цвяро́зы

1. (не п’яны) nüchtern;

2. перан (разважлівы) nüchtern, vernünftig; schlich (дзелавы);

мець цвяро́зы по́гляд gesnde nsichten hben;

цвяро́зы чалаве́к ein nüchterner Mensch;

цвяро́зая галава́ ein klrer Kopf

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

абду́мацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Абмеркаваць, асэнсаваць, сабрацца з думкамі. Віктар не хадзіў самотна па вуліцы пасля таго, як балюча пакрыўдзіў бацьку і жонку, не шукаў такога прытулку, дзе можна было б спакойна абдумацца, заглянуць самому сабе ў душу. Кулакоўскі.

2. Перадумаць, прыйсці да іншага рашэння. Дзядок перш здзіўлена вылупіў вочы, потым хацеў усміхнуцца, але абдумаўся і замест гэтага напусціў на сябе дзелавы выгляд. Зарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

практыцы́зм

(ням. Praktizismus, ад гр. praktikos = дзейны, актыўны)

1) залішняе захапленне практычнай дзейнасцю пры недаацэнцы тэорыі;

2) дзелавы падыход да справы; уменне ўладкоўваць справы так, каб атрымаць асабістую выгаду.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

челове́к

1. чалаве́к, -ка м.;

молодо́й челове́к малады́ чалаве́к;

делово́й челове́к дзелавы́ чалаве́к;

пять челове́к пяць чалаве́к;

2. (официант) уст. афіцыя́нт, -та м.; (слуга) слуга́, -гі́ м.; (дворовый) дваро́вы, -вага м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

талко́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Разумны, кемлівы; дзелавіты. [Апейка:] — Актывістаў арганізуй, каб памаглі. Падбяры групу талковых, сумленных, пагавары шчыра. Мележ. І калгасныя справы .. [Васіль] павёў так, што хутка стаў вядомы як здольны, талковы рахункавод. Васілевіч. — Канечне, — гаварыў дзед Нічыпар, — старшынёй трэба выбраць чалавека пісьменнага, талковага. П. Ткачоў. // Змястоўны, разумны, дзелавы. Талковы даклад. □ [Тарасевіч:] — А як трэба нашай прамысловасці разумная, удумлівая парада вучонага-эканаміста, талковая рэкамендацыя. Арабей.

2. Ясны, зразумелы, пераканаўчы (пра думкі, словы і пад.). Звычайна паліцэйскія былі альбо п’янчугі, альбо людзі тупыя, не здольныя вымавіць ніводнага талковага слова. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

contact1 [ˈkɒntækt] n.

1. канта́кт; сутыкне́нне, дачыне́нне;

be in contact быць у канта́кце, кантактава́ць; судакрана́цца;

come into contact (with) звя́звацца, нала́джваць/устана́ўліваць канта́кт;

make contact (with) нала́джваць канта́кт

2. pl. contacts адно́сіны, знаёмства, су́вязі

3. знаёмы (звыч. дзелавы)

4. electr. канта́кт;

make/break contact уключы́ць/вы́ключыць электры́чнасць

5. infml (канта́ктавая) лі́нза

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

перагаво́р, ‑у, м.

1. толькі мн. (перагаво́ры, ‑аў). Дзелавы абмен думкамі пры высвятленні якіх‑н. пытанняў, умоў і пад. Дыпламатычныя перагаворы. □ Пачынаючы з верасня 1920 г. Савецкая Расія вяла мірныя перагаворы з Польшчай. «Весці».

2. Разм. Размова. — Дзе ж ты быў цэлы дзень? — запытала .. [Марта] мужа. — А табе цікава ведаць? — Вядома, што цікава! — Зося нібы не чула гэтых перагавораў: яна .. цішком сядзела на лаве, абапёршыся локцем на стол. Гартны. [Наганаў:] А ў мяне сёння на міжгародняй перагавор. Губарэвіч. // Кароткая спрэчка. [Кравец:] — Нешта перагавор з жонкаю быў? Жывучы, братачка, усяго бывае. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзейны, актыўны, інтэнсіўны; дзелавы, неўгамонны (разм.); чынны, неўгамаваны (абл.); неспакойны, нястомны, нястрымны, няўрымслівы, неўтаймаваны, гарачы, кіпучы, бурны, жывы (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Рамяство́ ’вытворчасць вырабаў ручным саматужным спосабам; саматужніцтва’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Касп.), рамясло́ ’тс’, рэмясло́ ’ручное майстэрства, умельства’ (Ласт., Сл. ПЗБ), рэмесло́ ’рамяство, занятак’ (ТС), раме́сніцтва ’занятак рамяством’ (Байк. і Некр.). Параўн. укр. ремесло́, реме́ство ’тс’, рус. ремесло́, дыял. ремество́, польск. rzemiosło, в.-луж. rjemjesło, н.-луж. ŕemesło ’тс’, чэш. řemeslo, славац. remeslo, ст.-серб. ремезьство, ст.-слав. ремьство. Параўн. таксама ст.-літ. remẽsas ’рамеснік’, remẽstas ’рамяство’, лат. remêsis ’цясляр’, ramtýti ’секчы сякерай’, лат. ram̃stît ’секчы тупой сякерай, пілаваць тупой пілой’, ст.-прус. romestue ’сякера’, англ.-сакс. remian ’напраўляць, аднаўляць’. Фасмер (3, 469) мяркуе пра сувязь са ст.-рус. ремезъ (адзіная фіксацыя XIV ст.), рус. цвяр. ремеза́ ’спраўны, дзелавы чалавек’, што няпэўна. Паводле Віткоўскага (Зб. Русэку, 237), форма ремесло з’яўляецца з XVI ст. паланізмам ва ўсходнеславянскіх мовах, які ў пачатку XIX ст. канчаткова выцясніў з ужывання ў рускай мове формы на ‑ство (ремьство, ремество).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

schlich

1.

a

1) дзелавы́, спра́ўны

2) аб’ектыўны

3) філас. рэ́чыўны, матэрыя́льны, рэа́льны (пра сусвет)

4) рэ́чавы (пра доказ)

5) па су́тнасці

~er nterschied — ро́зніца па су́тнасці

2.

adv па-дзелаво́му, аб’ектыўна, па су́тнасці

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)