Verbum

стаць, ста́ну, ста́неш, ста́не; стань; зак.

1. Устаць, прыняць вертыкальнае становішча. Пасля хваробы дзед не мог с. на ногі, ляжаў у ложку.

2. Перастаць працаваць, дзейнічаць (пра механізмы, прадпрыемствы і інш.). Гадзіннік стаў.

3. Ступіўшы на якое-н. месца, спыніцца на ім стоячы. Стань ля акна.

4. Узяцца за якую-н. работу, дзейнасць (у адпаведнасці са значэннем наступнага назоўніка). С. за варштат. С. на абарону інтарэсаў. С. на чале каманды.

5. З’явіцца, падняцца над зямлёй, гарызонтам. Сонца стала над галавой.

6. Часова размясціцца дзе-н. (на стаянку, пастой, адпачынак). С. на пастой. С. на папас.

7. Размясціцца на якім-н. месцы (пра прадметы). Шафа ў гэтым куце не стане.

8. Узнікнуць, з’явіцца. Праз год-другі тут стане новы пасёлак.

9. Адбыцца, здарыцца, зрабіцца. Каб чаго дрэннага дома не стала.

10. Заступіцца за каго-н. За брата трэба с. гарой.

11. безас., з адмоўем. Перастаць існаваць; памерці. Ужо год як цёткі не стала.

12. кім-чым, якім і безас. Ужыв. як дапаможны дзеяслоў у саставе выказніка ў знач. зрабіцца, ператварыцца. Ён стаў журналістам. На дварэ стала цёпла.

13. Выкарыстоўваецца ў саставе дзеяслоўнага выказніка ў сэнсе пачаць. С. касіць. С. чытаць лекцыі.

14. Замерзнуць (пра раку). Рака стала.

◊

Валасы сталі дуба — пра пачуццё жаху, вялікага страху, зведанага кім-н.

Ні стаць, ні сесці — няма дзе павярнуцца.

Стаць на дыбкі (разм.) — рэзка запярэчыць.

|| незак. станаві́цца, -наўлю́ся, -но́вішся, -но́віцца (да 1—4 знач.).