гай, ‑ю, М аб гаі і ў гаі, м.
Невялікі лес, звычайна лісцёвы; дуброва. За полем пачынаўся гай з густога алешніку і бярэзніку. Якімовіч. Цэлы гай старасвецкіх дубоў раскінуўся на беразе Нёмана. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязлі́сты, ‑ая, ‑ае.
Які не мае лісця. У бярэцца лес бязлісты У гарнітур свой зялёны, Піў гне вырай галасісты. Колас. Зялёныя гонкія сосны ўперамежку з елкамі і бязлістымі бярозамі мільгалі паабапал дарогі. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
векавы́, ‑ая, ‑ое.
Які жыве, існуе вякамі, вельмі доўга; стары. Векавыя дубы. Векавыя паданні. □ Ідзе чалавек бестурботны, Разглядвае лес векавы. Колас. [Гвардзейцы Ракасоўскага] завяршылі канчатковай перамогай векавое змаганне славян з крыжацка-пруска-фашысцкай навалай. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адме́тны, ‑ая, ‑ае.
Не падобны да іншых; своеасаблівы, непаўторны, характэрны. Леапольд Гушка быў адметны ад тутэйшых людзей: штосьці было адмысловае ў яго вымаўленні. Чорны. Лес жыў сваім адметным жыццём таемнасці і зачараванасці. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ні́зам, прысл.
Па ніжняй частцы чаго‑н., па больш нізкаму месцу. Ад іскры паравоза загарэўся лес:.. агонь імкліва пашырыўся і ўзляцеў на верхавіны ялін і соснаў — і пайшоў шумець нізам і верхам. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэў, рэву, м.
Тое, што і роў 2. Цяпер усюды наўкол раўлі алені. Здавалася, лес стагнаў ад іх шматгалосага рэву. В. Вольскі. — Цішэй крыху ... — стукае .. [Волька] ў акенца шафёру, стараючыся перакрыць рэў машыны. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарнакры́лы, ‑ая, ‑ае.
У якога чорныя крылы; з чорнымі крыламі. Чаго ляціш ты, шпак чарнакрылы, На чорны лес, на гарбы праталін, Калі яшчэ спіць сам бог Ярыла І травы, збуджаныя, не ўсталі? Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бор 1 ’хваёвы лес’. Рус. бор, укр. бір, польск. bór, чэш. bor, балг. бор ’сасна’, серб.-харв. бо̑р ’тс’. Прасл. borъ ’хваёвы лес; сасна’. Лічыцца роднасным з герм. словамі: ст.-ісл. bǫrr, ст.-англ. bearu ’лес’, ст.-ісл. barr ’шыпулька елкі’, далей ст.-інд. bhr̥ṣṭíṣ ’вастрыё’. І.‑е. *bher‑: *bhor‑ ’быць вострым’. Першапачатковае значэнне *borъ‑ ’хваёвае дрэва, дрэва з іголкамі’. Траўтман, 26; Брукнер, AfslPh, 39, 4, 42, 139; Бернекер, 76; Праабражэнскі, 1, 39; Фасмер, 1, 193; Слаўскі, 1, 40. Наўрад ці слав. borъ — запазычанне з герм. *baru (гл. вышэй); аб магчымасці адваротнага запазычання гл. Мартынаў, Лекс. взаим., 108–112. Брукнер (там жа), а таксама Махэк₂ (60–61) (услед за А. Матлам) хочуць бачыць сувязь з слав. *bara ’багна’. Падрабязна пра borъ у слав. мовах Талстой, Геогр., 22–41.
Бор 2 ’свердзел’. Рус. бор. Запазычанне з ням. Bohr ’тс’ (а гэта да bohren свідраваць’). З той жа ням. крыніцы паходзіць і бур ’свердзел’ (гл.). Розніца ў вакалізме можа тлумачыцца дыялектным нямецкім вымаўленнем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пішчу́га ’гушчар маладога лесу’ (Касп.; Станк.). Утворана пры дапамозе экспрэсіўна^ суф. ‑уга ад ∼пішч (гл. піша?) < прасл. *рьх‑/*ріх‑ ’штурхаць, вытыркацца, вылазіць, праколваючы, напіхваць’ (Мяркулава, Этимология–1976, 99–100). Параўн. таксама рус. наўг. пища ’густы лес’, тшфра ’гушчар, зараснік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухасто́й ’высахлае на корані дрэва’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, Пятк. 1), ’сухі лес, сушняк, засохлыя дрэвы’ (Касп., Сл. ПЗБ, Сержп. Прымхі, Янк. 2, Сцяшк.), сухосто́й ’тс’ (ТС), сухасто́іна ’засохлае асобнае дрэва’ (Сл. ПЗБ, Янк. 2). Да сухі і стаяць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)