ГЕРЭФО́РДСКАЯ ПАРО́ДА буйной рагатай жывёлы. Мяснога кірунку. Выведзена ў 18 ст. ў Англіі (графства Херэфардшыр) ад мясц. жывёлы з выкарыстаннем блізкароднаснага спароўвання і працяглага адбору. Займае першае месца ў свеце па колькасці пагалоўя сярод мясных парод. Гадуюць у Вялікабрытаніі, ЗША, Канадзе, Аўстраліі, краінах СНГ і інш.: на Беларусі — у племсаўгасе «Беняконскі» Воранаўскага р-на.
Жывёла мае моцную канстытуцыю, гарманічны склад цела, добра вызначаныя мясныя формы. Масць чырвоная розных адценняў, галава, карак, падгрудак, ніжняя частка ног і хваста белая. Жывая маса нованароджаных бычкоў 32—34 кг, цялушак 28—32, дарослых быкоў 850—1000, кароў 500—600 кг. Мяса сакаўное, далікатэснае, мармуровае. Малочнасць кароў 1200—1600 кг, тлустасць малака 3,9—4%.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гры́мнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1.Аднакр.да грымець.
2. Раптоўна ўзнікнуць, пачацца. Нечакана грымнула вайна, і сын нават не развітаўся са сваёй добрай, чулай старэнькай маці.Новікаў.
3.чым і без дап. Моцна, з сілай ударыць, стукнуць. Ладынін з размаху грымнуў кулаком па стале.Шамякін.Максім так грымнуў.. [афіцэрыку] у карак, што той носам заараў мокры пясок.Грахоўскі.
4.Разм. З грукатам упасці, паваліцца. І абняла Петрычыха ногі, ды так абняла, што .. [Журавінка] не адзержаўся на іх, на зямлю грымнуў.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
giąć
незак.
1. гнуць, згінаць; схіляць; хіліць;
2. камячыць;
giąć kark (grzbiet) — гнуць шыю (карак);
giąć kolana — схіляць калені; кленчыць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Nácken
m -s, -
1) паты́ліца, шы́я, ка́рак
dem Feind im ~ sítzen* — прасле́даваць во́рага па пята́х
den Kopf stolz in den ~ wérfen* — го́рда адкі́нуць галаву́
2) абу́х (сякеры)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
kłąb, kłębu
м.
1. клуб; клубок;
kłęby dymu (kurzu) — клубы дыму (пылу);
2.бат. клубень;
3. (у буйных жывёл) хіб; карак
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Скі́цер ‘кавалак (сала)’ (бярэз., Сл. ПЗБ), ‘вялікі кусок сала’ (бярэз., бых., кіраў., ЛА, 4), скіце́р ‘свежаніна, якую даюць суседзям, родным’ (Мат. Гом.), ст.-бел.скитера (скитерть) ‘кавалак сала’ (1530 г., Булыка, Лекс. запазыч., 119). Паводле Непакупнага (Связи, 195–196), слова ў формах скіцер, аскіцер паходзіць з літ.sketerà ‘шыя (жывёліны); карак’, sketẽrius ‘тс’, ‘кавалак сала’, якое ў значэнні ‘свежаніна; кавалак мяса або сала, што нясуць суседзям пасля забою свінні (цяляці, авечкі)’ распаўсюджана ў Жлобінскім р‑не, на Чачэршчыне і ў Быхаўскім р‑не. Аднак, паводле яго заўвагі, ‑і‑ застаецца няясным. Агляд літ-ры гл. яшчэ Лаўчутэ, Балтизмы, 50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
багаты́р, ‑а, м.
1. Той, хто валодае вялікай маёмасцю, мае многа грошай; багач. [Настаўнік:] — Вы толькі падумайце: маленькая жменька дваран і багатыроў села вам на карак, захапіла лепшыя землі, жыве з вашае працы і вас жа катуе.Колас.[Павал:] — Калі я цяпер узбіўся на добрую.. гаспадарку, дык ужо мяне багатыром лічаць.Чорны.
2. Казачны асілак, волат; вялікай сілы і адвагі чалавек, воін. Я не жартуючы хацеў бы пусціць па краіне мастацкае палатно, падобнае па зместу да «Багатыроў» Віктара Васняцова. Толькі сучаснае, аб нашых багатырах, якія стаяць на варце спакою і волі краіны.Брыль.//перан. Пра што‑н. велічнае, магутнае. Вось які ты, слаўны Кіеў, Старажытны багатыр!Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kark, ~u
м. шыя; карак;
ma głowę na ~u — мае галаву на плячах;
skręcić sobie kark — звярнуць (скруціць, зламаць) сабе галаву (карак);
nie ugiąć ~u — не сагнуць шыі; не скарыцца;
wziąć za kark — узяць за горла;
nadstawiać (za kogo) ~u — галаву падстаўляць (за каго);
siedzieć komu na ~u перан. сядзець у каго на шыі (на карку);
idź na złamanie ~u! — ідзі да д’ябла!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
neck
[nek]1.
n.
1) шы́я f., ка́рак -ку m.
to get it in the neck — атрыма́ць па ка́рку, атрыма́ць наганя́й; пацярпе́ць
2) каўне́р -яра́m. (кашу́лі)
3) шы́йка f. (бутэ́лькі, збанка́; пазванка́)
4) Geogr. перашы́ек -йка m., каса́f.
•
- neck and neck
- neck or nothing
- stick one’s neck out
2.
v.t., Sl.
пе́сьціць, абдыма́цца, цалава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сестьсов.
1. се́сці, мног. пасе́сці;
2.(о тканях) збе́гчыся;
3.(о солнце) зайсці́;
4.(осесть) асе́сці, се́сці;
◊
сесть кому́-л. на ше́ю се́сці каму́-не́будзь на шы́ю (ка́рак);
сесть в кало́шу се́сці ма́кам;
сесть в лу́жу се́сці ў лу́жыну.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)