Зава́да ’загана; перашкода’. Рус. смал., укр. зава́да, польск., серб.-луж. zawada ’перашкода’, чэш., славац. závada ’загана, перашкода’, славен. zavȃda ’сварка’, серб.-харв. за́вада, за̏вада ’сварка’ ст.-бел. завада ’перашкода’ (1407 г., Полац. грам.). Ц.-слав. завадити ’звязаць’. Прасл. zavada — аддзеяслоўнае імя ад прэфіксальнага дзеяслова zavaditi (гл. вадзіць1) з асноваутвараючым ‑а, якое стала канчаткам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Морны, морный ’свабодны, вольны’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, звязана генетычна з серб.-харв. о̏дморан ’які адпачыў, бадзёры’ < о̀дмор ’адпачынак’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зво́нку ’са знешняга боку’. Н.-луж. zwenka, в.-луж. zwonka, чэш. zvenku, славац. zvonka, zvonku, славен. zúnaj, zúna (< iz vunaj, iz vuna), серб.-харв. сва̀на, балг. из въ̀н, извъ̀нка ’звонку’. Параўн. у складаных словах серб.-харв. изван‑, макед. извон‑ ’незвычайны’. Ст.-слав. извъноу, извънъ, извънѫдоу. Ст.-рус. извъну (1076 г.). Прасл. jьz‑vъn‑ъk‑a; гл. з, вон, вонка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Матла́ць ’размахваць’ (ТС), матла́цца ’развявацца’ (Нікан.), матлуха́цца ’матляцца’ (ТС), матляха́ць (груб.) ’махаць’ (шчуч., Сцяшк. Сл.), матляха́тыса ’развявацца, хістацца’ (пін., Нар. лекс.). Да мата́ць (гл.), да асновы якога дадаюцца суфіксы ‑л‑ (‑лʼ‑) і ‑х‑а. Такі ж суфікс ‑л‑ (‑ль‑) назіраецца ў серб.-харв. космецк. умотла̏т, замотла̏т пры літаратурным умо̀тати, замо̀тати ’замотваць’, серб.-харв. мо̀тљати се ’матацца, намотвацца’, ’умешвацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абнагаце́ць ’абяднець, агаліцца’ (Гарэц., Др.-Падб.) < нагата (гл.). Параўн. ст.-рус. соромити і серб.-харв. срамо̀тити (< прасл. sormota ’сарамата’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вадапо́й. Рус. водопой, укр. водопій, польск. wodopój, балг. водопой, серб.-харв. водо̀по̄ј ’тс’. Прасл. словаскладанне: *voda і *poi‑ti.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́бык ’звычай’ (Яруш.). Рус. о́бык, серб.-харв. обіка ’тс’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад абыкнуць ’звыкнуць’. Параўн. рус. дыял. абыкнуць ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ві́ліцы, драг. вэ́лыцэ; мн. л., ’сківіцы’ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), серб.-харв. ви̏лица ’тс’. Прасл. vidlica. Да ві́лы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ла́будзь, ла́буць ’лебедзь, Cygnus musicus’ (КЭС, Др.-Падб.). Магчыма, архаізм: параўн. чэш. labuť, серб.-харв. ла̏буд. Да ле́бедзь (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Малоч, палес. моло́ч ’малако ў рыб’ (Крыв.). Польск. mlecz ’тс’, серб.-харв. мле̑ч. Прасл. melčь/molčь. Да малако (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)