е. *meigh‑ ’станавіцца цёмным’ (параўн. міг) з фармантам ‑l‑ (гл. Мейе, Études, 418); параўн. генетычна роднасныя літ. miglà, лат. migla, грэч. ὀμίχλη, алб. mjégullë ’туман’, нідэрл. miggelen ’імжэць’, ст.-інд. mih‑ ’дождж’, mēghás ’воблака’, авест. maēγa‑ ’тс’, перс. mēγ‑ ’тс’, арм. mēg ’туман’, англа-сакс. mist ’тс’. Гл. Покарны, 1, 712; Праабражэнскі, 1, 518; Фасмер, 2, 587–588; Махэк₂, 368; Скок, 2, 353. Беларуская лексема з пратэтычным і‑; форма імла са спрашчэннем кансанантнай групы. Гл. імгліць, імжа 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
unterstellen
I únterstellen
1.
vt падстаўля́ць
2.
(sich) станавіцца
(пад што-н.); хава́цца (пад чым-н.) (ад дажджу)
II unterstéllen
1.
vt (D)
1) падпарадко́ўваць, паднача́льваць (каго-н. каму-н.)
2) падвярга́ць (што-н.) кантро́лю
3) прыпі́сваць (ілжы́ва) (намер, учынак)
2.
(sich) падпарадко́ўвацца, паднача́львацца
(каму-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прасве́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да прасвяціць.
2. Свяціцца праз што‑н. Сонца прасвечвае між ствалоў сосен. В. Вольскі.
3. Віднецца праз што‑н. У адным месцы праз страху прасвечвала неба. М. Стральцоў. Праз рэдкую бародку прасвечваў раздвоены падбародак. Пестрак. // перан. Выяўляцца, станавіцца прыкметным (пра якое‑н. ўнутранае пачуццё, стан, якасць і пад.). Вочы, здавалася, яшчэ больш запалі, пацямнелі, твар паблажэў, але на ім выразна прасвечвала незвычайнае хваляванне і радасць. Алешка.
4. Прапускаючы праз сябе святло, здавацца празрыстым. Часам .. [рука] засланяе святло лучыны, і тады мне здаецца, што пальцы прасвечваюць наскрозь. Асіпенка. / Пра што‑н. вельмі старое, парванае. [Жанчыну] непакоіла тое, што пачаліся дажджы, ноччу ў шалашы было холадна і вільготна, ён сям-там пачаў прасвечваць. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кла́сціся, кладу́ся, кладзе́шся, кладзе́цца; кладзёмся, кладзяце́ся, кладу́цца; кла́ўся, кла́лася; кладзі́ся; незак.
1. Прымаць ляжачае становішча.
К. на ложак.
2. Укладвацца, размяшчацца для сну, адпачынку.
К. адпачыць.
3. Адпраўляцца на лячэнне.
К. ў шпіталь.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрываць, засцілаць сабою што-н., распаўсюджваючыся па паверхні.
Туман клаўся ў нізіне.
Снег кладзецца на палі.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Браць які-н. напрамак (пра самалёт, карабель).
6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Добра падавацца кладцы.
Цэгла добра кладзецца ў сцяну.
7. перан. Свабодна, лёгка выкладацца, выказвацца (пра думкі, словы і пад.).
Фразы лёгка кладуцца на паперу.
8. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., на каго-што. Станавіцца чыім-н. доўгам, абавязкам, заняткам і пад.
Цяпер усе клопаты па гаспадарцы кладуцца на матчыны плечы.
|| зак. пакла́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -кладзе́цца (да 1—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
cause1 [kɔ:z] n.
1. прычы́на; падста́ва; наго́да;
the cause of war/fire прычы́на вайны́/пажа́ру;
without good cause без ува́жлівай прычы́ны;
There is no cause for anxiety. Няма ніякай падставы для хвалявання;
You have no cause for complaint/no cause to complain. У вас/у цябе няма падставы для скаргі/для таго, каб скардзіцца.
2. спра́ва;
fight for the cause of justice змага́цца за справядлі́вую спра́ву;
make common cause with smb. станаві́цца на чый-н. бок, далуча́цца да каго́-н. для агу́льнае спра́вы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
clear2 [klɪə] v.
1. ачышча́ць; ачышча́цца; станаві́цца чы́стым/я́сным/празры́стым; прыбіра́ць;
clear one’s throat адка́шляцца;
clear the table прыбра́ць са стала́
2. апра́ўдваць; ачышча́ць ад падазрэ́нняў
3. пераско́кваць; браць перашко́ду
4. атры́мліваць чы́сты прыбы́так
clear away [ˌklɪərəˈweɪ] phr. v. прыбіра́ць; рассе́йвацца, разыхо́дзіцца
clear off [ˌklɪərˈɒf] phr. v.
1. ско́нчыць недаро́бленую пра́цу
2. infml ісці́ прэч
clear out [ˌklɪərˈaʊt] phr. v.
1. прыбіра́ць; апаражня́ць, спаражня́ць, ачышча́ць
2. infml выбіра́цца, змо́твацца
clear up [ˌklɪərˈʌp] phr. v.
1. праясня́ць; праясня́цца; праясне́ць; высвятля́ць;
clear up a misunderstanding высвятля́ць непаразуме́нне
2. прыбіра́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)