Спры́ха ‘спіца (у колах)’ (Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ), ‘пруток для вязання’ (смарг., шчуч., Сл. ПЗБ), спрых ‘тс’ (Шатал.). З польск.sprycha ‘кол, жэрдзь; спіца ў коле’, якое з ням.Spriess ‘кол, шэст’ і Speiche ‘спіца ў коле’ (гл. Брукнер, 510). Сюды ж, магчыма, спры́хі (sprychy) ‘штукі, жарты’ (Арх. Федар.), параўн. шпількі ‘насмешкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а́ншпуг
(гал. handspaak)
1) драўляны або металічны рычаг для падымання- і перасоўвання грузаў на караблі;
2) драўляны кол, які ўтрымлівае палі ў патрэбным становішчы пры забіванні іх капром.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
старча́км.
1.буд. Bínder m -s, -, Strécker m -s, -;
2. (кол) Pflock m -(e)s, Pflöcke;
2.уст.гл. пepпeндыкyляр
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Pfahl
m -(e)s, Pfähle кол, па́ля, слуп
zwíschen [in] séinen vier Pfählen — у сябе́ до́ма, у чатыро́х сцяна́х
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
теса́тьнесов. часа́ць; (тесаком) склюдава́ць;
◊
хоть кол на голове́ теши́ хоць у лоб страля́й; упёрся як чорт у грэ́блю; заця́ўся як ка́мень;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патарча́ка, ‑і, ДМ ‑чацы; Рмн. ‑чак; ж.
Кол, палка, якія тырчаць з зямлі. [Міхась] Пералазіў цераз платы, натыкаўся на патарчакі.Скрыган.// Ламачына, палка. Пракоп схадзіў па прылессе, назбіраў бярэмя сухіх патарчак і неяк расклаў агеньчык.Сіняўскі.Устаўшы, .. [капітан] абапёрся на нейкую патарчаку, якая была ў яго замест кія.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Сце́жа, стэ́жа: на всю стэжу ’насцеж’ (драг., З нар. сл.), параўн. укр.валын.на ўсю стежу ’тс’, рус.стежь, стежью ’тс’, польск.na ścieżą ’тс’. Першапачаткова, відаць, сцеж(а)/стэж(а) ’шула, слуп’ (да семантыкі параўн. пятнік ’вушак’: на ўвесь пятні́к ’насцеж’), што да *stežь ’кол, друк’ (гл. насцеж), параўн. славен.stẹ̑zje ’кол у стозе’ (гл. Сной у Бязлай, 3, 317), роднаснае *stežajь, * stežerъ, гл. сцежая, сцежар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сако́лле ’аддаленыя глухія месцы навокал’ (Яшк.). Ад кораня ‑кол‑ (гл. аколіца, наваколле) з прыст. са‑, тыповай для магілёўскіх гаворак, і суф. зборнасці ‑ле.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
го́лы nackt, bloß; kahl;
го́лыя пале́ткі káhle Félder;
го́лымі рука́мі mit blóßen Händen;
◊
го́лы як бізу́н [як па́лец], гол як кол arm wie eine Kírchenmaus
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ара́ла ’кол з дротам’ («Полымя», 1971, 10, 39); ра́лы ’раздвоены ствол дрэва’ (Янк. Мат.). Верагодна, пераасэнсаванае слова *орало ’саха’ ад араць (гл.) з суфіксам ‑ло.