чэ́рствы, ‑ая, ‑ае.

1. Які страціў свежасць, мяккасць, стаў цвёрдым, сухім. Чэрствая булка. □ Калі акраец хлеба браў ты Рукой шурпатай са стала, Скарынка чэрствая, як праўда, Тваім пасведчаннем была... Грахоўскі. На покуць, На шчаслівы стол Няхай пачэсна завітае Хлеб чорны Чэрствы, як падзол, І соль, Як ветразя світанне. Барадулін. // Закарузлы, зацвярдзелы; жорсткі. З громам і маланкай ходзяць хмары, І грукоча дождж па чэрствай глебе. Хведаровіч. У вятрах, у клубах пылу, у громе страпянецца чэрствая зямля. Вялюгін.

2. перан. Нячулы, бяздушны. Чэрствы чалавек. □ Жах агарнуў.. [Клаву]. «Чаму ніхто не ратуе.. [хворага Паўлоўскага], што гэта за чэрствыя людзі! Я памагла б ім ратаваць яго». Чорны. [Настачка] не хацела паказаць.. [слёз] сваёй чэрствай сястры. Ракітны. // Які сведчыць пра нячуласць, бяздушнасць. Чэрствае слова. Чэрствы позірк. □ І пэўна не скажа патомкам Радзіма, Што з чэрствай душою прыйшоў я на свет. Гілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

э 1, нескл., н.

1. Трыццатая літара беларускага алфавіта. Малое э. Вялікае Э.

2. Галосны нелабіялізаваны гук пярэдняга рада сярэдняга пад’ёму.

э 2, выкл. (працяжнае вымаўленне выклічніка звычайна перадаецца на пісьме некалькімі э: э-э, э-э-э).

1. Выражае з дапамогай інтанацыі розныя пачуцці, перажыванні: здзіўленне, прыкрасць, адчай і пад. «Э, глупства!» — сказаў я сам сабе. Колас. [Загурскі:] — Э-э-э, браце ты мой, той не салдат, хто не марыць быць генералам. Асіпенка.

2. Выражае нязгоду, пярэчанне субяседніку. — Э, дарагі, — жалкуючы, адказаў адзін з мужчын, — не па дарозе нам. Краўчанка. [Бацька:] — Э, не! Пакуль не збяруцца ўсе, не пакажу. Кандрусевіч.

3. Выражае затрымку ў гутарцы ад нечаканасці, здзіўлення і пад. Выбіраецца на сходзе брыгадзір ці жывёлавод — чалавек міжволі ў мінулае кідае: — Э, а з якога ён роду? Як яго бацька ці дзед некалі дбаў? Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

habit​1 [ˈhæbɪt] n.

1. звы́чка; звы́чай;

get into the habit прывыка́ць, прызвыча́йвацца;

make a habit мець звы́чку;

get out of the habit адвыка́ць;

break the habit пазба́віцца (ад) звы́чкі;

I am not in the habit of getting acquainted in the street. Я звычайна не знаёмлюся на вуліцы;

Don’t let it become a habit. Не дазваляй, каб гэта стала звычкай.

2. склад, нату́ра, хара́ктар; прыхі́льнасць;

do smth. out of habit рабі́ць не́шта па прывы́чцы, механі́чна;

a creature of habit чалаве́к, які́ дзейнічае зго́дна са звы́клым пара́дкам

3. прывы́чка да нарко́тыкаў, цыгарэ́т, алкаго́лю;

kick the habit адвы́кнуць ад нарко́тыкаў, цыгарэт і да т.п.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sound​2 [saʊnd] adj.

1. здаро́вы, мо́цны;

sound teeth мо́цныя зу́бы;

a man of sound constitution чалаве́к мо́цнага скла́ду;

a sound sleep мо́цны, глыбо́кі сон

2. разу́мны, пра́вільны, лагі́чны;

a sound argument перакана́ўчы до́каз;

morally sound мара́льна ўсто́йлівы;

sound advice разу́мная пара́да

3. дабрая́касны;

sound fruit све́жая садаві́на;

a sound machine спра́ўная машы́на

4. надзе́йны, усто́йлівы (у фінансавых справах)

5. уме́лы, до́бры;

a sound tennis-player до́бры тэнісі́ст

6. infml мо́цны;

give a sound flogging до́бранька адлупцава́ць

♦

(as) sound as a bell infml ≅ здаро́вы як бык;

sound in life and limb dated or joc. жывы́; ≅цэ́лы і здаро́вы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

сці́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

1. Ціскам зменшыць аб’ём чаго‑н.; згусціць. Сціснуць гаручую сумесь пад поршнем. □ Бацька сажмурыўся і тут жа спытаў: — А што, калі мы сціснем самі сценкі? А? Зробім іх танчэйшымі сантыметраў на пяць — восем. Карпаў. // Разм. Скараціць. Сціснуць тэрміны будаўніцтва.

