га́рля Пажарышча; месца, дзе калісьці быў пажар (Ляхавічы Палессе Талст.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Пал ’страсць, заўзятасць’; абл. ’павышаная тэмпература цела пры хваробе; гарачка’ (ТСБМ), ’спёка’ (Касп.), ’гарачка’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.). Рус. пал ’стэпавы, лясны пажар’. Бязафіксны дэрыват ад паліць (гл.) (Фасмер, 3, 190).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пава́льны, ‑ая, ‑ае.

Які ахоплівае ўсіх, многіх; пагалоўны. Павальныя вобыскі. □ [Міхась:] — Пасля нашага знаёмства пачаліся павальныя арышты. Хведаровіч. Пачаўся самы страшны — верхавы, ці так званы павальны пажар. Гавеман.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Га́ры ’выгаралае месца на тарфяным балоце; пажарышча’ (Яшкін). Параўн. рус. гарь ’лясны пажар, выгаралае месца’, га́ря ’тс’. Да *garь (*gorěti). Параўн. прасл. *garь у розных значэннях у Трубачова, Эт. сл., 6, 102–103.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пажа́рыска, пажарыско, пажирынско ’пажарышча’ (Сл. ПЗБ), пожаріско ’тс’ (Талстой, Георг, терм., 198, палес.). Дэрыват ад пажар, пажарны з суф. ‑isko; дадзеная словаўтв. мадэль прымыкае да зах.-слав. утварэнняў лакальных назваў на ‑isko (параўн. пажарышча).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́каціць, -качу, -каціш, -каціць; -качаны; зак.

1. што. Коцячы, перамясціць, выдаліць.

В. бочку з падвала.

В. калёсы на двор.

2. Хутка выехаць адкуль-н. (разм.).

На плошчу выкаціў аўтобус.

3. перан., асаб. і безас. Знішчыць агнём (разм.).

Пажар выкаціў палавіну вёскі.

◊

Выкаціць бельмы (разм., груб.) — вытарашчыць вочы.

|| незак. выко́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агонь, полымя, пажар; жыжа (дзіц.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

fire​1 [ˈfaɪə] n.

1. аго́нь, по́лымя;

2. пажа́р;

put out the fire тушы́ць пажа́р

3. во́гнішча, касцёр

4. страляні́на, стральба́

♦

between two fires памі́ж двух агнёў;

play with fire гуля́ць/жартава́ць з агнём;

a speech full of fire палымя́ная/па́лкая прамо́ва;

be on fire гарэ́ць, быць у агні́;

catch fire загара́цца;

set fire to smth. падпа́льваць што-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

праліўны́, ‑ая, ‑ое.

Вельмі моцны, вялікі (пра дождж). Дзве гадзіны цягнулася навальніца, дзве гадзіны ішоў праліўны дождж, што, здавалася, мог заліць які хочаш пажар. Маўр. Наскрозь прамоклі шынялі Пад праліўным дажджом. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распляву́згаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. Расказаць каму‑н. што‑н., чаго не след гаварыць. [Васіль:] — Толькі расплявузгайце каму, што самі зрабілі пажар, дык дулю атрымаеце, а не хлеў з жывёлай. Федасеенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)