любі́мец, ‑мца, м.

Той, каго асабліва любяць, паважаюць, цэняць; улюбёнец. Малодшы брат, любімец усёй сям’і, разбіраўся ў вайне куды больш, чым яна, Ада. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нассыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Ссыпаць адкуль‑н. або куды‑н. вялікую колькасць чаго‑н. Нассыпаць пяску з воза. Насыпаць збожжа ў засекі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павыбіра́цца, ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Выбрацца адкуль‑н., перабрацца куды‑н. — пра ўсіх, многіх. Неўзабаве ўсе Ярмаліцкія пазабудоўваюць хаты і павыбіраюцца ў іх. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыгруката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; зак.

Разм. Прыбыць куды‑н. з грукатам, шумам. Прыгрукатала і стала, як укапаная, чырвоная пажарная машына, запрэжаная парай коней. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарні́ліца, ‑ы, ж.

Невялікая спецыяльная пасудзіна, куды наліваюць чарніла і мачаюць пяро, калі пішуць. У чарніліцы, пакінутая, відаць, у спешцы, стаяла тырчком ручка. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Überwisung

f -, - en

1) пераво́д (грошай)

2) перада́ча, адсы́лка, накірава́нне (каго-н. куды-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

забра́цца, ‑бяруся, ‑бярэшся, ‑бярэцца; ‑бяромся, ‑берацеся; зак.

1. Залезці куды‑н. (унутр, углыб чаго‑н., пад што ці на што‑н.). Забрацца ў кузаў машыны. Забрацца пад коўдру. Забрацца на вяршыню гары. □ Барсук вярнуўся з палявання. І толькі ў кару сваю забраўся ён, Як тут жа куляй выкаціўся вон... Корбан. Міколка забраўся спаць на свой тапчан. Лынькоў. // Употай прабрацца куды‑н. Аднойчы адвячоркам летнім забраўся [Юрась] у Цітавы агуркі. Маеўскі. // Пранікнуць (пра холад, вецер і пад.). З завеяю ліхой Забярэцца ў дом мароз, Прабярэ цябе наскрозь. Танк.

2. Зайсці, заехаць куды‑н. далёка. Забрацца на край свету. □ Маці тупала ля печы — рыхтавала снеданне. Раз’ехаліся, разляцеліся яе дзеці. Адна з.. дачок.. аж на Сахалін забралася. Даніленка.

3. Разм. Зайсці, заехаць куды‑н. на доўгі час. Забраўся на цэлы дзень у бібліятэку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сту́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да стукнуцца.

2. Стукаючы (у дзверы, акно), прасіць дазволу ўвайсці куды‑н. [Пляменніца:] — Ноччу з’явіліся паліцыянты, доўга стукаліся. Машара. [Хлопчык:] — А дарогу замяло, дык усе стукаюцца да нас. Бажко. // перан. Спрабаваць знайсці доступ куды‑н.; хадзіць, звяртацца да каго‑н., куды‑н. з якой‑н. просьбай. Калі жыхары Гарадоцкага павета, асабліва сяляне, кідаліся ў пошуках кавалка хлеба, то першым горадам, у вокны якога яны стукаліся, быў Піцер. Дуброўскі. Куды ні хадзіў бацька, да якіх начальнікаў ні стукаўся, нічога не памагала. .. Тады [у час вайны] ўсё было на вагу золата, і аконныя рамы таксама. Васілёнак. // перан. Даваць знаць пра сябе. У сэрца стукаюцца чыстыя, як неба, жаданні. Лынькоў. Яшчэ не ўсведамляў Жарнавік па-сапраўднаму сваёй трывогі, якая стукалася ў сэрца. Пестрак.

•••

Стукацца ў дзверы — звяртацца да каго‑н. з просьбай аб чым‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вы́ган ’паша, участак каля вёскі, куды выганяюць жывёлу’ (Касп., Шат., Янк. I, Яруш., З нар. сл., Інстр. I, Яшк., БРС); укр. ви́гін, рус. вы́гон, польск. wygon, чэш. výhon, славац. výhon. Ад выганя́ць, гл. гнаць; параўн. структурны адпаведнік літ. ìšgana ’выган, прагон’, gãnýti ’пасвіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Камуні́ст ’прыхільнік камунізму’ (Яруш., Бяльк., Сцяшк.). Запазычанне з польск. ці з рус. мовы, куды слова прыйшло з ням. (< англ. < франц. моў). У рус. мову магло трапіць непасрэдна з франц. (Шанскі, 2 (К), 236; Слаўскі, 2, 402). Значэнне ’член камуністычнай партыі’ (ТСБМ) з’яўляецца савецізмам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)