2. Здушыць. Сціснуць у натоўпе. Сціснуць у перапоўненым вагоне.

3. Моцна, шчыльна абхапіць каго‑, што‑н. Сціснуць у абдымках. □ [Таня] моцна сціснула дзіця, і яно зноў расплакалася. Шамякін. [Старая] сціснула рукамі скроні і заплакала. Чорны. Наручнікі, што скінуць ён жадаў, Нібы аўчаркі, упіліся ў злосці, І рукі сціснула жалеза, нібы ўдаў. Сіпакоў. // Узяўшы, моцна трымаць што‑н. (у руках, зубах). Пасуровеў бацька, да болю сціснуў рычаг паравозны. Лынькоў. [Ева:] — Ну, адно [цяля] хутка навучыцца піць, а ў другога і дзясны зацвярдзеюць, а яно не ўмее. Сцісне другі раз дзяснамі палец... Палтаран. Карага моцна сціснуў у руках сваю вінтоўку. Колас. // Шчыльна акружыць, абступіць з усіх бакоў. Людзі зноў сціснулі круг: здалёку ж не ўгледзіш, як ходзяць у чалавека ногі. Пташнікаў. Аўтаматчыкі сціснулі кальцо вакол трайчапцаў, і афіцэр праз перакладчыка спытаў: — Дзе партызаны? Пальчэўскі. // Звузіць якую‑н. прастору; сцясніць. [Піліп:] — Куды ні ступі, усё панскае... Сціснулі гэтых мужыкоў так, што і нікнуць нельга. Чарнышэвіч. І неўзабаве, як толькі асталіся ззаду паплавы, а раку сціснулі паміж сабой падмытыя абрывістыя берагі, туману зусім не стала. Чыгрынаў. // перан. Заглушыць, прыглушыць. І Агапа сціснула ў сабе ўласніцкія матчыны жаданні, аддала іх на ахвяру маладога кахання. Мурашка. Віктар як мага сціснуў у сабе раптоўную радасць і прыжмурыў вочы ў страшэнна дзелавітай развазе. Зарэцкі.

4. Здушыць, сцясніць (горла, грудзі). Спазмы моцна і балюча сціснулі Косцева горла, ён памкнуўся нешта сказаць, але адчуў, што не мае сілы. Адамчык. Чалавек цяжка захварэў. Нешта падперла пад бакі, сціснула грудзі, твар увесь смыліць. Ермаловіч. / у безас. ужыв. Хвядос глянуў на ўнучка, на дзяўчынку, на Апанасіху, і ў горле яго сціснула, як абцугамі. Скрыпка. // перан. Выклікаць адчуванне болю, цяжару (на душы, у сэрцы). Нядобрае прадчуванне сціснула .. сэрца [Максіма]. Машара.

5. Шчыльна злучыць (губы, зубы, пальцы і пад.). Доктар сціснуў губы і працёр акуляры. Чорны. Андрэй сціснуў зубы і не адказаў. Чарнышэвіч. Лявон сціснуў у кулак вузлаватыя жалезныя пальцы і, строга гледзячы на хлопцаў, паўтарыў: — Чалавек павінен па сабе след на зямлі пакінуць. Інакш ён не чалавек. Б. Стральцоў. // Насупіўшыся, зблізіць (бровы). Вольга па хвіліну сціснула бровы і прыкрыла вочы... Пестрак.

6. Схапіць, працяць (марозам, холадам). Зямлю сціснуў мароз. □ Холад на імгненне сціснуў .. [Сяргея] у сваіх абдымках, сухое калючае паветра зацяло дыханне. Шыцік. // Прыціснуць (пра мароз). [Мірон:] — Віна добрая.. Глядзі, якое здаровае зерне. Яе толькі малаціць трэба, калі ўжо крыху сцісне марозік... Скрыган.

