глыбіня́, ‑і; мн. глыбіні, ‑бінь; ж.

1. Адлегласць ад паверхні чаго‑н. да дна. Глыбіня рэчкі. Вымераць марскія глыбіні. □ Па барознах шэрых Раённы аграном ідзе, Каб глыбіню раллі праверыць. Танк.

2. Месца, значна аддаленае ад паверхні чаго‑н. Ззяюць, граюць рыбкі У сіняй глыбіні. Бядуля.

3. чаго. Месца, прастора, аддаленая ад граніц чаго‑н. або размешчаная ўнутры, усярэдзіне чаго‑н. Лясніцкі і Прыборны прабіраліся па вузкай сцежцы ў глыбіню лесу. Шамякін. // перан. Унутраная вобласць чаго‑н.; тое, у чым змяшчаецца аснова, сутнасць чаго‑н. Творчасць пісьменніка бярэ пачатак з глыбінь народнага жыцця. // перан. Пра далёкае мінулае. Адплываюць бурна вёсны, леты у нямую глыбіню вякоў. Смагаровіч.

4. толькі адз. Змястоўнасць, важнасць. Глыбіня пачуцця. □ У кожнай песні свае тоны І свой адбітак глыбіні. Колас. // Ступень ахопу чаго‑н. Глыбіня крызісу.

•••

Да глыбіні душы (сэрца) — вельмі моцна (крануць, уразіць і пад.).

У глыбіні душы (сэрца) — пра пачуцці, перажыванні чалавека, скрытыя ад іншых людзей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зае́сці, ‑ем, ‑ясі, ‑есць; ‑ядзім, ‑ясце, ‑ядуць; пр. заеў, ‑ела; зак., каго-што.

1. Кусаючы, грызучы, давесці да смерці; загрызці. Воўк заеў каня. // Даняць, замучыць укусамі (пра насякомых). Камары чуць не заелі.

2. чым. З’есці што‑н., каб заглушыць непрыемны смак ад з’едзенага ці выпітага раней. Заесці лякарства цукрам. □ У часе вячэры любіў [Гендарсан] прапусціць кілішак спірту, заесці смачнай кілбасой. Чарнышэвіч.

3. перан. Разм. Замучыць, дапячы папрокамі, прыдзіркамі і пад. — А не паступлю [у інстытут], дык цяпер паеду! Каб вы мяне тут не заелі да смерці! Мехаў. // перан. Аказаць згубны ўплыў на каго‑н. Нуда заела. □ — Не, брат Янка, нельга доўга заставацца на адным месцы, бо яно цябе заесць і ашальмуе. Колас.

4. безас. Зашчаміць, перакасіць, перашкаджаючы руху. Руль заела. □ У кулямёце, відаць, нешта заела, партызан злосна стукаў кулаком па дыску. Жычка.

5. безас. Разм. Балюча крануць, глыбока ўсхваляваць. Яшчэ Валодзьку заела, што Надзя за два дні столькі грошай растранжырыш. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ruszyć

rusz|yć

зак.

1. крануць, зачапіць;

2. паварушыць;

nie ~ył palcem — пальцам не паварухнуў;

3. рушыць, крануцца з месца;

pociąg ~ył — цягнік рушыў;

lody ~yły — лёд рушыў;

fabryka ~yła — завод уступіў у строй;

ani ruszyć! — ні з месца!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

cold​2 [kəʊld] adj.

1. хало́дны;

a cold wind сцюдзёны ве́цер;

I am (feeling) cold. Мне холадна.

