Меге́ра, міге́ра ’злая, сварлівая жанчына’ (ТСБМ), ’старая, худая жанчына’ (Растарг.), ’пачвара’ (капыл., Жыв. сл.). Праз польск. мову з лац. Megaera — адна з фурый, багінь помсты і захавальніц маральных норм, якое са ст.-грэч. Μέγαιρα.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гнуць, гну, гнеш, гне; гнём, гняце́, гнуць; гні; гну́ты; незак., каго-што.

1. Надаваць чаму-н. дугападобную, выгнутую форму.

Г. дугі.

2. перан. Падпарадкоўваць, гнясці.

3. Нагінаць уніз, прыгінаць.

Вецер гне бярозу да зямлі.

4. перан., без дап. Весці гутарку, размову, накіроўваючы яе на дасягненне якой-н. мэты; схіляць (разм.).

Ведаю, куды ты гнеш.

◊

Гнуць на свой капыл (разм., неадабр.) — рабіць па-свойму.

Гнуць сваю лінію (разм.) — настойліва дамагацца чаго-н.

Гнуць спіну (горб) (разм.) —

1) многа і цяжка працаваць на каго-н.;

2) пакланяцца, угоднічаць перад кім-н.

Гнуць у тры пагібелі (разм.) — моцна, жорстка прыгнятаць.

|| зак. пагну́ць, -гну́, -гне́ш, -гне́; -гнём, -гняце́, -гну́ць; -гні́; -гну́ты і сагну́ць, -гну́, -гне́ш, -гне́; -гнём, -гняце́, -гну́ць; -гні́; -гну́ты.

|| наз. гнуццё, -я́, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Медлі, мэдлік, мэбля ’ўкладка снапоў крыжыкамі’ (Бір. дыс.; капыл., ДАБМ, к. 286; ТСБМ), ганц. ’укладка з 20 снапоў’, пух. ’укладка жыта ў 10 снапоў’, ’укладка з 5 снапоў аўса’ (Сл. ПЗБ), мэтлік ’капа’ (Яруш.). Да мэндлік (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пстрыку́н, пстрыку́ха ’пра легкадумнага маладога чалавека’, ’пра чалавека, які злуецца, фыркае, выказвае сваю незадаволенасць’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Шат., Байк. і Некр., ТС; капыл., кам., Жыв. сл.; гродз., Жыв. НС). Дэрываты ад пстры́каць з агентыўнымі суфіксамі ‑ун, ‑уха.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мы́льня ’месца, дзе мыюць, прамываюць што-небудзь’ (ТСБМ, Др.-Падб.), маг. ’лазня’, капыл. мы́лня ’тс’ (Яшк.), ст.-рус. мыльня, мыльна, мыльно ’лазня’ (XVI ст.). Утворана ад мы́йня. Да мыць (гл.). Аб мене ‑й‑ > ‑лʼ‑ гл. Карскі, 1, 322.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пільсць 1, пілсць ’поўсць, падшэрстак, валасяное покрыва жывёл’ (ТСБМ, Нас., Сл. ПЗБ, Шатал.), пільсьць ’шчацінне (у кабана)’ (лаг., Шатал.), ’воўна горшай якасці’ (Варл.; Бір. Дзярж.), ’поўсць, якая вылезла пры ліньцы’ (Мядзв.), ’ачоскі ад воўны з пылам’ (Шат.), ’вельмі тонкі лямец, які вырабляўся з рознай шэрсці’ (Нас.). Запазычана з польскай pilść ’тканіна з шэрсці ці з воўны, атрыманая шляхам збівання (валяння) яе, лямец’ (Цвяткоў, 59; Кюнэ, Poln., 87). Узыходзіць да прасл. *pьlstь > бел. поўсць (гл.).

Пільсць 2 ’пілавінне’ (капыл., Сл. ПЗБ; слаўг., капыл., ЛА, 1), пільшч ’тс’ (круп., б.-каш., тамсама). Да піліць 1 (гл.). Суф. ‑сць са зборна-рэчыўным значэннем.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

krój, kroju

м.

1. крой; фасон;

2. крой; кроенне;

szkoła kroju i szycia — школа крою і шыцця;

jednego kroju — на адзін манер; на адзін капыл

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Машарні́к, мъшарні́к, мошэрні́к ’махавік, Suillus variegatus’ (в.-дзвін., міёр., Нар. сл.; ушац., Нар. лекс., Жыв. сл., капыл., Нар. словатв.; шчуч., брасл., в.-дзвін., Сл. ПЗБ; ТС), лун. мошорні́к ’заечы баравік, Xerocomus subtomentosus’ (Жыв. сл.). Да імша́рнік (гл.). Сюды ж мошэрэ́нік ’непрыдатны грыб’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ручні́к ’вузкі прадаўгаваты кавалак тканіны, спецыяльна прызначаны для выцірання твару, рук, цела ці посуду’ (ТСБМ), рушні́к ’тс’ (ТС, Касп.), ’ручнік для ўпрыгожвання хаты’ (капыл., саліг., клец., слуц., З нар. сл.). Уласнае ўтварэнне ад ручны ’для рук’ або з польск. ręcznik ’ручнік’. Гл. рука.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ex eadem officina

3 той жа майстэрні.

Из той же мастерской.

бел. Лыкі аднаго лапця. Рамяні адной скуры. На адзін капыл зроблены.

рус. Одного покроя. На один покрой. Все на одну колодку сделаны/скроены/сшиты. Из одной плахи вытесаны. На один манер.

фр. Être taillé sur le même patron (Быть скроенным по одной и той же выкройке/быть скроенным на один лад).

англ. (All are) tarred wich the same brush (Одной кистью мечены).

нем. Von der gleichen Sippschaft (Truppe) sein (Быть одинакового рода). Von der gleichen Sorte sein (Быть одинакового сорта). Vom gleichen Schlage sein (Быть одинакового покроя).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)