станаві́цца гл. стаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

станаві́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. станаўлю́ся стано́вімся
2-я ас. стано́вішся стано́віцеся
3-я ас. стано́віцца стано́вяцца
Прошлы час
м. станаві́ўся станаві́ліся
ж. станаві́лася
н. станаві́лася
Загадны лад
2-я ас. станаві́ся станаві́цеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час стано́вячыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

станаві́цца несов.

1. в разн. знач. станови́ться;

2. встава́ть, поднима́ться;

3. (умещаться) встава́ть, станови́ться;

1-3 см. стаць I

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

станаві́цца, ‑наўлюся, ‑новішся, ‑новіцца.

Незак. да стаць (у 1–5 знач.).

•••

Станавіцца на калені перад кім — пакарацца, падпарадкоўвацца каму‑н.

Станавіцца папярок горла каму — рабіцца для каго‑н. невыносным, нясцерпным і пад.

Станавіцца папярок дарогі каму — перашкаджаць каму‑н. (звычайна ў дасягненні якой‑н. мэты).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

станаві́цца гл. стаць I 1, II;

станаві́ся! (каманда) ángetreten!;

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

стаць, ста́ну, ста́неш, ста́не; стань; зак.

1. Устаць, прыняць вертыкальнае становішча.

Пасля хваробы дзед не мог с. на ногі, ляжаў у ложку.

2. Перастаць працаваць, дзейнічаць (пра механізмы, прадпрыемствы і інш.).

Гадзіннік стаў.

3. Ступіўшы на якое-н. месца, спыніцца на ім стоячы.

Стань ля акна.

4. Узяцца за якую-н. работу, дзейнасць (у адпаведнасці са значэннем наступнага назоўніка).

С. за варштат.

С. на абарону інтарэсаў.

С. на чале каманды.

5. З’явіцца, падняцца над зямлёй, гарызонтам.

Сонца стала над галавой.

6. Часова размясціцца дзе-н. (на стаянку, пастой, адпачынак).

С. на пастой.

С. на папас.

7. Размясціцца на якім-н. месцы (пра прадметы).

Шафа ў гэтым куце не стане.

8. Узнікнуць, з’явіцца.

Праз год-другі тут стане новы пасёлак.

9. Адбыцца, здарыцца, зрабіцца.

Каб чаго дрэннага дома не стала.

10. Заступіцца за каго-н.

За брата трэба с. гарой.

11. безас., з адмоўем. Перастаць існаваць; памерці.

Ужо год як цёткі не стала.

12. кім-чым, якім і безас. Ужыв. як дапаможны дзеяслоў у саставе выказніка ў знач. зрабіцца, ператварыцца.

Ён стаў журналістам.

На дварэ стала цёпла.

13. Выкарыстоўваецца ў саставе дзеяслоўнага выказніка ў сэнсе пачаць.

С. касіць.

С. чытаць лекцыі.

14. Замерзнуць (пра раку).

Рака стала.

◊

Валасы сталі дуба — пра пачуццё жаху, вялікага страху, зведанага кім-н.

Ні стаць, ні сесці — няма дзе павярнуцца.

Стаць на дыбкі (разм.) — рэзка запярэчыць.

|| незак. станаві́цца, -наўлю́ся, -но́вішся, -но́віцца (да 1—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

угрю́меть несов. станаві́цца (больш) пану́рым, станаві́цца (больш) хму́рным, станаві́цца (больш) пахму́рным;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дэкласава́цца

(фр. déclassé)

станавіцца дэкласаваным.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

взды́бливаться станаві́цца дубка́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

оживля́ться

1. ажыўля́цца, станаві́цца жва́вым; станаві́цца жывы́м; станаві́цца бо́йкім;

2. страд. ажыўля́цца, абнаўля́цца; см. оживля́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)