•••

Сціснуўшы зубы — тое, што і сцяўшы зубы (гл. сцяць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

condition

[kənˈdɪʃən]

1.

n.

1) стан -у m.

in poor condition — у благі́м ста́не

2) Sport фо́рма f.

in (out of) condition — у до́брай (благо́й) фо́рме

3) прыда́тнасьць (да пра́цы, про́дажу)

4) сацыя́льнае стано́вішча; ранг -у m.

a man of humble condition — чалаве́к сьці́плага пахо́джаньня

5) абста́віны pl.

6) умо́ва f.; акалі́чнасьць f.

2.

v.

1) прыво́дзіць у до́бры стан, у до́брую фо́рму

2) быць умо́вай

3) абумо́ўліваць

•

- on condition that

- under a condition

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

creep

[kri:p]

1.

v.i. crept, creeping

1) по́ўзаць, паўзьці́

2) Figur. паво́льна ру́хацца, паўзьці́

3) падкрада́цца

to creep into someone’s favor — уце́рціся ў не́чую ла́ску; прыніжа́цца пе́рад кім

4) сла́цца (па зямлі́, пра паўзу́чыя расьлі́ны)

5) уздры́гваць, чуць мура́шкі на це́ле

it made my flesh creep — У мяне́ ад гэ́тага мура́шкі на це́ле

2.

n.

1) паўзе́ньне, по́ўзаньне n.

2) Geol. абва́л -у m., апо́ўзень-зьня m.

3) Phys. паўзу́часьць (паво́льная дэфарма́цыя)

4) Sl. нікчэ́мны чалаве́к

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

must

I [mʌst]

1.

v.i.

му́сіць

Man must eat to live — чалаве́к му́сіць е́сьці, каб жыць

You must have that book — Ты му́сіш мець гэ́тую кні́гу

You must have heard about it — Вы напэ́ўна чу́лі пра гэ́та

2.

n.

абавя́зак -ку m., неабхо́днасьць f.

This rule is a must — Гэ́тае пра́віла абавязко́вае

3.

adj.

патрэ́бны, неабхо́дны

a must item — неабхо́дная рэч

II [mʌst]

1.

n.

за́тхласьць f. (падва́льнага паве́тра); за́тхлы, гнілы́ пах

2.

v.

рабі́ць (-ца) за́тхлым

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

высо́кі в разн. знач. высо́кий;

в. чалаве́к — высо́кий челове́к;

~кае не́ба — высо́кое не́бо;

~кая тэмперату́ра — высо́кая температу́ра;

в. го́лас — высо́кий го́лос;

~кая тэ́хніка — высо́кая те́хника;

~кая я́касць — высо́кое ка́чество;

~кая ідэ́йнасць — высо́кая иде́йность;

~кая мэ́та — высо́кая цель;

в. го́нар — высо́кая честь;

~кая но́та — высо́кая но́та;

в. госць — высо́кий гость;

в. стыль — высо́кий стиль;

~кія шыро́ты — высо́кие широ́ты;

◊ пту́шка ~кага палёту — пти́ца высо́кого полёта;

гавары́ць аб ~кіх матэ́рыях — говори́ть о высо́ких мате́риях;

быць ~кай ду́мкі — (аб кім, чым) быть высо́кого мне́ния (о ком, чём)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

све́жы в разн. знач. све́жий;

с. хлеб — све́жий хлеб;

~жая ры́ба — све́жая ры́ба;

~жае паве́тра — све́жий во́здух;

с. след — све́жий след;

~жая бялі́зна — све́жее бельё;

с. вы́гляд тва́ру — све́жий вид лица́;

~жыя наві́ны — све́жие но́вости;

с. чалаве́к — све́жий челове́к;

~жыя сі́лы — све́жие си́лы;

◊ пада́нне ~жае, але паве́рыць ця́жка — свежо́ преда́ние, а ве́рится с трудо́м;

па ~жых сляда́х — по све́жим следа́м;

на ~жую галаву́ — на све́жую го́лову;

на ~жую па́мяць — на све́жую па́мять;

на ~жае во́ка — на све́жий глаз;

~жая капе́йка — све́жая копе́йка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)