Труб ‘ крык, гвалт’, тру́бес ‘галашэнне, моцны плач’ (ТС). Няясна; магчыма, паходзяць ад ням. trüben ‘засмучаць, азмрочваць’, ‘муціць, каламуціць’, trüb, trübe ‘маркотна, журботна’, trübsal ‘гора, смутак, жаль, туга, журба, маркота’; пранікненне іх адбылося, відаць, праз ідыш, параўн. ід. trojb ‘труба’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.). Гл., аднак, у Скарыны Празникъ Трубъ — яўрэйскае свята, калі пад гукі труб адбывалася ахвярапрынашэнне (ГСБМ). Параўн. таксама разм. труба́ ‘гібель, пагібель’ (ТСБМ), трубе́ц ‘канец, капцы’ (ТС), збліжэнне з якімі магло ўплываць на семантыку слоў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

verfínstern

1.

vt

1) зацямня́ць, засланя́ць

2) засмуча́ць, азмро́чваць

2.

(sich) пацямне́ць

(пра неба)

2) азмро́чыцца (пра твар)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Прыту́га 1 ’жэрдка, лата (у саламянай страсе)’ (чач., Мат. Гом.). Рус. дыял. приту́га ’жэрдка, дубец, вяроўка, якімі прыціскаюць, змацоўваюць салому, чарот на страсе’, укр. приту́жина ’тс’. Да тугі (гл.).

Прыт́уга 2 ’смутак, жаль, маркота; змярцвенне’; ’цяжкае становішча; нястача; бяда’ (Нас., Шн., Песні, Кос., Гарэц., Др.-Падб., Касп., Бяльк.; карм., Мат. Гом.; Ян.; калінк., Сл. ПЗБ), пріту́га ’туга; нудны настрой’ (Бяльк.), прыту́жэны ’тужлівы’ (ТС). Параўн. укр. приту́га ’гора, бяда; смутак, туга’, серб.-харв. при̏туга ’бяда, няшчасце’, ст.-слав. приту́жати ’засмучаць, маркоціцца, трывожыць’. Прасл. *pritǫga ’гора, бяда’ (ЕСУМ, 4, 581). Да туга́, тужы́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Kúmmer

m -s го́ра, сму́так, журба́

aus ~ — з го́ра

j-m ~ beréiten [máchen, verúrsachen] — засмуча́ць каго́-н.

das macht mir wénig ~ — гэ́та мяне́ ма́ла турбу́е

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Verdrúss

m -es, -e пры́красць, непрые́мнасць, засмучэ́нне

éinen ~ háben — перажы́ць засмучэ́нне, [непрые́мнасць]

j-m ~ beréiten [bríngen*, máchen] — засмуча́ць каго́-н., рабі́ць каму́-н. непрые́мнасць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

kümmern

1.

vt турбава́ць; засмуча́ць

was kümmert mich das? — яка́я мне да гэ́тага спра́ва?

2.

(sich)

(um A) турбава́цца, клапаці́цца (пра каго-н., пра што-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

grämen

1.

vt засмуча́ць

das soll mich wénig ~! — гэ́та мяне́ ма́ла засмуча́е!

2.

(sich)

(um, über A) сумава́ць, журы́цца, смуці́цца (па кім-н., па чым-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

verdríeßen

* vt злава́ць, раздражня́ць; засмуча́ць

es verdríeßt mich — мне пры́кра [непрые́мна]

sich (D) kéine Mühe ~ lássen* — прыкла́сці ўсе намага́нні

ich lásse mich das nicht ~ — я не суму́ю [не тужу́ся] па гэ́тым

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ру́піцца ’старацца, клапаціцца, турбавацца пра каго-небудзь’, ’хацецца’ (ТСБМ), ру́піць ’трывожыць, выклікаць неспакой’, ’цягнуць, прыцягваць’ (дзярж., Нар. сл.), ’турбаваць неадвязна’ (мсцісл., Юрч. Сін.). Укр. ру́пити ’быць жаданым’, рус. дыял. ру́па ’туга па радзіме’, ру́пить ’цягнуць, хацецца’, ’трывожыць’, польск. rupie się ’старацца’, кашуб. rúpic ’цягнуць, спакушаць, вабіць; мець апетыт’, чэш. rupati, rupěti ’хрумсцець, шчоўкаць’, балг. дыял. рупа́я ’патрабаваць сілай, мучыць, турбаваць’. Прынята лічыць роднасным да літ. rūpė́ti ’трывожыць’, лат. rũpêt ’засмучаць’, літ. raupýti ’тс’, ’рыць’, англ.-сакс. réofan ’ламаць, рваць’, ст.-інд. rōpayati ’адчуваць ламоту’ (Фасмер, 3, 519). Паводле іншага меркавання, чэшскія rupati, rupěti стаяць асобна, а ўсходнеславянскія словы з’яўляюцца балтызмамі, параўн. літ. rūpė́ti ’трывожыць, заклапочваць’, rū́pinti ’клапаціць’, гл. спецыяльна Анікін, Опыт, 270–271 з літ-рай; аднак балгарскія факты (гл. БЕР, 347) сведчаць хутчэй пра генетычную сувязь. Борысь (SEK, 4, 221) следам за Слаўскім (SP, 1, 81) рэканструюе прасл. *rupiti ’грызці, кусаць, гнясці’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

desolate

[ˈdesələt]

1.

adj.

1) запу́шчаны, занядба́ны, закі́нуты; спусто́шаны

desolate land — спусто́шаная зямля́

2) пакі́нуты, пусты́; нежылы́ (пра дом)

3) само́тны, адзіно́кі, усі́мі пакі́нуты

4) няшча́сны, ва́рты жа́лю

5) змро́чны; цяжкі́, бязра́дасны (жыцьцё)

2.

v.i.

1) спусташа́ць; разбура́ць

2) абязьлю́джваць

3) засмуча́ць, пакіда́ць у адзіно́це, рабі́ць няшча́сным

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)