БАРВЕ́НАК

(Vinca),

род кветкавых раслін сям. кутровых. 7 відаў. Пашыраны пераважна ў Міжземнамор’і. На Беларусі 1 здзічэлы — барвенак малы (Vinca minor), які расце на старых могілках, у садах і парках, і 2 інтрадукаваныя віды — барвенак травяністы (Vinca herbaces) і барвенак вялікі (Vinca major).

Невялікія шматгадовазялёныя ці лістападныя травяністыя расліны і паўкусты з ляжачымі або прыўзнятымі сцёбламі даўж. да 1 м, якія лёгка ўкараняюцца. Лісце супраціўнае, эліпсоіднае або яйцападобнае, на кароткіх чаранках. Кветкі сінія, фіялетавыя, ружовыя або белыя, адзіночныя ў пазухах лісця. Плод — 2-цыліндрычная шматнасенная лістоўка. Дэкар., лек. (гіпатэнзіўны і вяжучы сродак) і ядавітыя (маюць алкалоіды вінкамін, пубесцын, мінарын) расліны.

т. 2, с. 305

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ДАЖДЖАВІ́К

(Lycoperdon),

род базідыяльных грыбоў-гастэраміцэтаў парадку дажджавіковых. Каля 50 відаў. Пашыраны па ўсім зямным шары. На Беларусі найб. вядомыя Д. жамчужны, або шыпаваты, ці сапраўдны (L. perlatum), Д. грушападобны (L. pyriforme), таксама адзначаны Д. маленькі (L. pusillum), Д. імшысты (L. muscorum), Д. вожыкападобна-калючы (L. echinatum). Ядомыя ў маладым узросце.

Пладовыя целы шара-, груша-, галоўчатападобныя, сядзячыя або з несапраўднай ножкай, з белымі ніткамі міцэлію каля асновы, дыям. 1—20 см. Абалонка (перыдый) 2-слаёвая. Вонкавы слой шыпаваты, ігольчасты, дробнабародаўчаты, лёгка ападае, унутраны — буры, падобны на паперу. Глеба (мякаць) белая, мяккая, пры выспяванні бледна-аліўкавая, парашкаватая. Споры шарападобныя, гладкія або бародаўчатыя, часам з доўгімі прыдаткамі.

Дажджавік жамчужны.

т. 6, с. 8

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЫШЧАЛО́ЧВАННЕ ГО́РНЫХ ПАРО́Д,

працэс выбіральнага растварэння і вынасу прыроднымі водамі асобных кампанентаў горных парод. Найб. развіта ва ўмовах выветрывання і ў зоне інтэнсіўнага водаабмену ў артэзіянскіх басейнах. Пры вышчалочванні горных парод спачатку выносяцца лёгка растваральныя хларыды натрыю і калію, потым сульфаты і карбанаты кальцыю. Найлепш вышчалочваюцца каменныя і калійныя солі, гіпсы, ангідрыты, мел, вапнякі, даламіты. Тыповае праяўленне вышчалочвання горных парод — карст; у раёнах пашырэння лёсу і лёсападобных парод развіта суфозія. Працэсы вышчалочвання ўплываюць на састаў падземных вод, фарміраванне калектараў нафты і газу, выкарыстоўваюцца пры здабычы карысных выкапняў. У Беларусі метадам падземнага вышчалочвання здабываюць кухонную соль на Мазырскім радовішчы каменнай солі.

т. 4, с. 330

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ка́псула

(лац. capsula = каробачка)

1) аддзяляльная частка касмічнага лятальнага апарата, якая дасягае паверхні нябеснага цела;

2) абалонка для вадкіх або парашкападобных лякарстваў, якая прыгатаўляецца прыгатоўваецца з крухмалу, жэлаціну і лёгка раствараецца ў арганізме;

3) анат. тонкая абалонка або сумка, якая абвалаквае розныя органы, а таксама і паталагічныя ўтварэнні ў арганізме.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

вы́круціцца сов.

1. вы́крутиться; (о винтах — ещё) вы́винтиться;

2. (о белье) вы́жаться, отжа́ться;

3. вы́сверлиться;

4. разг. вы́вихнуться, подверну́ться, подвороти́ться;

5. (освободиться от кого-, чего-л.) вы́скользнуть;

6. перен. вы́крутиться, вы́вернуться, отверте́ться, вы́путаться, уверну́ться, увильну́ть;

◊ лёгка вы́круціцца — дёшево отде́латься

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разгу́львацца, разгуля́цца

1. (пачаць гуляць лёгка і добра) sich éinspielen;

2. (разбесяліцца) lústig [múnter] wérden; in Stím mung kómmen*;

3. (пра дзяцей) in Spíeleifer geráten*;

4. разм. (аддацца разгулу, п’янству) prássen vt, zéchen vi;

5. (пра надвор’е) sich áufklären, sich áufheitern; tóben vi (пра непагадзь)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вы́лузацца сов.

1. вы́лущиться, вы́шелушиться;

арэ́х лёгка ~заўся са шкарлу́пкі — оре́х легко́ вы́лущился (вы́шелушился) из скорлу́пки;

2. перен., разг. вы́вернуться, вы́рваться, вы́путаться;

в. з чыі́х-не́будзь рук — вы́рваться из чьи́х-л. рук;

в. з непрые́мнага стано́вішча — вы́вернуться (вы́путаться) из неприя́тного положе́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апярэ́дзіць сов.

1. прям., перен. опереди́ть, обогна́ть, перегна́ть;

ён яго́ лёгка ~дзіў — он его́ легко́ опереди́л (обогна́л, перегна́л);

а. у вучо́бе — опереди́ть (обогна́ть, перегна́ть) в учёбе;

а. у развіцці́ — опереди́ть в разви́тии;

2. предупреди́ть, предвосхити́ть;

а. падзе́і — предупреди́ть (предвосхити́ть) собы́тия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разлажы́цца I сов., в разн. знач. разложи́ться;

~жы́ўся са сваі́мі рэ́чамі па ўсёй ха́це — разложи́лся со свои́ми веща́ми по всему́ до́му;

пахо́дны ло́жак лёгка ~жы́ўся — похо́дная крова́ть легко́ разложи́лась

разлажы́цца II сов. (дезорганизоваться) разложи́ться;

а́рмія во́рага ~жы́лася — а́рмия врага́ разложи́лась

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

answerable

[ˈænsərəbəl]

adj.

1) адка́зны

You are answerable to him for it — Вы адказны перад ім за гэ́та

2) на які́ магчы́ма адказа́ць

That question is easily answerable — На тако́е пыта́ньне лёгка адказа́ць

3) адпаве́дны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)