2. няве́тлівы, няве́тлы;

a cold welcome хало́дны/непрыве́тны прыём;

give smb. a cold look паглядзе́ць на каго́-н. няве́тліва/непрыя́зна

3. абыя́кавы, безува́жны, безудзе́льны

4. спако́йны, ураўнава́жаны;

cold comfort сла́бая ўце́ха;

cold reason спако́йная разва́жнасць;

leave smb. cold не ўзру́шыць, не крану́ць; пакі́нуць каго́-н. абыя́кавым;

take cold survey of the situation спако́йна ацані́ць стано́вішча

♦

the cold war хало́дная вайна́;

get cold feet infml здрэ́йфіць, збая́цца;

give the cold shoulder to smb. infml прыма́ць каго́-н. непрыве́тна/не прыя́зна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

régen

vt

1. ру́хаць, варушы́ць;

kein Glied ~ können быць не ў ста́не (з)варушы́цца;

kéinen Fínger ~ і па́льцам не крану́ць (каб што-н. зрабіць)

2. ~, sich варушы́цца;

sein Gewíssen régte sich у ім загавары́ла сумле́нне;

er regt sich tüchtig ён мно́га працу́е;

er hat sich nicht gerégt ён не дава́ў аб сабе́ знаць; разм. ён не заплаці́ў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

грэх, граху і граху; мн. грахі, ‑оў; м.

1. У веруючых — парушэнне правіл рэлігійнай маралі. Поп, вядома, мог бы пакараць Андрэя, але ён сам меў столькі грахоў, што пабаяўся крануць гэтага свавольнага шляхцюка. Чарнышэвіч. Кожную нядзелю Хадося хадзіла ў малітоўны дом адмольваць грахі. Гроднеў.

2. Заганны ўчынак, памылка, правінка. Пры пачатку новай справы не мінеш ніколі грэху: то прышыў не так рукавы, то няроўным швом праехаў. Дубоўка. І грозна і гнеўна глядзіць ён на грэх, — І ўсыпле-ж дзед Сцёпку за гэты агрэх! Крапіва.

3. у знач. вык. Разм. Нядобра, недаравальна, недазвольна. Грэх сядзець без работы. □ — Грэх табе будзе, Сцёпка, ну, проста такі грэх, калі ты вучыцца не будзеш, — казала Аленка. Колас. // (з адмоўем: не грэх). Дазваляецца; не дрэнна б. Дабром і пахваліцца не грэх. □ — Эт! не грэх ужо мне, старому, пад кажухом пазней паляжаць! Бядуля.

•••

Браць (узяць) грэх на душу гл. браць.

Далей (падалей) ад граху гл. далей.

З грахом папалам гл. папалам.

І смех і грэх гл. смех.

Нядоўга і да граху гл. нядоўга.

Няма чаго граху таіць гл. таіць.

Смяртэльны (смертны) грэх — недаравальны ўчынак, вялікая правінка.

Як на грэх — як на зло, на няшчасце.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

note​1 [nəʊt] n.

1. за́піс, ната́тка;

make a note of smth. запі́сваць/занато́ўваць што-н.;

make/take notes (of a lecture) рабі́ць ната́ткі, канспектава́ць (ле́кцыю)

2. каро́ткае пісьмо́, запі́ска;

a note of thanks пісьмо́ з падзя́кай;

a suicide note перадсмяро́тная запі́ска (самагубцы);

an exchange of notes абме́н (дыпламаты́чнымі) но́тамі

3. заўва́га, камента́рый (да слова, абзаца і да т.п.);

See note 5, page 138. Глядзі заўвагу 5, старонка 138.

4. банкно́та;

a ₤5 note банкно́та ў 5 фу́нтаў

5. mus. но́та, тон

6. ува́га;

worthy of note ва́рты ўва́гі

♦

hit/strike the right note узя́ць пра́вільны тон; тра́піць/патра́піць у тон; крану́ць адпаве́дную струну́;

take note of smth. звярну́ць ува́гу на што-н.; прыня́ць што-н. да ве́дама

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

пан, ‑а, м.

1. Уладальнік маёнтка, памешчык (у дарэвалюцыйнай Расіі і ў капіталістычных краінах). Быў у адным маёнтку такі ліхі пан.. Як толькі не здзекаваўся з людзей! Не аднаго на смерць засек. Прыгонных сваіх і за людзей не лічыў. Якімовіч.

2. Асоба, якая належыць да прывілеяваных (чыноўных, арыстакратычных) слаёў грамадства дарэвалюцыйнай Расіі. Сюды, на ўлонне бароў і палян, Калісь прыязджаў з-за паўсвету Красой любавацца вяльможнейшы пан. Арочка. І я ўявіў і спевака, і сцэну, і залу, дзе не знатныя паны сабраліся, а людзі, што сумленна жадаюць жыць, без крыўды, без маны. А. Вольскі.

3. Асоба, якая карыстаецца ўладай у адносінах да залежных ад яе людзей. Выходзяць на поле плугі, Узнімаюць плугі дзірваны. Ні пана няма, ні слугі, Не гоняць народ бізуны. Купала.

4. Разм. Пра чалавека, які ўхіляецца ад працы, імкнецца набыць звычкі, уласцівыя пану. [Бацька:] — Глядзі ты, які пан стаў. Пальцам нельга крануць. Навуменка.

5. (звычайна пры звароце, часта ў клічнай форме пане). Разм. Форма ветлівага звароту або ўпамінання асобы, якая належала да прывілеяваных слаёў грамадства. [Стары:] — Выбачайце, пан афіцэр, калі я, магчыма, не так зразумеў вас... Лынькоў. [Салдат:] — Нядобрае месца для парома, пане, вось што я вам скажу. Караткевіч. // У наш час — форма ветлівага звароту да афіцыйных прадстаўнікоў або грамадзян іншых краін. Паважаныя дамы і паны!

•••

Сам сабе пан гл. сам.

[Чэшск. pan.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

finger [ˈfɪŋgə] n. па́лец (на руцэ)

♦

have a finger in every pie infml быць заме́шаным у чым-н., мець дачыне́нне да ро́зных падзе́й;

have/keep one’s fingers in the till BrE, infml кра́сці (казённыя) гро́шы, запуска́ць руку́ ў ка́су;

have/keep one’s fingers on the pulse трыма́ць руку́ на пу́льсе (падзей, змен і да т.п.);

keep one’s fingers crossed infml спадзява́цца на ле́пшае;

not to lift/raise a finger па́лец аб па́лец не ўда́рыць, па́льцам не павару́шыць; сало́мку не перало́міць;

work one’s fingers to the bone працава́ць ве́льмі стара́нна/не паклада́ючы рук;

be all fingers and thumbs быць няспры́тным, няўме́лым;

His all fingers are thumbs. У яго рукі не адтуль растуць;

not lay a finger on smb. па́льцам не крану́ць/не зачапі́ць каго́-н.;

put one’s finger on smth. пра́вільна разуме́ць што-н.; папа́сці ў са́мую кро́пку;

not put one’s finger on smth. не магчы́/быць не ў ста́не разабра́цца ў яко́й-н. сітуа́цыі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

rühren

1.

vt

1) ру́хаць, варушы́ць, кра́таць, дакрана́цца;

kéinen Fínger ~ перан. не крану́ць на́ват па́льцам

2) мяша́ць, паме́шваць

3) расчу́ліць, разжа́ліць;

j-n zu Tränen ~ расчу́ліць каго́-н. да слёз

4): die Trómmel ~ біць у бараба́н;

ihn hat der Schlag gerührt у яго́ ўдар, яго́ разбі́ў пара́ліч

2. vi (an a) дакрана́цца, датыка́цца (да чаго-н.)

3. ~, sich ру́хацца, варушы́цца;

es rührt sich nichts нішто́ не кране́цца, усё ці́ха;

sie rührt sich den gánzen Tag яна́ ўвесь дзень у кло́паце

2) вайск. стая́ць во́льна;

rührt euch! во́льна! (каманда)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)